Tyłowo
Tyłowo (kaszb. Tëłowò, niem. Tillau, dawniej Tulowa)[4] – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Krokowa.
| wieś | |
 Kościół w Tyłowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
170[2] |
| Strefa numeracyjna |
58 |
| Kod pocztowy |
84-110[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GPU |
| SIMC |
0165362 |
Położenie na mapie gminy Krokowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puckiego  | |
 54°42′47″N 18°07′31″E/54,713056 18,125278[1]
| |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gdańskiego. W skład sołectwa Tyłowo wchodzi również miejscowość Dąbrowa. Na wschód od Tyłowa położone jest jezioro Dobre, otoczone kompleksem leśnym Puszczy Darżlubskiej.
Na północ od wsi, w sąsiednim Kartoszynie położone są przemysłowe tereny Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej.
Historia edytuj
Wieś była początkowo folwarkiem wsi Lubocino, pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1340 roku, gdy wymienia się istniejącą w tamtym czasie we wsi kaplicę św. Sebastiana. W 1624 roku wieś przeszła w ręce protestanckiego rodu Czapskich. W 1725 roku wieś wraz z resztą klucza lubockiego została sprzedana Rybińskiemu, ale już w 1755 roku wieś kupił generał Józef Przebendowski i wybudował w niej kościół pod wezwaniem Oczyszczenia NP Marii, o konstrukcji szkieletowej i dwór. Postarał się również o ustanowienie w Tyłowie parafii. Parafia jednak nie istniała długo, wkrótce kościół w Tyłowie stał się kościołem filialnym (do 1946 roku). W 1865 roku obok kościoła wybudowano dzwonnicę. W 1798 roku w Tyłowie znajdowało się 15 domów, kościół i dwór[5]. Pod koniec XVIII wieku wieś została sprzedana Zaborzyckim, następnie właścicielami jej byli von Platen, Thymianowie (wybudowali oni nowy dwór w miejsce starego, wzniesionego przez Przebendowskiego) i rodzina Frieböse (aż do II wojny światowej). W okresie okupacji w Tyłowie znajdowała się szkoła, a wieś liczyła 150 mieszkańców[5]. Po 1945 roku ziemie majątku zostały rozparcelowane. W 2002 roku w miejsce kościoła wzniesionego przez generała Przebendowskiego wybudowano nową świątynię[6], a starą rozebrano. Zrekonstruowana stoi we wsi Lizaki.
Zabytki edytuj
- Cmentarz wokół kościoła, z XIX wiecznymi nagrobkami.
- Dwór ceglany, parterowy, murowany, z 1880 roku, otacza go park leśny
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 142084
- ↑ Polska w Liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2023-11-24] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1322 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Dr F. Lorentz "Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem" (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
- ↑ a b Wioski parafii Tyłowo. [dostęp 2009-08-01].
- ↑ Serwis informacyjny gminy krokowa. Tyłowo. [dostęp 2009-08-01].
Linki zewnętrzne edytuj
- O parafii w Tyłowie
- Tyłowo, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 703.