Tringa
Tringa – rodzaj ptaków z podrodziny brodźców (Tringinae) w obrębie rodziny bekasowatych (Scolopacidae).
| Tringa[1] | |||||
| Linnaeus, 1758[2] | |||||
_at_Bharatpur_I_IMG_5552.jpg) Przedstawiciel rodzaju – brodziec śniady (T. erythropus) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Gromada | |||||
| Podgromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Parvordo | |||||
| Nadrodzina | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Plemię | |||||
| Rodzaj |
Tringa | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Tringa ocrophus Linnaeus, 1758 | |||||
| |||||
| Gatunki | |||||
| |||||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i Ameryce Północnej[22].
Morfologia edytuj
Długość ciała 18–41 cm, rozpiętość skrzydeł 54–74 cm; masa ciała 31–375 g[22].
Systematyka edytuj
Etymologia edytuj
- Tringa: średniowiecznołac. tringa nazwa nadana samotnikowi przez Ulissesa Aldrovandiego w 1599 roku, od gr. τρυγγας trungas „wielkości drozda, białozady brodzący ptak, machający ogonem”, wspomniany przez Arystotelesa, dalej nie zidentyfikowany, ale przez późniejszych autorów identyfikowany jako bekas, pliszka lub pluszcz[23].
- Totanus: epitet gatunkowy Scolopax totanus Linnaeus, 1758; wł. nazwa Tótano dla krwawodzióba (por. hindi nazwa Tantanna dla kwokacza)[23]. Gatunek typowy: Scolopax totanus Linnaeus, 1758.
- Ochropus: epitet gatunkowy Tringa ochropus Linnaeus, 1758; gr. ωχρος ōkhros „jasnożółty”; πους pous, ποδος podos „noga”[23]. Nomen nudum.
- Glottis: epitet gatunkowy Scolopax glottis Latham, 1787; łac. glottis, glottidis „nieznany ptak”, różnie identyfikowany, od gr. γλωττις glōttis, γλωττιδος glōttidos „wędrowny ptak nawiedzający jezioro” wspomniany przez Arystotelesa, dalej niezidentyfikowany[23]. Gatunek typowy: Scolopax glottis Latham, 1787 (= Scolopax nebularia Gunnerus, 1767).
- Limicula: łac. limicola „mieszkaniec błota”, od limus, limi „błoto”; -cola „mieszkaniec”, od colere „mieszkać”[23]. Gatunek typowy: Scolopax glottis Latham, 1787 (= Scolopax nebularia Gunnerus, 1767).
- Catoptrophorus: gr. κατοπτρον katoptron „lustro”; φορος phoros „noszący”, od φερω pherō „nosić”[23]. Gatunek typowy: Scolopax semipalmata J.F. Gmelin, 1789.
- Carites: etymologia niejasna, nieznane gr. słowo καριτης karitēs[23]. Gatunek typowy: Scolopax erythropus Pallas, 1764.
- Nea: gr. νεω neō „pływać”[23]. Gatunek typowy: Scolopax glottis Latham, 1787 (= Scolopax nebularia Gunnerus, 1767).
- Erythroscelus: gr. ερυθρος eruthros „czerwony”; σκελος skelos „noga”[23]. Gatunek typowy: Scolopax erythropus Pallas, 1764.
- Gambetta: bolońska (włoska) nazwa Gambetta dla jakiegoś rodzaju biegusa (Aldrovandi, 1599), od łac. gamba „noga”, prawdopodobnie od gr. καμπη kampē „pochylać się”[23]. Gatunek typowy: Scolopax totanus Linnaeus, 1758; młodszy homonim Gambetta Koch, 1816 (Scolopacidae).
- Helodromas: gr. ἑλος helos „bagno”; δρομας dromas „bieganie”, od τρεχω trekhō „biegać”[23]. Gatunek typowy: Tringa ochropus Linnaeus, 1758.
- Hodites: gr. ὁδιτης hoditēs „podróżnik”, od ὁδος hodos „podróż, droga”[23]. Gatunek typowy: Scolopax semipalmata J.F. Gmelin, 1789.
- Iliornis (Ilyornis): gr. ιλυς ilus, ιλυος iluos „błoto, szlam”; ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[23]. Gatunek typowy: Totanus stagnatilis Bechstein, 1803.
- Rhyacophilus: gr. ῥυαξ rhuax, ῥυακος rhuakos „strumień, wezbrany potok”, od ῥεω rheō „płynąć”; φιλος philos „miłośnik”[23]. Gatunek typowy: Tringa glareola Linnaeus, 1758.
- Heteroscelus: gr. ἑτεροσκελης heteroskelēs „z nierównymi nogami”, od ἑτερος heteros „różny”; σκελος skelos „noga”[23]. Gatunek typowy: Totanus brevipes Vieillot, 1816.
- Pseudototanus: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Totanus Bechstein, 1803[23]. Gatunek typowy: Totanus guttifer Nordmann, 1835.
