Wikipedia

Tom Cruise

amerykański aktor

Tom Cruise, właśc. Thomas Cruise Mapother IV[1] (ur. 3 lipca 1962 w Syracuse) – amerykański aktor i producent filmowy[2]; scjentolog. Uznany przez magazyn „Forbes” za najbardziej wpływowego człowieka show-biznesu.

Tom Cruise
Ilustracja
Tom Cruise (2008)
Imię i nazwisko

Thomas Cruise Mapother IV

Data i miejsce urodzenia

3 lipca 1962
Syracuse

Zawód

aktor, producent filmowy

Współmałżonek

Mimi Rogers
(1987–1990; rozwód)
Nicole Kidman
(1990–2001; rozwód)
Katie Holmes
(2006–2012; rozwód)

Lata aktywności

od 1981

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Za początek wielkiej kariery aktora uważa się nominowaną do Złotego Globu rolę w filmie Ryzykowny interes (1983). Światową sławę zdobył rolą pilota Mavericka w filmie Top Gun (1986)[3]. Był czterokrotnie nominowany do Oscara – trzykrotnie jako aktor (za role w filmach Urodzony 4 lipca, Jerry Maguire i Magnolia) oraz jednokrotnie jako producent (za film Top Gun: Maverick)[4].

16 października 1986 otrzymał własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6912 Hollywood Boulevard[5][6].

Wczesne lata edytuj

Urodzony w Syracuse[7] w Nowym Jorku jako trzecie dziecko, jedyny syn z czworga dzieci Mary Lee (z domu Pfeiffer; 1936–2017), nauczycielki pedagogiki specjalnej, i Thomasa Cruise’a Mapothera III (1934–1984), inżyniera elektronika[8]. Dorastał z trzema siostrami: Lee Anne De Vette (ur. 1959), Marian (ur. 1961) i Cass (ur. 1963). Ojciec rozszedł się z matką, gdy Tom miał 12 lat. Kiedy Tom był już sławnym aktorem, wynajął detektywa, by ten odnalazł jego ojca. Znalazł go w szpitalu chorego na raka.

W ciągu kilku lat rozpoczynał naukę w 15 szkołach w USA i Kanadzie. Ostatecznie osiedlił się w Glen Ridge w stanie New Jersey, wraz z matką i ojczymem, Joe Southem. Uczęszczał do Packanack School w Wayne, w New Jersey, krótko był uczniem St. Xavier High School w Louisville, w stanie Kentucky i dorabiał jako roznosiciel dziennika „Kurier Louisville”. Miał problemy z nauką i z kontaktami z rówieśnikami. Poczucie alienacji pogłębiła dysleksja, na którą cierpiał jeszcze na początku kariery aktorskiej.

Myślał o karierze w sporcie, lecz kontuzja kolana w drużynie zapaśników przekreśliła plany. Prosto z ulicy zgłosił się na aktorskie przesłuchanie i otrzymał rolę w musicalu Faceci i lalki (Guys and Dolls). Po ukończeniu w czerwcu 1980 Glen Ridge High School[9] i rezygnacji z planów zostania księdzem (przez rok był w seminarium franciszkańskim), studiował aktorstwo pod kierunkiem Phila Gushee w renomowanej Neighborhood Playhouse School of Theatre[10].

Kariera edytuj

 
Cruise (1989)
 
Cruise (2017)

Karierę filmową rozpoczął od udziału w melodramacie Franco Zeffirelliego Niekończąca się miłość (Endless Love, 1981) z Brooke Shields, Shirley Knight i Jamesem Spaderem. Następnie wystąpił obok Matta Dillona i Patricka Swayze w dramacie kryminalnym Francisa Forda Coppoli Outsiderzy (The Outsiders, 1983)[11].

Sławę zdobył jako zdemoralizowany Joel Goodsen, który dostaje się na ekskluzywny Uniwersytet Princeton w komedii kryminalnej Ryzykowny interes (Risky Business, 1983)[12] z Rebeccą De Mornay. Apogeum kariery osiągnęł przy okazji premiery melodramatu sensacyjnego Tony’ego Scotta Top Gun (1986). Przed realizacją filmu, choć cierpiał na chorobę lokomocyjną, odbył jako pasażer serię lotów myśliwcem, a w 1994 w Toronto otrzymał licencję pilota.

Na planie dramatu sportowego Martina Scorsese Kolor pieniędzy (The Color of Money, 1986) jego partnerem filmowym był Paul Newman. Przez kilka lat grywał amantów, aż w 1988 wcielił się w postać egoisty, który opiekując się chorym bratem (w tej roli Dustin Hoffman), uczy się bezinteresowności, w przygodowym komediodramacie Rain Man. W 1989 został nominowany do nagrody Oscara za rolę weterana wojny w Wietnamie w biograficznym dramacie wojennym Urodzony 4 lipca (Born on the Fourth of July) Olivera Stone’a[13]. W 1990 został okrzyknięty przez „People” najseksowniejszym mężczyzną świata, a w 1991 był czwartym najlepiej opłacanym aktorem na świecie (z honorarium w wysokości 9 mln dol.)[14].

