Trzeci rząd Wincentego Witosa
Trzeci rząd Wincentego Witosa powstał 10 maja 1926 roku po utracie poparcia PPS-u przez rząd Aleksandra Skrzyńskiego (który upadł 5 maja 1926). Był to kolejny rząd Wincentego Witosa utworzony przez Chrześcijański Związek Jedności Narodowej (kluby ZLN oraz PSChD) i PSL Piast, przy jednoczesnym udziale Narodowej Partii Robotniczej.
Polska | |
Trzeci rząd Wincentego Witosa po zaprzysiężeniu. Od lewej: J. Tarnawa-Malczewski, A. Chądzyński, S. Grabski, S. Piechocki, S. Smólski, S. Osiecki, W. Witos, W. Kiernik, J. Zdziechowski, K. Dzierżykraj-Morawski, J.Radwan, J. Jankowski, M. Rybczyński | |
Premier | |
---|---|
Kadencja |
od 10 maja 1926 |
Poprzedni | |
Następny |
Rząd ten został obalony przez przewrót majowy 14 maja 1926 roku.
Skład rządu edytuj
- Wincenty Witos (PSL Piast) – premier
- Stefan Smólski (PSChD) – minister spraw wewnętrznych
- Kajetan Dzierżykraj-Morawski – kierownik w Ministerstwie Spraw Zagranicznych
- Juliusz Tarnawa-Malczewski – minister spraw wojskowych
- Stefan Piechocki (PSChD)– minister sprawiedliwości
- Stanisław Grabski (ZLN) – minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego
- Jerzy Zdziechowski (ZLN) – minister skarbu
- Stanisław Osiecki (PSL Piast) – minister przemysłu i handlu
- Władysław Kiernik (PSL Piast) – minister rolnictwa i dóbr państwowych
- Józef Radwan – minister reform rolnych
- Adam Chądzyński (NPR) – minister kolei
- Jan Stanisław Jankowski (NPR) – kierownik ministerstwa pracy i opieki społecznej
- Mieczysław Rybczyński - kierownik ministerstwa robót publicznych
Powołanie rządu edytuj
W 1926 roku 20 kwietnia ministrowie z PPS wycofali się z gabinetu Aleksandra Skrzyńskiego. W konsekwencji rząd stracił poparcie parlamentarne. Kilkanaście dni później Skrzyński podał się do dymisji. Kraj po tym wydarzeniu targał kryzys na płaszczyźnie politycznej, gospodarczej i społecznej. Przez kolejne tygodnie nie potrafiono utworzyć nowego gabinetu. 10 maja Stanisław Wojciechowski (prezydent) powołał rząd Wincentego Witosa. Witos spodziewający się puczu, wzbraniał się przed przyjęciem politycznej misji.
Upadek edytuj
Po objęciu urzędu, Witos przestrzegał Wojciechowskiego przed planowanym zamachem, ten jednak odparł twierdząco, że to „nieprawda”. Dzień później w „Kurierze Porannym” ukazał się wywiad z Piłsudskim, w którym zapowiedział ,że staje „do walki, jak i poprzednio, z głównym złem państwa: panowaniem rozwydrzonych partii i stronnictw nad Polską, zapominaniem o imponderabiliach, a pamiętaniem tylko o groszu i korzyści”.
Rząd próbując zapanować nad sytuacją nakazał konfiskatę gazet, mimo to część nakładu trafiła do odbiorców.
12 maja doszło do zamachu, a Witos zdecydował przenieść siedzibę rządu do Belwederu. 14 maja ewakuował rząd do Wilanowa. Tam po naradzie z generalicją, która uznała za słuszne przeniesienie rządu do Poznania i prowadzenie dalszej walki z zamachowcami, Witos zdecydował o wycofaniu się z walki i złożeniu dymisji, ponieważ obawiał się o niepodległość Polski, oraz wiedział, że wojna domowa pogrąży państwo w zniszczeniu i doprowadzi do osłabienia Polski na arenie międzynarodowej.
O 17.30 po posiedzeniu rady Gabinetowej prezydent Wojciechowski i premier Witos podjęli decyzję o odpowiednio złożeniu urzędu i podaniu się do dymisji. Jednocześnie wydano rozkaz zaprzestania walk.
Bibliografia edytuj
- Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, t. I, s. 26.