Tomasz Słowianin (także zwany Tomasz z Giazury) – przywódca powstania antyfeudalnego, które wybuchło w 821 roku na terenie Cesarstwa Bizantyjskiego. Oficer armii bizantyjskiej, potomek słowiańskich przesiedleńców do Azji Mniejszej[2].

Tomasz Słowianin
Θωμᾶς ὁ Σλάβος
Ilustracja
Tomasz w stroju cesarza bizantyjskiego negocjuje z Arabami, grafika madryckiego rękopisu kroniki Jana Skylitzesa
Data i miejsce urodzenia

ok. 760
Gaziura w Poncie

Data i miejsce śmierci

październik 823
Arkadiopolis

Zawód, zajęcie

przywódca powstania, samozwańczy cesarz Konstantyn VI[1]

Powstanie edytuj

Swym zasięgiem objęło prowincje położone w Azji Mniejszej oraz dzięki słowiańskiej pomocy prowincje bałkańskie. Przyczyną zrywu było żądanie przywrócenia kultu obrazów, który 6 lat wcześniej ponownie został zakazany przez cesarza Leona V Armeńczyka. Chłopstwo domagało się także ochrony państwa przed warstwą nowych właścicieli ziemskich, zwanych dynatoi[3].

Owi dynatoi ujarzmiali wolnych rolników zmuszając ich do udzielania świadczeń oraz podporządkowując ich własnemu sądownictwu. Na skutek ataku chana Bułgarów Omurtaga w 823 roku i nieudanemu atakowi na Konstantynopol powstanie upadło. Po klęsce spotkało się z ogromnymi i krwawymi represjami na wsi wśród buntowników i ich rodzin[potrzebny przypis]. Tomasz Słowianin został stracony przez nabicie na pal[4].

Przypisy edytuj

  1. Katarzyna Kobylecka rozmawia z prof. Władysławem Duczko, Tomasz Słowianin i inni, czyli jak podbijaliśmy Europę, audycja Polskiego Radia, zapis audio.
  2. Praca zbiorowa pod redakcją naukową Macieja Salamona: Wielka Historia Świata Tom 4 Kształtowanie średniowiecza. T. 4. Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 459. ISBN 83-85719-85-7.
  3. Benedykt Zientara: Historia Powszecha Średniowiecza. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 1998, s. 60. ISBN 83-85660-77-1.
  4. А.А. Васильев: Византия и арабы. Политические отношения Византии и арабов за время Аморийской династии. Санкт-Петербург: 1900, s. 408. (ros.).