Tunel w Żegiestowie
Tunel w Żegiestowie – jednotorowy tunel kolejowy koło Żegiestowa w województwie małopolskim o długości 514 metrów[1].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj |
kolejowy |
| Długość |
514 m |
| Liczba tub |
1 |
| Liczba portali |
2 |
| Budowa | |
| Wykonawca |
Koller und Gregersen |
| Data budowy |
1873–1876 |
Położenie na mapie gminy Muszyna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
 49°21′02,9″N 20°48′38,4″E/49,350806 20,810667
| |
Przez tunel przebiega szlak kolejowy Nowy Sącz – Muszyna, który łączy Polskę ze Słowacją oraz komunikuje Krynicę-Zdrój z resztą kraju. Linia kolejowa biegnie wzdłuż Doliny Popradu zgodnie z meandrami rzeki[2], lecz na najtrudniejszym odcinku konieczne było wydrążenie tunelu[1].
Opis edytuj
514-metrowy tunel o kształcie owalnym wykończony jest w obudowie kamiennej z klińców. W ociosach tunelu wykonano kilka wnęk ucieczkowych[potrzebny przypis]. Pierwotnie był dwutorowy, jednak w wyniku dwukrotnej odbudowy konieczne było zmniejszenie prześwitu i pozostawienie tylko jednego toru[1].
Historia edytuj
Decyzję o budowie tunelu podjęto 8 maja 1870 w ramach zatwierdzania planów budowy linii kolejowej z Tarnowa do Leluchowa, gdzie nowa trasa miała połączyć się z węgierską siecią kolejową. Budowę tunelu rozpoczęto 4 września 1873[3]. Wykonawcą było przedsiębiorstwo Koller und Gregersen z Wiednia[1]. Prace górnicze wykonywali głównie robotnicy z Włoch i Tyrolu, dla których w Andrzejówce przygotowano osiedle robotnicze[3]. Za prace strzelnicze odpowiadał oddział z Triestu[1]. Miejscowi byli angażowani głównie do celów transportowych. Tunel drążony był tzw. metodą Bischofshofen. Napotykano przy tym problemy geologiczne związane z niestabilnym górotworem.
W trakcie budowy prawdopodobnie doszło do zapadnięcia stropu, w wyniku czego zginęło 126 robotników[3] (inne źródła podają minimalnie 120 ofiar)[1][4]. Zasypane zostały 23 wozy konne[4]. Akcja ratunkowa trwała 7 dni, jednak została przerwana. Źródła urzędowe milczą na ten temat[3]. Za zaistnieniem katastrofy przemawia fakt, że tunel wydrążono po łuku, choć pierwotnie miał poprowadzić po linii prostej, być może dla ominięcia zawału[1]. O próbie drążenia tunelu ratunkowego świadczy też nisza wydrążona przy jednym z portali[4].
Przebicie tunelu nastąpiło ostatecznie 19 listopada 1874. 2 grudnia 1874 zorganizowano z tej okazji uroczystości. Tunel oddano do użytku z opóźnieniem w 1876 roku[3].
Był dwukrotnie wysadzony w powietrze: przez Wojsko Polskie we wrześniu 1939 oraz przez Niemców w 19 stycznia 1945. Odbudowany po wojnie w 1948 roku. W 1986 roku linię kolejową w tunelu elektryfikowano[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Tunel kolejowy. Żegiestów. [dostęp 2020-04-16].
- ↑ OpenStreetMap. OpenStreetMap. [dostęp 2020-04-16]. (pol.).
- ↑ a b c d e Budowa tunelu w Żegiestowie w przekazie z epoki. Uzdrowisko Żegiestów. [dostęp 2020-04-16].
- ↑ a b c Tunel w Żegiestowie. Dziennik Polski, 2002-04-12. [dostęp 2020-04-16].