Tomasz Becket

Tomasz Becket, ang. Thomas Becket, Tomasz Kantauryjski, Tomasz z Canterbury (ur. ok. 1118 w Londynie, zm. 29 grudnia 1170 w Canterbury) – męczennik, święty Kościoła katolickiego, arcybiskup Canterbury (1162–1170) i kanclerz Anglii.

Święty
Tomasz z Canterbury

Thomas Becket

arcybiskup męczennik
Data i miejsce urodzenia	ok. 1118 Londyn
Data i miejsce śmierci	29 grudnia 1170 Canterbury
Czczony przez	Kościół katolicki
Kanonizacja	1173 przez Aleksandra III
Wspomnienie	29 grudnia
Atrybuty	model kościoła, krzyż, miecz, palma
Patron	Anglii, duchownych
Szczególne miejsca kultu	Exeter College na Uniwersytecie Oksfordzkim; Portsmouth; Arbroath Abbey w Arbroath

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	3 czerwca 1162
Konsekrator	Henryk z Blois
Współkonsekratorzy	Nigel Robert Jocelin de Bohun William de Turbe Hilary Richard Peche Bartłomiej z Exeter Robert de Chesney Walter Nicolas ap Gurgant David FitzGerald Gilbert Foliot
Konsekrowani biskupi Robert z Melun 1163 Roger 1163

Relikwiarz św. Tomasza Becketa z początku XIII wieku.

Jedno z najstarszych przedstawień męczeństwa Tomasza Becketa z 1175–1225 roku

Życiorys

Męczeństwo świętego Tomasza na średniowiecznej miniaturze

Tomasz Becket zabrania Robertowi de Beaumont, hrabiemu Leicester i Reginaldowi de Dunstanville, hrabiemu Kornwalii, wydawania na niego wyroku. Kronika angielska, 1864

Tomasz Becket studiował w Paryżu, a po przyjęciu święceń kapłańskich kontynuował studia prawnicze w Bolonii. Tomasz był przyjacielem króla Henryka II, który w nadziei uzyskania większego wpływu na Kościół mianował go arcybiskupem Canterbury. Jednakże wkrótce ich drogi rozeszły się.

W roku 1164 Henryk wydał tzw. konstytucje clarendońskie, w których zabraniał stawiania osób świeckich przed sądami kościelnymi, nakazywał odpowiedzialność karną duchownych przed sądami świeckimi, umacniał wpływ króla na elekcje biskupów i zabraniał apelacji do Rzymu bez zgody monarchy.

Tomasz Becket sprzeciwił się tym ustawom, gdyż zwiększały rolę państwa w życiu Kościoła. Król skazał go na wygnanie. Arcybiskup udał się w 1162 roku do Francji. Dzięki mediacji papieża Aleksandra III zawarto kompromis pomiędzy królem a arcybiskupem i Becket powrócił do Anglii. Wkrótce jednak znowu popadł w konflikt z monarchą i ponownie znalazł się na wygnaniu. Wrócił w 1170 roku, lecz dalej działał wbrew woli króla (np. sprzeciwił się koronacji następcy Henryka). Pewnego razu podczas uczty Henryk miał wykrzyknąć Któż uwolni mnie od tego mącicielskiego klechy? Czterech rycerzy (Reginald Fitzurse, Hugh de Moreville, Wilhelm de Tracy i Richard le Breton), licząc na nagrodę, 29 grudnia 1170 roku zamordowało arcybiskupa przed ołtarzem katedry w Canterbury.

Kult

Canterbury – dawne miejsce sanktuarium Tomasza Becketa w katedrze w Canterbury

Henryk II został obłożony ekskomuniką, natomiast Becketa papież Aleksander III kanonizował w 1173. Wspomnienie liturgiczne obchodzone jest 29 grudnia.

Św. Tomasz Becket jest obok św. Jerzego drugim patronem Anglii; jest także patronem duchownych.

W ikonografii św. Tomasz przedstawiany jest w stroju biskupim. Jego atrybutami są: model kościoła, krzyż, miecz, palma męczeńska.

Święty w literaturze

Z pielgrzymką do Canterbury udają się m.in. bohaterowie XIV-wiecznych Opowieści kanterberyjskich (Canterbury Tales) Geoffreya Chaucera. Sztuka T.S. Eliota z 1935 r. Morderstwo w katedrze (Murder in the Cathedral) opisuje zabójstwo T. Becketa. Opis sporu Becketa z Henrykiem II i jego zabójstwo opisane są w książce Filary ziemi Kena Folletta.

Zobacz też

kult świętych

• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• Parafia pw. św. Tomasza Becketa w Targowisku
• kaplica zamkowa pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego w Raciborzu
• parafia św. Tomasza Becketa w Mount Prospect
• Kaplica bpa Tomickiego pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego na Wawelu

Linki zewnętrzne

• Tomasz Becket [online], catholic-hierarchy.org [dostęp 2022-04-24]  (ang.).