Tramwaje w Libercu
Tramwaje w Libercu – system tramwajowy w Libercu. System jest jednym z siedmiu znajdujących się na terytorium Czech.
| tramwaj | |
 Tramwaj T3M.04 (Škoda 02T) na Soukenném náměstí | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Operator | |
| Liczba linii |
5 |
| Lata funkcjonowania |
od 1897 |
| Infrastruktura | |
 System tramwajowy w 2020 r. | |
| Długość sieci |
21,5 km |
| Rozstaw szyn |
1000 mm / 1435 mm |
| Napięcie zasilania |
600 V |
| Liczba zajezdni |
1 |
W 2016 r. w mieście funkcjonowały 4 linie dzienne, które zbiegały się w węźle Fügnerova w centrum, oraz jedna linia historyczna. Całkowita długość sieci wynosiła 21,5 km[1].
Historia edytuj
Początki edytuj
11 września 1894 Rada Miasta Liberec uchwaliła projekt wybudowania sieci elektrycznych tramwajów o rozstawie szyn 1000 mm. Wówczas jedyna linia tramwaju elektrycznego na terytorium ówczesnych Czech istniała w Pradze (linia Františka Křižíka na wzgórze Letna[2]). Budowa rozpoczęła się w kwietniu 1897 r., w trzy miesiące później torowisko było ukończone, zaś 25 sierpnia tego roku miało miejsce uroczyste otwarcie. Wozy pierwszej linii kursowały pomiędzy dworcem kolejowym (kraniec Nádraží) a parkiem miejskim i ogrodami: zoologicznym i botanicznym (kraniec Městský lesík). Od listopada 1897 r. trasa została ostatecznie wydłużona do krańca Lidové Sady (Volksgarten).
W 1899 r. uruchomiono nową linię do Rochlic (Röchlitz), na początku XX wieku zaś tory do Růžodolu (Rosenthal, dziś część miejscowości Kořenov) i Horní Hanychowa (Oberhanichen, 1912, dziś dzielnica Liberca). W 1906 r., w związku z niemiecko-czeską wystawą, powstał specjalny, prowizoryczny odcinek linii, który po zakończeniu wystawy zdemontowano. Do 1914 r. do miasta przybyły 32 wagony motorowe i 8 doczepnych.
I wojna światowa edytuj
Rozwój sieci przerwała I wojna światowa. Wielu pracowników powołano do wojska, co znacznie osłabiło komunikację. Tramwaje służyły także do przewożenia rannych żołnierzy z dworca kolejowego do miejskich szpitali (od 29 listopada 1914). Pod koniec lipca 1915, ze względu na brak mężczyzn do pracy, do przedsiębiorstwa tramwajowego przyjęto pierwsze kobiety.
Okres międzywojenny edytuj
Tabor został poszerzony o 10 wozów ze Studénki oraz 7 kolejnych z Czeskiej Lipy. 13 grudnia 1924 istniały następujące linie:
- Nádraží (dworzec kolejowy) – Lidové sady
- (Lidové sady – Pekárny po skróceniu 1934)
- Rochlice – Růžodol
- Soukenné náměstí – Horní Hanychov
Doba socjalizmu edytuj
Najważniejszym wydarzeniem mającym miejsce po II wojnie światowej w libereckiej komunikacji tramwajowej było uruchomienie w 1955 liczącej 12 km linii międzymiastowej do Jablonca nad Nysą. 31 października 1960 zlikwidowano linie do Rochlic i Růžodolu. W latach 70. gruntownie wyremontowano międzymiastową trasę do Jablonca. Następnie zlikwidowano pętlę w pobliżu centrum Jablonca, a trasę skrócono do nowej pętli w ul. Paryskiej. W 1984 przełożono obie jednotorowe trasy w centrum do obecnej lokalizacji (w ulicy Praskiej umieszczono wówczas pamiątkową szynę). Pod koniec lat 80. w związku z problemami z dostawą nowych pojazdów uwidoczniła się konieczność zmiany rozstawu szyn z 1000 na 1435 mm, identycznego z obecnym we wszystkich miastach (oprócz Bratysławy) ówczesnej Czechosłowacji.
Lata 1990. edytuj
Lata 1990. i pierwsza połowa lat 2000. upłynęły pod znakiem prac nad modernizacją – zmianą rozstawu torów – na liniach miejskich[1]. Przebudowa torowisk trwała, podzielona na kilka etapów. Przebudowywane wówczas odcinki torów otrzymały trzy szyny, co umożliwiło eksploatację na nich także tramwajów wąskotorowych (przejeżdżających przez miasto podczas wyjazdów i zjazdów do zajezdni). 14 sierpnia 1998 pierwsze tramwaje o rozstawie 1435 mm wyruszyły na trasę Lidové Sady – Viadukt. Jednocześnie, zamknięto do przebudowy dalszą część trasy miejskiej, uruchamiając odcinek do Dolnego Hanychowa w 2001, a do Górnego Hanychowa w 2005.
