Titan 3C – wykorzystywana przez USAF rakieta nośna serii Titan, największa amerykańska wojskowa rakieta nośna w latach 1965-1982 (do czasu wyprodukowania pierwszej rakiety Titan IV). Planowana była jako rakieta dla samolotu Boeing X-20 Dyna-Soar i pojazdów MOL. Jej konstrukcja oparta jest na rakiecie Titan 3A, zaś dołączone są również dopalacze na paliwo stałe, za pomocą których rakieta wynoszona była w przestworza, po ich odłączeniu załączany był silnik 1. stopnia.

Titan 3C
Rodzina rakiet nośnych Titan
Ilustracja
Start rakiety Titan 3C z satelitą IMEWS 10, 10 czerwca 1979
Producent

Glenn L. Martin Company

Koszt wystrzelenia

66,7 mln USD (wg kursu z 1985)

Data pierwszego startu

18 czerwca 1965

Data ostatniego startu

6 marca 1982

Statystyki
Wszystkie starty

36

Udane starty

31 (86%)

Nieudane starty

5

Zdolność wynoszenia

13 100 kg na LEO

Siła ciągu przy starcie

10 586,80 kN

Wymiary
Długość

42,0 m

Średnica

3,05 m

Masa całkowita

626 190 kg

Stopnie rakiety
Stopień 0.

2 × UA1205

Stopień 1.

Titan 3A-1

Stopień 2.

Titan 3A-2

Stopień 3.

Transtage

Rakieta ta stała się bazą dla rakiet Titan 3D (odmiana bez stopnia Transtage) oraz Titan 3E (wersja 3C ze stopniem Centaur zamiast Transtage).

Koniec eksploatacji edytuj

6 marca 1982 roku po raz ostatni wystartowała, wynosząc na orbitę wojskowego satelitę, będącego elementem systemu wczesnego ostrzegania o startach rakiet balistycznych.

Podsumowanie edytuj

Od roku 1965 za pomocą rakiety Titan 3C wysłano 82 ładunki dostarczane przez Departament Obrony USA (głównie) oraz NASA, o łącznej masie 50 ton. Tytan to pierwsza standardowa rakieta służąca do umieszczania SSZ (sztucznych satelitów Ziemi) na niskich orbitach (160–400 km), silnie spłaszczonych eliptycznych (7500-96 000 km) oraz na orbicie geostacjonarnej.

Ważniejsze misje edytuj

Lot prototypu załogowej stacji orbitalnej MOL – Manned Orbital Laboratory (projekt MOL później zarzucony), wyniesienie na orbity wojskowych SSZ łączności taktycznej i strategicznej TDS i DSCS, SSZ służących do wykrywania eksplozji jądrowych Vela, technologicznego satelity ATS-6. Największym osiągnięciem był grupowy start 24 satelitów łącznościowych, wyniesionych grupami po 8 sztuk za pomocą jednej rakiety, oraz start 42 innych SSZ, które umieszczano grupami po 2 do 6 na jednej rakiecie.

