Wikipedia

Trichoglossus

Trichoglossus – rodzaj ptaków z podrodziny dam (Loriinae) w obrębie rodziny papug wschodnich (Psittaculidae).

Trichoglossus
Stephens, 1826[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – lorysa oliwkowogłowa (T. euteles)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

papugowe

Rodzina

papugi wschodnie

Podrodzina

damy

Plemię

Loriini

Rodzaj

Trichoglossus

Typ nomenklatoryczny

Psittacus haematotus J.F. Gmelin, 1788 (= Psittacus haematodus Linnaeus, 1771)

Synonimy
Gatunki

10 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Celebesie, Małych Wyspach Sundajskich, Flores, Molukach, Nowej Gwinei, Wyspach Lojalności, Biak, Australii, Wyspach Sula, Filipinach i Karolinach[6].

Morfologia edytuj

Długość ciała 20–30 cm, rozpiętość skrzydeł około 46 cm; masa ciała 48–169 g[6].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1826 roku brytyjski entomolog i ornitolog James Francis Stephens w części poświęconej ptakom w publikacji George’a Shawa poświęconej zoologii[1]. Stephens wymienił kilka gatunków – Psittacus haematotus J.F. Gmelin, 1788 (= Psittacus haematodus Linnaeus, 1771), Psittacus capistratus Bechstein, 1811, Psittacus concinnus Shaw, 1791, Psittacus pusillus Latham, 1790, Psittacus porphyrio Shaw, 1789 (= Psittacus peruvianus Statius Müller, 1776), Psittacus australis J.F. Gmelin, 1788 i Psittacus chlorolepidotus Kuhl, 1820 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Psittacus haematotus J.F. Gmelin, 1788 (= Psittacus haematodus Linnaeus, 1771) (lorysa górska)[7].

Etymologia edytuj

  • Trichoglossus: gr. θριξ thrix, τριχος trikhos ‘włos’; γλωσσα glōssa ‘język’[8].
  • Australasia (Australia): fr. Australie ‘Australia’; Malaisie ‘Malezja’[9]. Gatunek typowy: Lesson wymienił trzy gatunki – Australasia novaehollandiae Lesson, 1830 (= Psittacus haematodus Linnaeus, 1771), Australasia malaisiae Lesson, 1830 (= Psittacus ornatus Linnaeus, 1758) i Australasia viridis Lesson, 1830 (= Psittacus chlorolepidotus Kuhl, 1820) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Australasia novaehollandiae Lesson, 1830 (= Psittacus haematodus Linnaeus, 1771)[10].
  • Eutelipsitta: anagram rodzaju Psitteuteles różnych autorów (por. gr. ευτελης eutelēs ‘tani, marny’, od τελος telos ‘koszt’; nowołac. psitta ‘papuga’, od gr. ψιττακη psittakē ‘papuga’)[11].
  • Oenopsittacus: gr. οινωψ oinōps, οινωπος oinōpos ‘głęboka czerwień, koloru wina’; ψιττακος psittakos ‘papuga’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Chalcopsitta rubiginosa Bonaparte, 1850.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące gatunki[13]:

Uwagi edytuj

  1. ↑ Nowa nazwa dla rodzaju Psitteuteles różnych autorów (nie Bonaparte, 1854).

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b J.F. Stephens: Aves. W: G. Shaw: General zoology, or Systematic natural history. T. 14: Aves. Cz. 1. London: Printed for G. Kearsley, 18126, s. 129. (ang.).
  2. ↑ R.P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d'oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levraul, 1831, s. 209. (fr.).
  3. ↑ Ch.L. Bonaparte: Conspectus generum avium. T. 1. Lugduni Batavorum: Apud E.J. Brill, 1850, s. 5. (łac.).
  4. ↑ G. Mathews. On some necessary alterations in the nomenclature of birds. Pt II. „Novitates Zoologicae”. 18, s. 10, 1911. (ang.). 
  5. ↑ A. Reichenow. Vorlegung von Bälgen über die Gattungen der Loris, insbesondere über die in Färbung und Verbreitung von den Arten der Gattungen Trichoglossus, Eos und Chalcopsitta abweichende Chalcopsitta ruhiginosa Bp. und begründet für diese Art die neue Gattung Oenopsittacus. „Journal für Ornithologie”. 61, s. 401, 1913. (niem.). 
  6. ↑ a b S.M. Billerman, Old World Parrots (Psittaculidae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.psitta4.01 [dostęp 2020-08-07] (ang.).  
  7. ↑ R.-P. Lesson: Manuel d’ornithologie, ou description des genres et des principales espèces d’oiseaux. T. 2. Paris: Roret, 1828, s. 147. (fr.).
  8. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Trichoglossus [dostęp 2022-01-30].
  9. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Australasia [dostęp 2022-01-30].
  10. ↑ T. Salvadori. Prodromus Ornithologiae Papuasiae et Moluccarum. „Annali del Museo civico di storia naturale di Genova”. 15, s. 279, 1879–1880. (wł.). 
  11. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Eutelipsitta [dostęp 2022-01-30].
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Oenopsittacus [dostęp 2022-01-30].
  13. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Loriini Selby, 1836 (wersja: 2023-12-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-15].

Bibliografia edytuj

  • The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Trichoglossus&oldid=72874311”