Trębacz chichotliwy
Trębacz chichotliwy[5], trębacz śmieszek[6] (Herpetotheres cachinnans) – gatunek ptaka z rodziny sokołowatych (Falconidae), występujący w Ameryce od Meksyku do północnej Argentyny. Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Herpetotheres cachinnans[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
trębacz chichotliwy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Systematyka i zasięg występowania edytuj
Trębacz chichotliwy jest jedynym przedstawicielem rodzaju Herpetotheres[5][7]. Opisano 6 podgatunków H. cachinnans[3], ale obecnie (2021) wyróżnia się jedynie dwa[7][8][9][10]:
- H. cachinnans cachinnans (Linnaeus, 1758) – Meksyk przez środkową i wschodnią Amerykę Południową do Paragwaju i północnej Argentyny.
- H. cachinnans fulvescens Chapman, 1915 – skrajnie wschodnia Panama i północno-zachodnia Kolumbia na południe do północno-zachodniego Peru.
Taksony chapmani, excubitor, queribundus i maestus włączono do podgatunku nominatywnego[3][7][9].
Morfologia edytuj
Długość ciała 46–56 cm, rozpiętość skrzydeł 79–94 cm. Masa ciała: samce 565–685 g, samice 625–800 g[11].
Duża głowa i długi ogon. Ciemna maska i wierzch ciała kontrastują z kremową głową i kremowym spodem ciała. Na ciemnym ogonie widoczne białe paski.
Ekologia i zachowanie edytuj
- Środowisko
Przeważnie na nizinach, na terenach zadrzewionych i obrzeżach lasów. Również na otwartych terenach z rozproszonymi wysokimi drzewami – na sawannach czy nawet terenach rolniczych[12]. Często bywa widywany w skupiskach drzew wzdłuż rzek, w pobliżu polan i ścieżek leśnych[11].
- Tryb życia
Zwykle czatuje na eksponowanych gałęziach, często na wierzchołkach pojedynczych drzew. Lata wolno, prostoliniowo, na przemian lotem aktywnym i ślizgowym.
- Rozród
Zwykle gniazduje w naturalnej szczelinie drzewa lub pośród kępy epifitów, ale czasami u podstawy liści palmowych lub w starym gnieździe jastrzębia czy karakary. W niektórych rejonach Meksyku i Brazylii stwierdzono też gniazdowanie na klifach. W lęgu zwykle jedno, rzadziej dwa jaja, o białawej skorupce niemal w całości pokrytej czerwonawobrązowym i ciemnobrązowym plamkowaniem. Inkubacja w zależności od regionu trwa od 40 do 45 dni. Wysiadywaniem zajmuje się jedynie samica, zaś samiec dostarcza pożywienie zarówno w trakcie inkubacji, jak i na wczesnym etapie opieki nad pisklętami. Później karmieniem młodych zajmują się oboje rodzice. W Argentynie w dwóch zbadanych gniazdach młode opuściły je po 65 i 72 dniach. Podloty są zależne od rodziców jeszcze przez co najmniej dwa miesiące[12].
- Pożywienie
Żywi się głównie wężami, ale zjada też jaszczurki, a czasami małe ssaki (w tym nietoperze), ptaki, ryby i duże owady (koniki polne), szczególnie w siedliskach zmodyfikowanych przez człowieka[12].
- Głos
W razie niebezpieczeństwa wydaje chichoczące okrzyki. Samiec i samica w okolicach zmierzchu i świtu często nawołują się przez kilka minut, wydając głośne dźwięki przypominające śmiech, każdy ptak woła w innym tempie i rytmie[11][13]. Od charakterystycznych głosów tych ptaków pochodzi ich nazwa zarówno polska, jak i angielska – laughing falcon.
Status edytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje trębacza chichotliwego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. W 2019 roku organizacja Partners in Flight szacowała, że liczebność światowej populacji mieści się w przedziale 0,5–5 milionów dorosłych osobników, a jej trend uznała za lekko spadkowy[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Herpetotheres cachinnans, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Herpetotheres, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2011-01-10] (ang.).
- ↑ a b c Laughing Falcon (Herpetotheres cachinnans). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Herpetotheres cachinnans, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-09] (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Herpetotherinae Lesson, 1843 - trębacze (wersja: 2019-04-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-09-08].
- ↑ D. Lepage: Trębacz chichotliwy (Herpetotheres cachinnans). Światowy wykaz ptaków. Avibase. [dostęp 2009-04-21].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-09]. (ang.).
- ↑ Handbook of the Birds of the World and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 5 [online], grudzień 2020 [dostęp 2021-11-09].
- ↑ a b Barkley, B.: Laughing Falcon (Herpetotheres cachinnans), version 1.0. [w:] Birds of the World (T. S. Schulenberg, Editor) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-11-09]. (ang.).
- ↑ Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2021 [online], 2021 [dostęp 2021-11-09].
- ↑ a b c N. Bouglouan: Laughing Falcon. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2020-09-08]. (ang.).
- ↑ a b c Species account: Laughing Falcon Herpetotheres cachinnans. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund, 2020. [dostęp 2020-09-08]. (ang.).
- ↑ Bobinsky, A.: Herpetotheres cachinnans. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. 2004. [dostęp 2020-09-08]. (ang.).
Bibliografia edytuj
- Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).