Chronologia startów edytuj

L.p. Data
startu
Godz.
startu
(UTC)
Nr
seryjny
rakiety
Miejsce startu
(kraj)
Stan.
startowe
Ładunek Uwagi
1 1965-06-18 14:00 3C-7 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 balast ołowiany, Transtage 5 start udany
2 1965-10-15 ? 3C-4 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 Transtage 4, OV2-1, LCS 2 start częściowo nieudany
3 1965-12-21 ? 3C-8 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 Transtage 8, OV2-3, OSCAR 4, LES 3, LES 4 start udany
4 1966-06-16 14:00 3C-11 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 GGTS 1, IDCSP 1-1, IDCSP 1-2, IDCSP 1-3, IDCSP 1-4, IDCSP 1-5, IDCSP 1-6, IDCSP 1-7 start udany
5 1966-08-26 13:59 3C-12 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 IDCSP 1-8, IDCSP 1-9, IDCSP 1-10, IDCSP 1-11, IDCSP 1-12, IDCSP 1-13, IDCSP 1-14 start nieudany[a]
6 1966-11-03 13:50 3C-09 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 OV4 3, makieta MOL, OV4 1T, OV1 6S, Gemini B, OV4 1R start udany
7 1967-01-18 14:19 3C-13 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 IDCSP 2-1, IDCSP 2-2, IDCSP 2-3, IDCSP 2-4, IDCSP 2-5, IDCSP 2-6, IDCSP 2-7, IDCSP 2-8 start udany
8 1967-04-28 10:01 3C-10 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 Vela 7, Vela 8, ERS 18, OV5 1, OV5 3 start udany
9 1967-07-01 13:15 3C-14 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 IDCSP 3-1, IDCSP 3-2, IDCSP 3-3, IDCSP 3-4, DODGE 1, LES 5 start udany
10 1968-06-13 14:03 3C-16 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 IDCSP 4-1, IDCSP 4-2, IDCSP 4-3, IDCSP 4-4, IDCSP 4-5, IDCSP 4-6, IDCSP 4-7, IDCSP 4-8 start udany
11 1968-09-26 07:37 3C-05 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 OV2 5, OV5 2, OV5 4, LES 6 start udany
12 1969-02-09 21:09 3C-17 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 Tacsat 1 start udany
13 1969-05-23 07:57 3C-15 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC41 OV5 5, OV5 6, OV5 9, Vela 9, Vela 10 start udany
14 1970-04-08 10:50 3C-18 Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 Vela 11, Vela 12 start udany
15 1970-11-06 10:35 23C-1 (3C-19) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 1 start częściowo nieudany[b]
16 1971-05-05 07:43 23C-2 (3C-20) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 2 start udany
17 1971-11-03 03:09 23C-3 (3C-21) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 DSCS II F-1, DSCS II F-2 start udany
18 1972-03-01 09:39 23C-4 (3C-22) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 3 start udany
19 1973-06-12 07:14 23C-6 (3C-24) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 4 start udany
20 1973-12-13 23:57 23C-8 (3C-26) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 DSCS II F-3, DSCS II F-4 start udany
21 1974-05-30 13:00 23C-9 (3C-27) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 ATS 6 start udany
22 1975-05-20 14:03 23C-7 (3C-25) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 DSCS II F-5, DSCS II F-6 start nieudany[c]
23 1975-12-14 05:15 23C-11 (3C-29) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 5 start udany
24 1976-03-15 01:25 23C-12 (3C-30) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 LES 8, LES 9, Solrad 11A, Solrad 11B start udany
25 1976-06-26 03:00 23C-10 (3C-28) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 6 start udany
26 1977-02-06 06:00 23C-5 (3C-23) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 7 start udany
27 1977-05-12 14:26 23C-14 (3C-32) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 DSCS II F-7, DSCS II F-8 start udany
28 1978-03-25 18:09 23C-17 (3C-35) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 DSCS II F-9, DSCS II F-10 start nieudany[d]
29 1978-06-10 19:12 23C-15 (3C-33) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 Chalet 1 start udany
30 1978-12-14 00:43 23C-18 (3C-36) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 DSCS II F-11, DSCS II F-12 start udany
31 1979-06-10 13:39 23C-13 (3C-31) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 10 start udany
32 1979-10-01 11:22 23C-16 (3C-34) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 Chalet 2 start udany
33 1979-11-21 21:36 23C-19 (3C-37) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 DSCS II F-13, DSCS II F-14 start udany
34 1981-03-16 19:24 23C-22 (3C-40) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 11 start udany
35 1981-10-31 09:22 23C-21 (3C-39) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 Chalet 3 start udany
36 1982-03-06 19:25 23C-20 (3C-38) Stacja Sił Powietrznych Cape Canaveral (USA) LC40 IMEWS 13 start udany

Uwagi edytuj

  1. Osłona aerodynamiczna ładunku rozpadła się w 78. sekundzie lotu.
  2. Usterka 3. członu.
  3. Utrata zasilania żyroskopów członu Transtage; utrata położenia, i w efekcie uzyskanie zbyt niskiej orbity.
  4. Usterka pompy hydraulicznej 2. członu.

Bibliografia edytuj

  • Mark Wade: Titan 3C. Encyclopedia Astronautica. [dostęp 2017-06-19]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

  • Titan. [w:] Military Space Programs [on-line]. Federation of American Scientists. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-22)]. (ang.).