Torbjörn Caspersson
Torbjörn Caspersson (ur. 15 października 1910 w Motala[1], zm. 7 grudnia 1997[1]) – szwedzki chemik, cytolog, genetyk.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
chemik, cytolog, genetyk |
| Narodowość |
Życiorys edytuj
W latach 30. studiował biofizykę i medycynę w Instytucie Karolinska[2] w Sztokholmie lub na Uniwersytecie Sztokholmskim[3]. W 1936 uzyskał tytuł doktora medycyny[3]. Po ukończeniu studiów znalazł zatrudnienie w Instytucie Karolinska; wykładał tam biochemię i biofizykę[3]. W 1944 został profesorem[2]. Od 1944 do 1977 był dyrektorem Wallenberg Lab oraz Nobel Institute for Medical Cell Research and Genetics[1][3]. W 1950 założył czasopismo „Journal of Experimental Cell Research”[4]. W 1977 został dyrektorem instytutu badań cytologicznych i genetyki na Wydziale Medycznym Karolinska Medical-Surgical Institute[3].
Osiągnięcia naukowe edytuj
Pierwszy artykuł naukowy opublikował w 1932[4]. W latach 30. wraz z Einarem Hammerstenem odkrył, że DNA jest makromolekułą, składającą się z wielu powtarzających się elementów[3]. Później wraz z amerykańskim naukowcem Jackiem Schultzem badał obecność i funkcje kwasu nukleinowego w jądrze komórkowym; wspólnie doszli do wniosku, że kwas rybonukleinowy bierze udział w procesie tworzenia białek[3]. Odkrycia tego dokonali niezależnie od Jeana Bracheta[4]. Caspersson podsumował wyniki swoich badań nad komórkami w wydanej w 1950 pracy pt. Cell Growth and Cell Function[3]. Był pionierem wykorzystania spektroskopii i mikroskopów ultrafioletowych w cytologii[3]. Zajmował się też badaniami roli jąderka w syntezie protein[3]. Wspólnie z badaczką Lore Zech opracował technikę prążkowania chromosomów, umożliwiającą identyfikację poszczególnych chromosomów[5].
Wyróżnienia edytuj
Otrzymał doktorat honoris causa siedmiu uczelni: w Giessen, Gencie, Bostonie (MA), Turynie, Rotterdamie, Helsinkach i Benares[2]. Dawał wykłady gościnne m.in. na Uniwersytecie Harvarda (1945) i New York University (1948)[2]. W 1973 Akademia Leopoldina przyznała mu nagrodę Schleidena[2]. American Society of Cytology przyznało mu nagrodę im. Mauricego Goldblatta w 1973 i nagrodę im. Geoge Papanicolau w 1979[2]. W 1979 otrzymał też Międzynarodową Nagrodę Balzana[2]. Był członkiem realnym bądź honorowym licznych stowarzyszeń naukowych, m.in. Royal Society of London, Akademii Leopoldiny, Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk czy Polskiej Akademii Nauk[2].
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Frank H. Ruddle, Tribute to Torbjörn Caspersson, „American Journal of Human Genetics”, 44, 1989, s. 439–440, PMID: 2648818.
- Brian H. Mayall, Torbjorn Oskar Caspersson: Curriculum vitae and selected publications, „Cytometry”, 5 (4), 1984, s. 314–317, DOI: 10.1002/cyto.990050404.
- George Klein, Eva Klein, Torbjörn Caspersson, 15 October 1910 · 7 December 1997, „Proceedings of the American Philosophical Society”, 147 (1), 2003, s. 73–75, JSTOR: 1558129.
- Caspersson Torbjörn Oskar, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-12-15].
- Torbjörn Oskar Caspersson, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-12-15] (ang.).