- Heteractitis: gr. ἑτερος heteros „różny, inny, dziwny”; rodzaj Actitis Illiger, 1811 (brodziec)[23]. Gatunek typowy: Scolopax incana J.F. Gmelin, 1789.
- Pseudoglottis: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”; rodzaj Glottis Koch, 1816[23]. Gatunek typowy: Totanus guttifer Nordmann, 1835.
- Aegialodes: gr. αιγιαλωδης aigialōdēs „bywając przy brzegu”, od αιγιαλος aigialos „plaża, brzeg morza”[23]. Nowa nazwa dla Gambetta Kaup, 1829.
- Neoglottis: gr. νεος neos „nowy”; rodzaj Glottis Koch, 1816[23]. Gatunek typowy: Scolopax melanoleuca J.F. Gmelin, 1789.
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[24]:
- Tringa ochropus Linnaeus, 1758 – samotnik
- Tringa solitaria A. Wilson, 1813 – brodziec ciemnorzytny
- Tringa brevipes (Vieillot, 1816) – brodziec szary
- Tringa incana (J.F. Gmelin, 1789) – brodziec alaskański
- Tringa stagnatilis (Bechstein, 1803) – brodziec pławny
- Tringa totanus (Linnaeus, 1758) – krwawodziób
- Tringa glareola Linnaeus, 1758 – łęczak
- Tringa flavipes (J.F. Gmelin, 1789) – brodziec żółtonogi
- Tringa erythropus (Pallas, 1764) – brodziec śniady
- Tringa nebularia (Gunnerus, 1767) – kwokacz
- Tringa melanoleuca (J.F. Gmelin, 1789) – brodziec piegowaty
- Tringa semipalmata (J.F. Gmelin, 1789) – błotowiec
- Tringa guttifer (von Nordmann, 1835) – brodziec nakrapiany
Uwagi edytuj
- ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Iliornis Kaup, 1829.
Przypisy edytuj
- ↑ Tringa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 148. (łac.).
- ↑ P.H.G. Moehring: Geslachten der vogelen. Amsteldam: Pieter Meijer, 1758, s. 6, 64. (niderl.).
- ↑ C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 71. (fr.).
- ↑ C.L. Koch: System der baierischen Zoologie: zum Gebrauch als Taschenbuch. Nürnberg: in Kommission bei der Steinischen Buchhandlung, 1816, s. 304. (niem.).
- ↑ W.E. Leach: Systematic catalogue of the specimens of the indigenous Mammalia and birds in the British Museum. London: Richard % Arthur Taylor, 1816, s. 32. (ang.).
- ↑ Ch.L. Bonaparte. The Genera of North American Birds, and a Synopsis of the Species found within the territory of the United States; systematically arranged in Orders and Families. „Annals of the Lyceum of Natural History of New York”. 2, s. 323, 1827. (ang.).
- ↑ Billberg 1828 ↓, s. 143.
- ↑ Billberg 1828 ↓, s. 155.
- ↑ a b Kaup 1829 ↓, s. 54.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 144.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 155.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 156.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 195.
- ↑ Kaup 1829 ↓, s. 140.
- ↑ S.F. Baird: Order Grallatores. W: S.F. Baird, J. Cassin, G.N. Lawrence: Reports of explorations and surveys, to ascertain the most practicable and economical route for a railroad from the Mississippi River to the Pacific Ocean. Made under the direction of the secretary of war, in 1853-6, according to acts op congress of March 8, 1853, May 31, 1854, and August 5, 1854. Cz. 9: Birds. Washigton: A.O.P. Nicholson, Printer [etc.], 1858, s. 734. (ang.).
- ↑ A.O. Hume. Gleanings from the Calcutta market. „Stray Feathers”. 7, s. 488, 1878. (ang.).
- ↑ L.H. Stejneger. Analecta Ornithologica. Second series. „The Auk”. 1, s. 236, 1884. (ang.).
- ↑ L.H. Stejneger. Pseudototanus guttifer (Nordm.). „Zeitschrift für die gesammte Ornithologie”. 1, s. 223, 1884. (ang.).
- ↑ F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 327. (łac.).
- ↑ R. Ridgway. The birds of North and Middle America. „Bulletin of the United States National Museum”. 50 (8), s. 329, 1919. (ang.).
- ↑ a b T. Piersma, J. van Gils & P. Wiersma: Family Scolopacidae (Sandpipers, Snipes and Phalaropes). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 3: Hoatzin to Auks. Barcelona: Lynx Edicions, 1996, s. 509–512, 514. ISBN 84-87334-20-2. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Plemię: Tringini Rafinesque, 1815 (Wersja: 2021-10-03). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-10].
Bibliografia edytuj
- J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstatd: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 1–203. (niem.).
- G.J. Billberg: Synopsis Faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2: Aves. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. 1–208. (łac.).