Tu-104 (ros.) Ту-104 – pierwszy samolot pasażerski z napędem turboodrzutowym produkowany w ZSRR. Zaprojektowany został przez biuro konstrukcyjne Tupolewa, a wytwarzany był w latach 1956-1961.

Tu-104
Ilustracja
Tu-104B linii Aerofłot
Dane podstawowe
Państwo

 ZSRR

Producent

Charkowski Zakład Lotniczy

Konstruktor

Tupolew

Typ

samolot pasażerski

Konstrukcja

metalowa

Załoga

8

Historia
Data oblotu

17 czerwca 1955

Liczba egz.

201

Dane techniczne
Napęd

2 x silniki turboodrzutowe RD-3M-500

Ciąg

2 x 95,1 kN

Wymiary
Rozpiętość

34,54 m

Długość

38,85 m
40,06 m Tu-104B

Wysokość

11,9 m

Powierzchnia nośna

184 m²

Masa
Własna

42 080 kg Tu-104
41 600 kg Tu-104A/D
42 500 kg Tu-104B
41 750 kg Tu-104W

Startowa

74 500 kg Tu-104
76 000 kg Tu-104A/B/W/D

Osiągi
Prędkość maks.

950 km/h

Prędkość przelotowa

750 - 800 km/h

Prędkość wznoszenia

10 m/s

Pułap

11 500 m

Zasięg

2 650 km

Rozbieg

1 970 m Tu-104
2 200 m Tu-104A/B/W/D

Dobieg

1 600 m Tu-104
1 200 m ze spadochronem hamującym Tu-104
1 850 Tu-104A/B/W/D
1 450 m ze spadochronem hamującym Tu-104A/B/W/D

Dane operacyjne
Liczba miejsc
50 Tu-104
70 Tu-104A
100 Tu-104B/W/D
Użytkownicy
 ZSRR,  Czechosłowacja
Rzuty
Rzuty samolotu
Tu-104 lądujący na lotnisku Arlanda z wykorzystaniem spadochronu hamującego

Wykorzystywany w barwach Aerofłotu i czechosłowackich ČSA. Zbudowano około dwustu samolotów tego typu.

Czwarty turboodrzutowy samolot pasażerski na świecie, po De Havilland Comet, Avro Canada C-102 Jetliner i Sud Aviation Caravelle.

Historia edytuj

Konstrukcja samolotu została oparta o rozwiązania wykorzystywane w wojskowym samolocie Tu-16, który charakteryzował się bardzo dobrymi właściwościami, niezawodną konstrukcją i jest wykorzystywany do dzisiaj. Doświadczenia zdobyte przy budowie i użytkowaniu bombowca pozwoliły w 1954 roku przystąpić do projektowania samolotu pasażerskiego, pierwotnie przeznaczonego do przewozu 50 pasażerów. 17 czerwca 1955 roku nowa maszyna wzbiła się po raz pierwszy w powietrze, a w połowie maja następnego roku, weszła na wyposażenie Aerofłotu. 15 września 1956 roku samolot odbył pierwszy rejsowy lot z Moskwy do Irkucka, a 12 października samolot odbył pierwszy międzynarodowy lot z Moskwy do Pragi i był to pierwszy lot samolotu pasażerskiego z napędem turboodrzutowym na linii międzynarodowej. Na Tu-104 ustanowiono 26 rekordów świata samolotów pasażerskich w prędkości i udźwigu. Maszyna była wykorzystywana w przewozach pasażerskich do końca lat 70. ubiegłego wieku.

Konstrukcja edytuj

Tu-104 jest dwusilnikowym, wolnonośnym dolnopłatem o całkowicie metalowej konstrukcji. Pół-skorupowy kadłub o kołowym przekroju mieścił hermetyzowaną kabinę składającą się z części pasażerskiej i załogowej. Załoga składała się z dwóch pilotów, nawigatora, mechanika pokładowego, radiotelegrafisty i trzech stewardes do obsługi pasażerów. Skrzydło skośne (35° na krawędzi natarcia) wyposażone w lotki i klapy szczelinowe. Na górnej powierzchni płatów zamontowano grzebienie aerodynamiczne zapobiegające odginaniu się strug przepływającego powietrza w kierunku końcówek skrzydeł i wymuszające równoległy opływ na całej powierzchni płata. Usterzenie klasyczne, wolnonośne ze statecznikami o konstrukcji dźwigarowej. Krawędzie natarcia skrzydeł i stateczników zaopatrzone w instalację przeciwoblodzeniową, stateczniki w instalację elektryczną, a skrzydła są owiewane gorącym powietrzem doprowadzanym ze sprężarki silników. Chowane podwozie, przednie dwukołowe do wnęki w kadłubie, dwa główne zespoły po cztery koła do gondoli w skrzydłach. Napęd samolotu stanowiły dwa silniki turboodrzutowe RD-3M-500, będące cywilną wersją wojskowych AM-3. Zbiorniki paliwa rozmieszczone są w skrzydłach. Na bazie Tu-104 opracowano prototypy wojskowych samolotów: Tu-107 i czterosilnikowego Tu-110.

Wersje edytuj

  • Tu-104 - wersja prototypowa dla 50 pasażerów z silnikami AM-3 stosowanymi w Tu-16.
  • Tu-104A - pierwsza wersja seryjna z 70 miejscami pasażerskimi, 16 w kabinie pierwszej klasy i 54 w klasie turystycznej.
  • Tu-104B - wersja Tu-104A z przedłużonym kadłubem, w której zlikwidowano pierwszą klasę i zagęszczono rozstawienie foteli, uzyskując zdolność do przewożenia 100 pasażerów.
  • Tu-104D - wersja Tu-104A z możliwością przewożenia 85 pasażerów.
  • Tu-104W - wersja Tu-104A z możliwością przewożenia 100 pasażerów.
  • Tu-104E - wersja specjalnie przystosowana do bicia rekordów napędzana silnikami RD-16-15.
  • Tu-104LL - wersja przystosowana do badań w locie awioniki samolotów Tu-128 i Tu-22M.
  • Tu-104AK - wersja przeznaczona do treningu przyszłych kosmonautów radzieckich.

Katastrofy edytuj

Z tym tematem związana jest kategoria: Katastrofy lotnicze z udziałem samolotu Tu-104.

Zobacz też edytuj

Bibliografia edytuj