Wikipedia

Tupajowate

Tupajowate[20], wiewiórecznikowate[21] (Tupaiidae) – rodzina ssaków łożyskowych z rzędu wiewióreczników (Scandentia).

Tupajowate
Tupaiidae
J.E. Gray, 1825[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – anatana indyjska (Anathana ellioti)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

wiewióreczniki

Rodzina

tupajowate

Typ nomenklatoryczny

Tupaia Raffles, 1821

Rodzaje

7 rodzajów (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Zasięg występowania edytuj

Ssaki należące do tej rodziny występują w południowo-wschodniej Azji, w tym również na Borneo i Filipinach[22][23].

Charakterystyka edytuj

Rodzina obejmuje niepozorne, przypominające wiewiórkę nadrzewne ssaki, które jednak chętnie przebywają też na ziemi. Niektóre prowadzą półnaziemny, a inne całkowicie naziemny tryb życia.

Tupajowate nie mają wibrysów. Ich długi ogon jest gęsto owłosiony, służy im do utrzymania równowagi.

Systematyka edytuj

Do rodziny zaliczane są następujące współcześnie występujące rodzaje[24][25][22][20]:

Opisano również rodzaje wymarłe:

Uwagi edytuj

  1. ↑ Pisownia oryginalna nowo zdefiniowanego taksonu.
  2. ↑ Typ nomenklatoryczny: Cladobates F. Cuvier, 1825 (= Tupaia Raffles, 1821).
  3. ↑ Typ nomenklatoryczny: Glisorex Desmarest, 1822 (= Tupaia Raffles, 1821).

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 339, 1825. (ang.). 
  2. ↑ Ch.L. Bonaparte: Synopsis Vertebratorum Systematis. 1837, s. 9. (fr.).
  3. ↑ T. Bell: Insectivora. W: R.B. Todd: The cyclopædia of anatomy and physiology. Cz. 2. London: Longman, Brown, Green, Longmans, & Robert, 1839, s. 994. (ang.).
  4. ↑ Ch.L. Bonaparte: Catalogo metodico dei mammiferi europei. Milano: Luigi di Giacomo Pirola, 1845, s. 5. (fr.).
  5. ↑ A.N. Pomel. Etudes sur les carnassiers insectivores (Extrait). „Archives des sciences physiques et naturelles”. 9, s. 250, 1848. (fr.). 
  6. ↑ W.C.H. Peters. Über die Säugethiergattung Solenodon. „Abhandlungen der Königlichen Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1863, s. 20, 1864. (niem.). 
  7. ↑ E. Haeckel: Generelle morphologie der organismen. Allgemeine grundzüge der organischen formen-wissenschaft, mechanisch begründet durch die von Charles Darwin reformirte descendenztheorie. Cz. 2. Berlin: G. Reimer, 1866, s. clx. (niem.).
  8. ↑ A. Murray: The Geographical Distribution of Mammals. London: Day and Son, 1866, s. 319. (ang.).
  9. ↑ St.G.J. Mivart. Notes on the osteology of the Insectivora. „Journal of anatomy and physiology”. 2, s. 145, 1868. (ang.). 
  10. ↑ J.V. Carus & C.E.A. Gerstaecker: Handbuch der Zoologie. Cz. Halfte. Wirbelthiere. Leipzig: Wilhelm Engelmann, 1868, s. 89. (niem.).
  11. ↑ L.J.F.J. Fitzinger. Die natürliche Familie der Spitzhörnchen (Cladobatae). „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 60, s. 263, 1869. (niem.). 
  12. ↑ T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 19, 1872. (ang.). 
  13. ↑ a b É.L. Trouessart. Synopsis sytematicus et geographicus mammalium. „Revue et magasin de zoologie pure et appliquée”. 3e série. 7, s. 235, 1879. (fr.). 
  14. ↑ G.E. Dobson: A Monograph of the Insectivora, Systematic and Anatomical. Cz. 1. London: J. Van Voorst, 1882, s. 2. (ang.).
  15. ↑ E.D. Cope. On the mutual relations of the bunotherian Mammalia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 35, s. 80, 1883. (ang.). 
  16. ↑ M. Schlosser. Die Affen, Lemuren, Chiropteren, Insectivoren, Marsupialier, Creodonten und Carnivoren des europäischen Tertiärs und deren Beziehungen zu ihren lebenden und fossilen aussereuropäischen Verwandten. „Beiträge zur Paläontologie Österreich-Ungarns und des Orients”. 6 (1–2), s. 114, 1887. (niem.). 
  17. ↑ M.W. Lyon. Treeshrews: an account of the mammalian family Tupaiidae. „Proceedings of the United States National Museum”. 45, s. 4, 1913. (ang.). 
  18. ↑ H. Winge. Udsigt over Insektædernes indbyrdes Slægtskab. „Videnskabelige Meddelelser fra Dansk naturhistorisk Forening i Kjøbenhavn”. 68, s. 108, 1917. (szw.). 
  19. ↑ L.M. Van Valen. New Paleocene insectivores and insectivore classification. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 135 (5), s. 258, 1967. (ang.). 
  20. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 26–27. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  21. ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 380, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  22. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 130–132. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  23. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Tupaiidae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-01].
  24. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-30]. (ang.).
  25. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 84–85. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  26. ↑ 童永生 / Y.-s. Tong. 河南淅川始新世核桃园组树齣化石 / Fossil tree shrews from the Eocene Hetaoyuan Formation of Xichuan, Henan. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 26 (3), s. 214, 1988. (chiń. • ang.). 
  27. ↑ S.R.K. Chopra & R.N. Vasishat. Śivalik fossil tree shrew from Haritalyangar, India. „Nature”. 281 (5728), s. 214, 1979. DOI: 10.1038/281214a0. (ang.). 
  28. ↑ 邱铸鼎 / Z.-d. Qiu. 禄丰古猿地点的树齣类化石 / Fossil tupaiid from the hominoid locality of Lufeng, Yunnan. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 24 (4), s. 309, 1996. (chiń. • ang.). 
  29. ↑ R.K. Sehgal, A.P. Singh, Ch.C. Gilbert, B.A. Patel, Ch.J. Campisano, K.R. Selig, R. Patnaik & N.P. Singh. A new genus of treeshrew and other micromammals from the middle Miocene hominoid locality of Ramnagar, Udhampur District, Jammu and Kashmir, India. „Journal of Paleontology”. 96 (6), s. 1322, 2022. DOI: 10.1017/jpa.2022.41. (ang.). 

Bibliografia edytuj

  • Kazimierz Kowalski: Ssaki, zarys teriologii. Warszawa: PWN, 1971, s. 1–642.
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 91. ISBN 83-01-14344-4.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tupajowate&oldid=72208796”