Twardzioszek obrożowy
Twardzioszek obrożowy (Marasmius rotula (Scop.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny twardzioszkowatych (Marasmiaceae). Gatunek typowy rodzaju Marasmius[1].
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
twardzioszek obrożowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Marasmius rotula (Scop.) Fr. Epicr. syst. mycol.: 385 (Uppsala, 1838) | |
.jpg)
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Marasmius, Marasmiaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1772 r. Giovanni Antonio Scopoli nadając mu nazwę Agaricus rotula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Marasmius[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus rotula Scop. 1772
- Agaricus rotula var. rotula Scop. 1772
- Androsaceus rotula (Scop.) Pat. 1887
- Chamaeceras rotula (Scop.) Kuntze 1898
- Merulius collariatus With. 1796
- Micromphale collariatum (With.) Gray 1821
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako twardzioszek okrągły, i bedłka szpilkowa[3].
Morfologia edytuj
Średnica 6–15 mm, kształt półkulisty i głęboko karbowany, wskutek czego podobny jest do foremki do ciasta. Powierzchnia naga o barwie białawej, na środku z ochrowobrązowym wgłębieniem[4].
Białawe, mają regularną tramę, są bardzo szeroko rozstawione. Przy trzonie zrastają się tworząc wokół niego kołnierzyk[5].
Lśniący, nitkowaty o czerwonobrązowej barwie (przy kapeluszu jaśniejszy, przy podstawie czarniawy)[4].
Bardzo cienki, bez zapachu i smaku[6].
Występowanie i siedlisko edytuj
Jest szeroko rozprzestrzeniony w Europie i Ameryce Północnej. Znane są także jego stanowiska w Ameryce Południowej, Środkowej i w Korei[7]. W Europie Środkowej bardzo pospolity[6]. W Polsce również bardzo pospolity[4].
Saprotrof. Występuje na liściach i gałązkach drzew liściastych, czasami również na szczątkach roślinnych częściowo zagrzebanych. Owocniki wytwarza od maja do października, w kępkach lub gromadnie[5][4].
Gatunki podobne edytuj
Jest wiele podobnych, drobnych gatunków twardzioszków żyjących na liściach i resztkach drzewnych. Twardzioszka obrożowego dość łatwo można rozpoznać po charakterystycznym kołnierzyku (“obroży”) jaką tworzą jego blaszki wokół trzonu. Podobne są:
- twardzioszek liściolubny (Marasmius epiphyllus). Wyrasta na liściach i ma kapelusz mlecznobiały, bardziej rozpostarty. Starsze kapelusze są pomarszczone. Łatwo odróżnić go po blaszkach, które są bardzo wąskie, niemal żyłkowate[8].
- twardzioszek osikowy (Marasmius tremulae). Bardzo drobny, wyrasta na liściach osiki. Ma inne cechy mikroskopowe (m.in. podstawki dwuzarodnikowe a zarodniki walcowate)[8]
- twardzioszek nalistny (Marasmius bulliardii). Ma barwę beżową lub ochrową, kapelusz półkolisty[8].
- twardzioszek bukowy (Marasmius setaceus). Rośnie na liściach, jest mniejszy, kapelusz w środku ma często żółtawy i różni się cechami mikroskopowymi[9].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2015-10-12]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
- ↑ a b Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 194. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ a b Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. Warszawa: Weltbild, 2011. ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Discover Life. [dostęp 2015-12-05]. (ang.).
- ↑ a b c Na grzyby. [dostęp 2015-12-08].
- ↑ Antonin V., Noordeloos M.E. 1993, A Monograph of Marasmius, Collybia and related genera in Europe. Part 1: Marasmius, Setulipes, Marasmiellus. in Libri Botanici Vol. 8. IHW – Verlag