Tychowo (gmina)
Tychowo – gmina miejsko-wiejska[1] w Polsce położona we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w powiecie białogardzkim. Siedzibą gminy jest miasto Tychowo.
| gmina miejsko-wiejska | |||||||
 Głaz Trygław | |||||||
| |||||||
| Państwo | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||
| Powiat | |||||||
| TERC |
3201043 | ||||||
| Burmistrz |
Robert Falana | ||||||
| Powierzchnia |
350,45 km² | ||||||
| Populacja (31.12.2016) • liczba ludności |
| ||||||
| • gęstość |
19,6 os./km² | ||||||
| Urbanizacja |
36,7% | ||||||
| Nr kierunkowy |
(+48) 94 | ||||||
| Tablice rejestracyjne |
ZBI | ||||||
Adres urzędu: ul. Bobolicka 1778-220 Tychowo | |||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||
| |||||||
Położenie na mapie powiatu
| |||||||
| 53°55′42″N 16°15′29″E/53,928333 16,258056 | |||||||
| Strona internetowa | |||||||
| Biuletyn Informacji Publicznej | |||||||
_location_map.png)
Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 6864 mieszkańców[2].
Położenie edytuj
Gmina znajduje się we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego, w południowo-wschodniej części powiatu białogardzkiego. Gmina leży na Równinie Białogardzkiej. W okolicach wsi Warnino znajduje się rezerwat przyrody Cisy Tychowskie. Przez gminę przepływają: Parsęta oraz jej 2 dopływy: Liśnica i Dębnica, wszystkie dostępne dla kajaków (Liśnica na odcinku od Borzysławia do ujścia). Przez wschodnią część gminy przepływa Chotla zasilająca Radew, duży dopływ Parsęty. Tereny leśne zajmują 56% powierzchni gminy, a użytki rolne 37%.
Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia gminy wynosiła 350,45 km²[3]. Gmina stanowi 41,5% powierzchni powiatu.
Sąsiednie gminy:
- Białogard (powiat białogardzki)
- Bobolice i Świeszyno (powiat koszaliński)
- Barwice i Grzmiąca (powiat szczecinecki)
- Połczyn-Zdrój (powiat świdwiński)
Najwyższy punkt gminy znajduje się koło Nowego Dębna i liczy 150 m n.p.m.
Do 31 grudnia 1998 r. wchodziła w skład województwa koszalińskiego.
Demografia edytuj
Według danych z 31 grudnia 2016 r. gmina miała 6864 mieszkańców. Gminę zamieszkuje 14,2% ludności powiatu[2]. Na 1 km² przypada 19,6 osób – tym samym jest to gmina o najmniejszej gęstości zaludnienia w powiecie.
Dane z 31 grudnia 2016 r.[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 6864 | 100 | 3490 | 50,84 | 3374 | 49,16 |
| Miasto | 2518 | 36,68 | 1275 | 18,58 | 1243 | 18,11 |
| Obszar wiejski | 4346 | 63,32 | 2215 | 32,27 | 2131 | 31,05 |
- Piramida wieku mieszkańców gminy Tychowo w 2014 roku[4].
Gospodarka edytuj
Na terenie gminy ustanowiono podstrefę Tychowo – Słupskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, która obejmuje 1 kompleks o powierzchni 5,04 ha. Tereny podstrefy zlokalizowane są w Tychowie[5][6]. Przedsiębiorcy podejmujący działalność gospodarczą na terenie podstrefy mogą skorzystać z pomocy publicznej w formie zwolnienia z części podatku dochodowego CIT lub części dwuletnich kosztów pracy[7].
Komunikacja edytuj
Transport drogowy edytuj
Przez gminę prowadzą dwie drogi wojewódzkie:
- nr 167 – łącząca Tychowo przez Niedalino (17 km) i Świeszyno (25 km) z Koszalinem (32 km) i w przeciwnym kierunku do Połczyna-Zdroju (26 km)
- nr 169 – przez Byszyno (14 km) do Białogardu (21 km) i w przeciwnym kierunku do Bobolic (25 km)
Transport kolejowy edytuj
Tychowo uzyskało połączenie kolejowe w 1878 r. po wybudowaniu odcinka linii Kołobrzeg – Poznań z Białogardu do Szczecinka. W 1988 r. linia została zelektryfikowana. Przez północną część gminy prowadziła otwarta w 1895 r. kolej wąskotorowa o prześwicie toru 750 mm łącząca Białogard Wąsk. ze Świelinem. W 1948 r. zmieniono jej prześwit na 1000 mm. W 1996 r. została zamknięta. Obecnie w gminie (na trasie linii normalnotorowej) czynne są 2 stacje: Podborsko i Tychowo.
Poczta edytuj
W gminie czynny jest jeden urząd pocztowy: Tychowo (nr 78-220).
Administracja i samorząd edytuj
W 2016 r. wykonane wydatki budżetu gminy Tychowo wynosiły 31,2 mln zł, a dochody budżetu 31 mln zł. Zobowiązania samorządu (dług publiczny) według stanu na koniec 2016 r. wynosiły 10,6 mln zł, co stanowiło 34,1% poziomu dochodów[8].
