Tsuyoshi Inukai

Tsuyoshi Inukai (jap. 犬養 毅 Inukai Tsuyoshi; ur. 20 kwietnia 1855 w Okayamie, zm. 15 maja 1932 w Tokio) – japoński polityk, premier, minister, publicysta, dziennikarz, działacz ugrupowań liberalnych.

Tsuyoshi Inukai

犬養 毅
Inukai Tsuyoshi

Data i miejsce urodzenia	20 kwietnia 1855 Okayama
Data i miejsce śmierci	15 maja 1932 Tokio
Premier Japonii
Okres	od 13 grudnia 1931 do 15 maja 1932
Przynależność polityczna	Rikken Seiyūkai
Poprzednik	Reijirō Wakatsuki
Następca	Korekiyo Takahashi (pełniący obowiązki)

Przebieg kariery

Inukai był synem samuraja należącego do klanu Okayama. Studiował w Keiō Gijuku (obecnie: Uniwersytet Keiō). Jako reporter gazety Yūbin Hōchi Shinbun towarzyszył armii w trakcie rebelii w prowincji Satsuma na Kiusiu (1877). Pracował także dla gazety Tōkai Keizai Shinpō, a następnie współtworzył Konstytucyjną Partię Reform (Rikken Kaishintō; istniała w latach 1882–1896). W pierwszych wyborach powszechnych w 1890 r. został wybrany do Izby Reprezentantów i był kolejno wybierany 18 razy.

W latach 1898 i 1923 był ministrem edukacji (łącznie kilkanaście dni), a ministrem komunikacji w latach 1923–1924 i 1924-1925.

W latach 1929–1932 był przywódcą partii o nazwie Konstytucyjne Stowarzyszenie Przyjaciół Polityki (Rikken Seiyūkai; istniało w latach 1900–1940). Skupiała ona przedstawicieli oligarchii i polityków partyjnych, jak: Tōru Hoshi (1850–1901) i Yukio Ozaki (1858–1954).

Od 13 grudnia 1931 r. do 15 maja 1932 r. był premierem Japonii i jednocześnie ministrem spraw zagranicznych.

W dniu 15 maja 1932 r. został zamordowany przez grupę prawicowych kadetów Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej. Była to próba zamachu stanu zwana „incydentem z 15 maja”. Dramat ten zakończył erę gabinetów partyjnych przed II wojną światową.

Zamach

W latach 30. XX w. – dobie narastającego nacjonalizmu – tego rodzaju aktów było w Japonii więcej. Ich sprawcy byli jednak traktowani przez sądy pobłażliwie, gdyż motywy ich postępowania były uznawane za pobudki patriotyczne. W „incydencie z 15 maja” wzięli udział obok cywilnych, prawicowych wywrotowców, oficerowie i kadeci cesarskiej armii i marynarki. Celem ich działania było objęcie władzy przez wojsko. Zaplanowano zabicie przywódców politycznych, doradców cesarskich i wpływowych przedstawicieli finansjery. Incydent skończył się fiaskiem z powodu braku szerokiego poparcia armii. Do 1940 r. wszyscy spiskowcy opuścili więzienia.

„Incydent z 15 maja” zawierał ważny element międzynarodowy. Do Japonii przybył bowiem Charlie Chaplin (towarzyszył mu m.in. brat Sydney) z promocją swojego filmu pt. Światła wielkiego miasta (City Lights). Był on przyjmowany z wielkimi honorami i entuzjazmem społeczeństwa, ale jednocześnie spotkał się z agresywnymi i prowokacyjnymi zachowaniami grupy przygotowującej zamach.

W niedzielę wieczorem w dniu 15 maja udał się na turniej sumō w towarzystwie syna premiera Inukai. W pewnym momencie japoński gospodarz został wezwany na zewnątrz sali i powrócił na miejsce dopiero po dłuższym czasie. Wyglądał tak źle, że Chaplin zapytał go, czy nie czuje się chory. Ken Inukai, trzymając głowę w dłoniach, powiedział mu: „Mój ojciec został właśnie zamordowany”. Obaj udali się natychmiast do rezydencji szefa rządu, gdzie podłoga nadal była zalana krwią zastrzelonego premiera. Chaplin, który miał się z nim spotkać następnego dnia, został otoczony przez dziennikarzy, ale zaszokowany sytuacją miał trudności z odpowiedzią. W tym momencie nie wiedział jeszcze, że również on był celem umieszczonym na liście zabójców.

Galeria

• 
  Chaplin po przybyciu do Japonii, w porcie Kobe
• 
  Opis incydentu w ówczesnej prasie
• 
  Inukai z członkami swojego gabinetu, 1931