Kolejne filmy: Wywiad z wampirem (Interview with the Vampire: The Vampire Chronicles, 1994), Mission: Impossible (1996), Jerry Maguire (druga nominacja do Oscara, 1996) i Magnolia (trzecia nominacja do Oscara, 1999) ugruntowały jego pozycję jako aktora o dużych możliwościach, który nie korzysta z dublerów i kaskaderów.

Był na okładkach „Time”, „Life”, „GQ”, „People”, „Entertainment Weekly”, „Stern”, „Bravo”, „Esquire”, „Interview”, „Harper’s Bazaar”, „Rolling Stone”, „Details”, „The Hollywood Reporter”, „Vanity Fair”, „Film”, „Newsweek”, „Paris Match”, „Tele Świat”, „Viva!” i „Gala”[15].

Życie prywatne edytuj

 
Cruise i Katie Holmes, 2009

Spotykał się z Diane Cox (1980–1981)[16], Melissą Gilbert (1982), Heather Locklear (w marcu 1982)[16], Rebeccą De Mornay (1983–1985), Patti Scialfą (1985)[16] i Cher (1985–1986)[16]. W styczniu 1986 poznał aktorkę Mimi Rogers, którą poślubił 9 maja 1987[17][18]. 4 lutego 1990 rozwiedli się[16]. W 1990 na planie filmu Szybki jak błyskawica (Cole Trickle) poznał Nicole Kidman, z którą się ożenił 24 grudnia 1990. Adoptowali dwójkę dzieci: w styczniu 1993 Isabellę Jane (ur. 22 grudnia 1992) i w lutym 1995 Connora Antony’ego (ur. 17 stycznia 1995). 8 sierpnia 2001 rozwiedli się[16]. Po romansie z poznaną na planie filmu Vanilla Sky (2001) hiszpańską aktorką Penélope Cruz (od lata 2001 do stycznia 2004) i Nazanin Boniadi (od listopada 2004 do stycznia 2005), 17 czerwca 2005 w Paryżu na wieży Eiffela oświadczył się aktorce Katie Holmes, z którą ma córkę Suri (ur. 18 kwietnia 2006 w Los Angeles). Pobrali się 18 listopada 2006 w średniowiecznym zamku warownym Odescalchi w Bracciano. 28 czerwca 2012 Holmes złożyła pozew o rozwód, żądając wyłącznej opieki nad Suri[19]. W grudniu 2023 pisano, że spotyka się z Elsiną Chaurową[20], jednak już w lutym 2024 para się rozstała[21].

W latach 90. XX wieku zainteresował się scjentologią[22] i z czasem został aktywnym członkiem scjentologii[23][24].