Wcześniej, w 1995 r. na ul. Fügnera w ramach przebudowy otwarto nowoczesny węzeł przesiadkowy, który stał się symbolem libereckiej komunikacji.
Współczesna sieć edytuj
Współczesna sieć libereckich tramwajów składa się z trasy miejskiej Horní Hanychov – Lidové sady oraz trasy międzymiastowej z Liberca (Fügnerova) przez Vratislavice nad Nysą do Jablonca nad Nysą. Między przystankami Soukenným náměstím a Nádražím zlokalizowana jest, dziś już zmodernizowana, zajezdnia tramwajowa Rybníček.
Rozważano także przedłużenie trasy na Górnym Hanychowie do stacji kolejki linowej na Ještěd i wybudowanie nowej linii tramwajowej do Rochlic. Plany te stanowiły główne priorytety wielu libereckich stronnictw politycznych przed wyborami samorządowymi w roku 2006.
Linie edytuj
| Linia | Trasa |
|---|---|
|
Lidové sady-ZOO ↔ Dolní Hanychov
Riegrova – Botanická zahrada – Muzeum-Galerie Lázně – Průmyslová škola – Ul. 5. května – Šaldovo náměstí – Fügnerova – Rybníček – Nádraží – Viadukt – Krkonošská – Staré Pekárny – Vápenka – Janův Důl – Kubelíkova |
|
Lidové sady-ZOO ↔ Horní Hanychov
Riegrova – Botanická zahrada – Muzeum-Galerie Lázně – Průmyslová škola – Ul. 5. května – Šaldovo náměstí – Fügnerova – Rybníček – Nádraží – Viadukt – Krkonošská – Staré Pekárny – Vápenka – Janův Důl – Kubelíkova – Dolní Hanychov – Malodoubská – Hanychov kostel – Spáleniště |
|
Rybníček ↔ Vratislavice nad Nisou, výhybna
Fügnerova – Mlýnská – Textilana – U Lomu – Nová Ruda – Sídl. Nové Vratislavice – Pivovarská – Lékárna – Vratislavice nad Nisou, kostel |
|
Viadukt ↔ Jablonec nad Nisou, Tyršovy sady
Nádraží – Rybníček – Fügnerova – Mlýnská – Textilana – U Lomu – Nová Ruda – Sídl. Nové Vratislavice – Pivovarská – Lékárna – Vratislavice nad Nisou, kostel – Vratislavice nad Nisou, výhybna – Kyselka – Za Tratí – Proseč nad Nisou, pošta – Proseč nad Nisou, výhybna – Nový Svět – Zelené údolí – Měnírna -Brandl – Liberecká |
Tabor edytuj
| Zdjęcie | Typ | Modyfikacje i podtypy | Lata dostaw | Liczba
(2019)[3] |
|---|---|---|---|---|
|
Tatra T3 | |||
| T3 | 1965–1976 | 2 | ||
| Tatra T3SU | 1982 | 5 | ||
| Tatra T3SUCS | 1986–1987 | 4 | ||
| Tatra T3M.04 | 1996–1999 | 19 | ||
| Tatra T3R.P | 2003–2005 | 5 | ||
| Tatra T3R.PV | 2003-2008 | 12 | ||
| Tatra T3R.PLF | 2005–2007 | 12 | ||
| Tatra T3R.SLF | 2014–2019 | 10 | ||
.jpg)
|
EVO2 | EVO2 | 2012 | 1 |
W Libercu stacjonują także dwa historyczne wozy: ex. nr 78 (oryginalnie z Uścia nad Łabą) oraz jabłoniecki tramwaj 6MT ex. nr 117, który jest wypożyczony na dłuższy okres z Muzeum Technicznego w Brnie.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b Witold Urbanowicz, Tramwaj z Liberca do Jablonca będzie dłuższy i nadal wąskotorowy [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2016-03-31].
- ↑ Tramwaje w Pradze.
- ↑ DP Liberec: Vozový park. Seznam-autobusu.cz. [dostęp 2019-07-14].
Bibliografia edytuj
- Karpaš, R.: Kniha o Liberci. Dialog, Liberec, 1996.
Linki zewnętrzne edytuj
- Dopravní podnik města Liberce – operator komunikacji miejskiej w Libercu
- Zdjęcia pojazdów DPML (w tym tramwajów) w fotogalerii Phototrans.eu
- Historia tramwajów w Libercu. czechtrams.wz.cz. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)].
- O zabytkowym wagonie Tatra 6MT