Gmina Tychowo jest obszarem właściwości Sądu Rejonowego w Białogardzie i Sądu Okręgowego w Koszalinie[9]. Gmina (właśc. powiat białogardzki) jest obszarem właściwości miejscowej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Koszalinie[10].
Mieszkańcy gminy Tychowo razem z mieszkańcami gminy wiejskiej Białogard wybierają 5 radnych do Rady Powiatu w Białogardzie, a radnych do Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego w okręgu nr 3. Posłów na Sejm wybierają z okręgu wyborczego nr 40, senatora z okręgu nr 99, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu nr 13.
Podział administracyjny edytuj
Gmina Tychowo utworzyła 20 jednostek pomocniczych gminy – sołectw[11]: Borzysław, Bukowo, Bukówko, Czarnkowo, Dobrowo, Drzonowo Białogardzkie, Kikowo, Kowalki, Modrolas, Motarzyn, Pobądz, Sadkowo, Słonino, Smęcino, Stare Dębno, Trzebiszyn, Tyczewo, Warnino, Wicewo i Zaspy Wielkie. Osobną jednostką jest także miasto Tychowo.
Miejscowości edytuj
- Miasto
- Tychowo
- Wsie
- Doble, Dzięciołowo, Krosinko, Osówko, Podborsko, Radzewo, Słonino, Borzysław, Bukówko, Czarnkowo, Dobrowo, Drzonowo Białogardzkie, Kikowo, Kowalki, Motarzyn, Pobądz, Retowo, Sadkowo, Smęcino, Stare Dębno, Trzebiszyn, Tyczewo, Warnino, Wicewo i Zaspy Wielkie
Przyroda edytuj
- pomnik przyrody głaz „Trygław” – w Tychowie, na cmentarzu, największy w Polsce i jeden z największych w Europie głaz narzutowy (obwód 50 m, wysokość nad ziemią 3,8 m, pod ziemią 4 m, długość 13,7 m, szerokość 9,3 m, kubatura 700 m³, waga 2000 ton)
- rezerwat przyrody „Cisy Tychowskie” – 4,5 km na wschód-północny wschód od Tychowa (0,3 km na południe od drogi wojewódzkiej nr 169) – florystyczny, o powierzchni 10,5 ha, utworzony 11 sierpnia 1980.
Miejsca pamięci edytuj
- Stalag Luft IV – obóz jeniecki lotników alianckich, ofiar II wojny światowej – 5,5 km na południowy zachód od Tychowa, w lesie koło Modrolasu.
Turystyka edytuj
W Tychowie, w zachodniej części wsi węzeł dwóch znakowanych szlaków czerwonych:
Szlak „Solny” (o długości 152 km; Kołobrzeg – Białogard – Tychowo – Połczyn-Zdrój – Czaplinek)- Szlak im. Józefa Chrząszczyńskiego (o długości 50 km; Tychowo – Rosnowo – Koszalin (Góra Chełmska)
Miasta partnerskie edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2009 r. ws. utworzenia, ustalenia granic i nazw gmin oraz siedzib ich władz, ustalenia granic niektórych miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (Dz.U. z 2009 r. nr 120, poz. 1000)
- ↑ a b c Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2016 r. (Stan w dniu 31 XII 2016 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2017-05-30. ISSN 2451-2087.
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014-07-24. ISSN 1505-5507.
- ↑ Gmina Tychowo w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-18], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Podstrefa „Tychowo”. Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA. [dostęp 2014-11-16].
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 2008 r. ws. słupskiej specjalnej strefy ekonomicznej (Dz.U. z 2013 r. poz. 836)
- ↑ Korzyści podatkowe. Pomorska Agencja Rozwoju Regionalnego SA. [dostęp 2014-11-16].
- ↑ Działalność informacyjno-szkoleniowa » Analizy budżetów jednostek samorządu terytorialnego » Archiwum » 2016 r. » Analizy budżetów JST » Wykonanie budżetów jst IV kwartał 2016 r. /Tabele: 5, 6, 7. Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie. [dostęp 2017-08-19].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2012 r. ws. ustalenia siedzib i obszarów właściwości sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych (Dz.U. z 2012 r. poz. 1223)
- ↑ Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 listopada 2003 r. ws. obszarów właściwości miejscowej samorządowych kolegiów odwoławczych (Dz.U. z 2003 r. nr 198, poz. 1925)
- ↑ Uchwały Rady Miejskiej z 31-01-2012 r. nr XIII/110/12 i nr XIII/111/12
Bibliografia edytuj
- Jarosław Ellwart, Pomorze Środkowe. Przewodnik turystyczny, Gdynia: Region, 1999, ISBN 83-87400-26-2, OCLC 751182177.
- Jerzy Kosacki, Bogdan Kucharski, Pomorze Zachodnie i Środkowe. Przewodnik, Sport i Turystyka, Warszawa 2001, ISBN 83-7200-583-4.