Tunbergia

Tunbergia
	; Thunbergia alata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	akantowate
Rodzaj	tunbergia
	Nazwa systematyczna
	Thunbergia Retz.; Physiogr. Sälsk. Handl. 1(3): 163. 1780
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tunbergia (Thunbergia Retz.) – rodzaj roślin z rodziny akantowatych (Acanthaceae). Należy do niego ok. 90 gatunków występujących w Afryce Południowej, południowej Azji i na Madagaskarze^[3]. Gatunkiem typowym jest Thunbergia capensis Retz.^[4]. Nazwę nadano dla uczczenia szwedzkiego botanika Carla Petera Thunberga.

Morfologia edytuj

Głównie pnącza i krzewy o całobrzegich lub klapowanych liściach. Kwiaty trąbkowate, wyrastające w kątach liści^[3].

Systematyka edytuj

Synonimy^[5]: Flemingia Roxb. ex Rottler, Hexacentris Nees.

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009): Należy do podrodziny Thunbergioideae Kosteletzky, rodziny akantowatych (Acanthaceae) Juss., która jest jednym z kladów w obrębie rzędu jasnotowców (Lamiales) Bromhead z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych^[2]^[6].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999): Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd jasnotopodobne (Lamianae Takht.), rząd jasnotowce (Lamiales Bromhead), podrząd Acanthineae Engl, rodzina akantowate (Acanthaceae Juss.)], podrodzina Thunbergioideae Kostel., plemię Thunbergieae Dumort., rodzaj tunbergia (Thunbergia Retz.)^[7].

Thunbergia coccinea

Thunbergia erecta

Tunbergia wielkokwiatowa

Thunbergia laurifolia

Lista gatunków^[8]

Thunbergia adenocalyx Radlk.
Thunbergia affinis S.Moore
Thunbergia alata Bojer ex Sims – tunbergia oskrzydlona
Thunbergia alba S. Moore
Thunbergia amoena C.B. Clarke
Thunbergia anatina Benoist
Thunbergia angolensis S.Moore
Thunbergia angulata Hils. & Bojer ex Hook.
Thunbergia annua Hochst. ex Nees
Thunbergia armipotens S.Moore
Thunbergia atacorensis Akoègn. & Lisowski
Thunbergia atriplicifolia E. Mey. ex Nees
Thunbergia aurea N.E. Br.
Thunbergia battiscombei Turrill
Thunbergia beniensis De Wild.
Thunbergia beninensioides De Wild.
Thunbergia bikimaensis De Wild.
Thunbergia bogoroensis De Wild.
Thunbergia brewerioides Schweinf.
Thunbergia capensis Retz.
Thunbergia cerinthoides Radlk.
Thunbergia chrysops Hook.
Thunbergia ciliata De Wild.
Thunbergia coccinea Wall.
Thunbergia convolvulifolia Baker
Thunbergia cordata Lindau
Thunbergia crispa Burkill
Thunbergia cuanzensis S.Moore
Thunbergia cyanea Nees
Thunbergia cycnium S.Moore
Thunbergia cynanchifolia Benth.
Thunbergia dasychlamys Bremek.
Thunbergia dregeana Nees
Thunbergia eberhardtii Benoist
Thunbergia erecta (Benth.) T.Anderson
Thunbergia fasciculata Lindau
Thunbergia fischeri Engl.
Thunbergia fragrans Roxb.
Thunbergia gentianoides Radlk.
Thunbergia gibsonii S. Moore
Thunbergia gossweileri S.Moore
Thunbergia gracilis Benoist
Thunbergia graminifolia De Wild.
Thunbergia grandiflora (Roxb. ex Rottl.) Roxb. – tunbergia wielkokwiatowa
Thunbergia gregorii S.Moore
Thunbergia guerkeana Lindau
Thunbergia hamata Lindau
Thunbergia heterochondros (Mildbr.) Vollesen
Thunbergia hockii De Wild.
Thunbergia holstii Lindau
Thunbergia hookeriana Lindau

Thunbergia huillensis S.Moore
Thunbergia hyalina S.Moore
Thunbergia katentaniensis De Wild.
Thunbergia kirkiana T. Anderson
Thunbergia laborans Burkill
Thunbergia laevis Nees
Thunbergia lamellata Hiern
Thunbergia lancifolia T.Anderson
Thunbergia lathyroides Burkill
Thunbergia laurifolia Lindl.
Thunbergia leucorhiza Benoist
Thunbergia liebrechtsiana De Wild. & T.Durand
Thunbergia longepedunculata De Wild.
Thunbergia longifolia Lindau
Thunbergia longisepala Rendle
Thunbergia lutea T. Anderson
Thunbergia malangana Lindau
Thunbergia masisiensis De Wild.
Thunbergia mechowii Lindau
Thunbergia mellinocaulis Burkill
Thunbergia microchlamys S. Moore
Thunbergia mildbraediana Lebrun & Touss.
Thunbergia mollis Lindau
Thunbergia monroi S. Moore
Thunbergia mysorensis (Wight) T.Anderson – tunbergia mysorska
Thunbergia natalensis Hook.
Thunbergia neglecta Sond.
Thunbergia oblongifolia Oliv.
Thunbergia oubanguiensis Benoist
Thunbergia parvifolia Lindau
Thunbergia paulitschkeana Beck
Thunbergia petersiana Lindau
Thunbergia pondoensis Lindau
Thunbergia purpurata Harv. Ex C. B. Cl.
Thunbergia pynaertii De Wild.
Thunbergia recasa S.Moore
Thunbergia retefolia S.Moore
Thunbergia rufescens Lindau
Thunbergia schimbensis S. Moore
Thunbergia schweinfurthii S. Moore
Thunbergia sericea Burkill
Thunbergia sessilis Lindau
Thunbergia stellarioides Burkill
Thunbergia stelligera Lindau
Thunbergia stuhlmanniana Lindau
Thunbergia subalata Lindau
Thunbergia togoensis Lindau
Thunbergia usambarica Lindau
Thunbergia valida S. Moore
Thunbergia venosa C.B. Clarke
Thunbergia vogeliana Benth.

Zastosowanie edytuj

Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne (w krajach o cieplejszym klimacie, strefy mrozoodporności 9-11)^[3].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].
↑ List of Genera in RUBIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2010-12-03] (ang.).
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Thunbergia. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-04-25]. (ang.).
↑ Thunbergia. The Plant List. [dostęp 2016-09-17]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-06] (ang.).

[E-3] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[4] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-04-25].

[grin-5] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-11-11].

[6] List of Genera in RUBIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2010-12-03] (ang.).

[7] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Thunbergia. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-04-25]. (ang.).

[8] Thunbergia. The Plant List. [dostęp 2016-09-17]. (ang.).

[3]

[4]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[8]