Troki

Troki
Trakai
	; Zrekonstruowany zamek w Nowych Trokach
	Herb
Państwo	Litwa
Okręg	wileński
Rejon	trocki
Burmistrz	Edita Rudelienė
Powierzchnia	11,52 km²
Populacja (2018); • liczba ludności; • gęstość	; 4298; 479 os./km²
Nr kierunkowy	528
Kod pocztowy	LT-21106
	Położenie na mapie Litwy Troki
	54°38′N 24°56′E/54,633333 24,933333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Troki^[1]^[2] (lit. Trakai, biał. Трокі) – miasto na Litwie, w okręgu wileńskim, siedziba rejonu trockiego.

Troki leżą na Pojezierzu Wileńskim, na półwyspie między jeziorami Galwe na północy, Tataryszki na zachodzie, Łuka na wschodzie i Giełusz na południu. Ośrodek turystyczny. Miasteczko położone 28 km od Wilna.

Troki były miastem królewskim Wielkiego Księstwa Litewskiego^[3], położonym w drugiej połowie XVI wieku w powiecie trockim województwa trockiego^[4]. Miejsce obrad sejmików ziemskich powiatu trockiego^[5]^[6].

Opis edytuj

Troki – widok karaimskiego brzegu^[7], akwarela Stanisława Masłowskiego z 1904 roku (Muzeum Narodowe w Warszawie)

Około 5 km na południowy wschód od Trok leży poprzednia stolica Litwy (do XIV wieku), obecnie wieś, Stare Troki. W latach 1413–1795 miasto było centrum województwa trockiego w Wielkim Księstwie Litewskim. Przed 1441 rokiem Troki uzyskały prawa miejskie magdeburskie^[8]. W 1609 katoliccy fanatycy spalili miejscowy meczet, świątynię protestancką i synagogę^[9]. Do 1939 znajdowało się na obszarze Polski w powiecie wileńsko-trockim ówczesnego województwa wileńskiego; siedziba wiejskiej gminy Troki. Troki były również garnizonem macierzystym batalionu KOP „Troki”. W 1928 Hadżi Seraja Szapszał objął urząd hachana (zwierzchnika Karaimów) z siedzibą w Trokach. W 1938 sumptem państwa polskiego rozpoczęto w Trokach budowę Muzeum Karaimskiego, które istnieje do dzisiaj.

Po II wojnie światowej i utracie miasta przez Polskę, do 1 listopada 1946 z rejonu trockiego w obecne granice Polski wysiedlono ok. 5,4 tys. Polaków, natomiast ok. 13,7 tys. zarejestrowanych do przesiedlenia Polaków pozostało w rejonie^[10]. Według danych litewskich w 2001 Polacy stanowili 21% mieszkańców Trok, a w 2011 – 19%^[11].

W 1991 na terenie miasteczka i okolicznych terenów (8,2 tys. ha) utworzono Trocki Historyczny Park Narodowy.

Miasto jest siedzibą grupy etnicznej i religijnej Karaimów, sprowadzonych tu w średniowieczu z Krymu przez wielkiego księcia litewskiego Witolda Kiejstutowicza. Funkcjonuje tu Muzeum Etnograficzne Karaimów im. Seraji Szapszała^[12].

Podczas okupacji hitlerowskiej, w czerwcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 400 osób. We wrześniu 1941 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów zamordowano na wyspie Troki^[13].

Zabytki edytuj

zamek zbudowany przez księcia Witolda
kościół farny pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny, wzniesiony w XV w. w stylu gotyckim, później przebudowany w stylu barokowym, ze słynącym łaskami obrazem Matki Bożej Trockiej
kienesa karaimska z XVIII w.
cerkiew prawosławna Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy z XIX w., parafialna
kościół pobernardyński
ruiny drugiego zamku, tzw. lądowego (zamek na półwyspie)
stara zabudowa
stary cmentarz
strażnica KOP
stara poczta
pałac hr. Tyszkiewicza wraz z parkiem w Zatroczu

Sport edytuj

Piłka nożna – FK Trakai (lit. Futbolo Klubas Trakai), klub grający w najwyższej klasie rozgrywkowej na Litwie, A lyga. Klub rozgrywa swoje mecze domowe na stadionie LFF w Wilnie, który może pomieścić 5 400 widzów. Własny Nowy Stadion w Trokach może pomieścić 2 000 widzów, ale nie spełnia wymogów A lygi.
Hokej – drużyna hokeja na lodzie pod nazwą Gauja Troki przystąpiła do rozgrywek II ligi polskiej w sezonie 2016/2017^[14].