Filmy i zarobki edytuj

Rok Tytuł Rola Przychód (w $) Gaża (w $) Uwagi
1981 Niekończąca się miłość Billy 32 492 674
Szkoła kadetów David Shawn 35 856 053 (USA) 50 000
1983 Wyrzutki Steve Randle 25 697 647 (USA)
Tracąc to Woody 1 246 141 (USA) 15 000
Wszystkie właściwe posunięcia Stefen „Stef” Djordjevic 17 233 166 (USA)
Ryzykowny interes Joel Goodson 63 541 777 (USA) 75 000 nominacja do Złotego Globu dla najlepszego aktora komediowego
1985 Legenda Jack O’ The Green 15 502 112 (USA) 500 000
1986 Top Gun Maverick 353 816 701 2 000 000
Kolor pieniędzy Vincent Lauria 52 293 982 (USA) 1 000 000
1988 Koktajl Brian Flanagan 171 504 781 3 000 000
Młode strzelby cowboy epizod (niewymieniony w czołówce)
Rain Man Charlie Babbitt 354 825 435 5 000 000 + % zysku
1989 Urodzony 4 lipca Ron Kovic 161 001 698 Złoty Glob dla najlepszego aktora w dramacie
nominacja do Oscara dla najlepszego aktora
1990 Szybki jak błyskawica Cole Trickle 157 920 733 9 000 000
1992 Za horyzontem Joseph Donnelly 137 783 840 13 000 000
Ludzie honoru Daniel Kaffee 243 240 178 12 500 000 nominacja do Złotego Globu dla najlepszego aktora
1993 Firma Mitch McDeere 270 248 367 12 000 000
1994 Wywiad z wampirem Lestat de Lioncourt 223 664 608 15 000 000
1996 Mission: Impossible Ethan Hunt 457 696 359 70 000 000
Jerry Maguire Jerry Maguire 273 552 592 20 000 000 Złoty Glob dla najlepszego aktora komediowego
nominacja do Oscara dla najlepszego aktora
1999 Oczy szeroko zamknięte Bill Harford 162 091 208 20 000 000
Magnolia Frank T.J. Mackey 48 451 803 100 000 Złoty Glob dla najlepszego aktora
nominacja do Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego
2000 Mission: Impossible II Ethan Hunt 546 388 105 75 000 000
2001 Vanilla Sky David Aames 203 388 341 20 000 000 + 30% zysków jest także producentem
2002 Raport mniejszości John Anderton 353 600 000 25 000 000+
2003 Ostatni samuraj kapitan Nathan Algren 456 758 981 25 000 000 + % zysku nominacja do Złotego Globu dla najlepszego aktora; jest także producentem
2004 Zakładnik Vincent 217 764 291
2005 Wojna światów Ray Ferrier 591 745 528 100 000 000 (20% zysków)
2006 Mission: Impossible III Ethan Hunt 397 850 012 75 000 000 jest także producentem
2007 Ukryta strategia senator Jasper Irving 59 072 652 jest także producentem
2008 Jaja w tropikach Les Grossman 187 964 083 nominacja do Złotego Globu dla najlepszego aktora drugoplanowego
Walkiria Claus von Stauffenberg 200 276 784 33 670 550 film oparty na prawdziwej historii
2010 Wybuchowa para Roy Miller 261 930 436 11 000 000 + % z zysków
2011 Mission: Impossible – Ghost Protocol Ethan Hunt 506 747 000 12 500 000 + % z zysków
2012 Rock of Ages Stacee Jaxx
2012 Jack Reacher: Jednym strzałem Jack Reacher produkcja
2013 Niepamięć Jack Harper
2014 Na skraju jutra major William Cage
2015 Mission: Impossible – Rogue Nation Ethan Hunt
2016 Jack Reacher: Nigdy nie wracaj Jack Reacher
2017 Mumia Nick Morton
Barry Seal: Król przemytu Barry Seal
2018 Mission: Impossible – Fallout Ethan Hunt
2022 Top Gun: Maverick Pete „Maverick” Mitchell nominacja do Oscara za najlepszy film (jako producent)
2023 Mission: Impossible – Dead Reckoning Part One Ethan Hunt
Informacje o zarobkach za IMDb.
Informacje o zyskach pochodzą z boxofficemojo.com.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Personalidade: Tom Cruise (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2017-09-24]. (port.).
  2. ↑ Tom Cruise. Listal. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
  3. ↑ Tom Cruise. TV.com. [dostęp 2017-09-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-24)]. (ang.).
  4. ↑ Tom Cruise Awards. AllMovie. [dostęp 2023-01-28]. (ang.).
  5. ↑ Tom Cruise. Walk of Fame. [dostęp 2022-09-03]. (ang.).
  6. ↑ Gary Goldstein: Hollywood Star Walk: Tom Cruise. „Los Angeles Times”, 2010-02-19. [dostęp 2022-09-03]. (ang.).
  7. ↑ Tom Cruise (3 de Julho de 1962). Filmow. [dostęp 2017-09-24]. (port.).
  8. ↑ Tom Cruise Biography (1962-). Film Reference. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
  9. ↑ Tom Cruise – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2017-09-24]. (rum.).
  10. ↑ Tom Cruise. MYmovies.it. [dostęp 2017-09-24]. (wł.).
  11. ↑ Hal Erickson: Tom Cruise Biography. AllMovie. [dostęp 2022-09-03]. (ang.).
  12. ↑ Tom Cruise. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
  13. ↑ Tom Cruise. ČSFD.cz. [dostęp 2017-09-24]. (cz.).
  14. ↑ Peter Beresford: Hollywood. Romanse i skandale. Ring, 1991, s. 120–121. OCLC 830999173. (pol.).
  15. ↑ Tom Cruise Magazines. FamousFix. [dostęp 2022-09-03]. (ang.).
  16. ↑ a b c d e f Tom Cruise Dating History. FamousFix. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
  17. ↑ Ex-wife Mimi Rogers sympathises with Tom Cruise. News18. [dostęp 2017-06-10]. (ang.).
  18. ↑ Tom Cruise’s first wife Mimi Rogers expresses her sympathy over his split with Katie Holmes. Daily Mail. [dostęp 2017-09-10]. (ang.).
  19. ↑ Katie Holmes śledzona przez sektę?!. Wirtualna Polska. [dostęp 2012-07-02]. (pol.).
  20. ↑ Małgorzata Puzyr, Słynny aktor odnalazł miłość. To młodsza o ćwierć wieku była żona rosyjskiego oligarchy [online], Rozrywka Do Rzeczy, 13 grudnia 2023 [dostęp 2024-01-27] (pol.).
  21. ↑ Tom Cruise rzucił rosyjską kochankę. Wytrzymał trzy miesiące [online], Onet Kobieta, 22 lutego 2024 [dostęp 2024-02-22] (pol.).
  22. ↑ 15 Strange Facts About Tom Cruise’s Life In Scientology. TheClever. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
  23. ↑ Andrew Court (2017-07-10): Tom Cruise visits $16m Scientology HQ in Aukland. „Daily Mail”. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).
  24. ↑ Jethro Nededog (2017-08-16): ‘He’s diabolical’: Leah Remini says Scientology poster boy Tom Cruise is not a good person. thisisinsider.com. [dostęp 2017-09-24]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tom_Cruise&oldid=73181207”