Miasta partnerskie edytuj

Troki są miastem bliźniaczym dla Rheine w Westfalii i dla Malborka w Polsce (od 1997).

Ludzie związani z Trokami edytuj

Zobacz też kategorię: Ludzie związani z Trokami.

Galeria edytuj

Współczesny widok na nowy zamek w Trokach
Dom karaimski
Pałac Tyszkiewicza w Zatroczu
Kościół Nawiedzenia NMP
Kienesa karaimska
Stara poczta
Kamieniczka

Przypisy edytuj

↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. 1: Województwo wileńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938, s. 64.
↑ Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.
↑ Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266-267.
↑ na czas okupacji rosyjskiej przeniesione w 1659 roku do Simna (Kriegseisen mylnie określa je jako Siemno)
↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 33.
↑ Zob.: M.Masłowski: "Stanisław Masłowski - Materiały do życiorysu i twórczości", Wrocław 1957, "Ossolineum", s.140 (przypis.61)
↑ Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII wieku, w: Acta Baltico-Slavica, t. VII, Białystok 1970, s. 48.
↑ J. Kiełpiński "Pogoń za Litwą. Sześćset lat po Grunwaldzie" PIW W-wa 2010
↑ Stanisław Ciesielski, Aleksander Srebrakowski [online], www.hist.uni.wroc.pl [dostęp 2019-03-07] [zarchiwizowane z adresu 2002-10-17] .
↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-02)].
↑ Karolina Laskowska: Troki. Magiczne miejsce na Litwie oddalone 2 godz. jazdy od Polski. 2021-06-18. [dostęp 2022-12-21].
↑ Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1133 .
↑ II liga: Rusza grupa północno-wschodnia. hokej.net, 2016-10-09. [dostęp 2016-11-07].

Linki zewnętrzne edytuj

Troki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 485 .
Archiwalne widoki miasta w bibliotece Polona

[1] Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).

[GUS11938-2] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej. T. 1: Województwo wileńskie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1938, s. 64.

[3] Magazin für die neue Historie und Geographie Angelegt, t. XVI, Halle, 1782, s. 15.

[4] Национальный атлас Беларуси, Mińsk 2002, s. 266-267.

[5] zas okupacji rosyjskiej przeniesione w 1659 roku do Simna (Kriegseisen mylnie określa je jako Siemno)

[6] Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 33.

[7] Zob.: M.Masłowski: "Stanisław Masłowski - Materiały do życiorysu i twórczości", Wrocław 1957, "Ossolineum", s.140 (przypis.61)

[8] Stanisław Alexandrowicz, Geneza i rozwój sieci miasteczek Białorusi i Litwy do połowy XVII wieku, w: Acta Baltico-Slavica, t. VII, Białystok 1970, s. 48.

[9] J. Kiełpiński "Pogoń za Litwą. Sześćset lat po Grunwaldzie" PIW W-wa 2010

[10] Stanisław Ciesielski, Aleksander Srebrakowski [online], www.hist.uni.wroc.pl [dostęp 2019-03-07] [zarchiwizowane z adresu 2002-10-17] .

[11] Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2013-10-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-02)].

[12] Karolina Laskowska: Troki. Magiczne miejsce na Litwie oddalone 2 godz. jazdy od Polski. 2021-06-18. [dostęp 2022-12-21].

[13] Geoffrey P.G.P. Megargee Geoffrey P.G.P. (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1133 .

[14] II liga: Rusza grupa północno-wschodnia. hokej.net, 2016-10-09. [dostęp 2016-11-07].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]