USS Baron de Kalb
USS Baron de Kalb, początkowo nazwany St. Louis – amerykańska pancerna kanonierka rzeczna typu City (Cairo) floty Unii z okresu wojny secesyjnej. Zatonął 13 lipca 1863 na rzece Yazoo[2].
 USS Baron de Kalb | |
| Historia | |
| Stocznia |
James B. Eads, Carondelet (Saint Louis) |
|---|---|
| Położenie stępki | |
| Wodowanie | |
 US Army
| |
| Nazwa |
St. Louis |
| Wejście do służby | |
| US Navy
| |
| Nazwa |
USS Baron de Kalb |
| Zatopiony |
13 lipca 1863[2] |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
512 t |
| Długość |
53,3 m (175') |
| Szerokość |
15,5 m (51') |
| Zanurzenie |
1,8 m (6') |
| Napęd | |
| 2 maszyny parowe napędzające jedno koło łopatkowe | |
| Prędkość |
8 węzłów[3] |
| Uzbrojenie | |
| 13 dział (szczegóły w tekście) | |
| Opancerzenie | |
| kazamata 63 mm (częściowo) | |
| Załoga |
175[4] |
Budowa i opis edytuj
„St. Louis” był jedną z siedmiu kanonierek rzecznych typu City, nazywanego też typem Cairo, zbudowanych w zakładach Jamesa B. Eadsa. Zamówione zostały przez Armię USA w sierpniu 1861, z przeznaczeniem do wspierania wojsk lądowych w operacjach wzdłuż rzeki Missisipi i jej dopływów.
„St. Louis” został zbudowany w stoczni w Carondelet (obecnie część Saint Louis) nad rzeką Missisipi, a wyposażany był w Cairo[1]. Jego budowę rozpoczęto jako pierwszego z serii 27 września 1861[1]. Okręt wodowano już w październiku (prawdopodobnie 15 października 1861), po czym jako pierwszy został ukończony i pod koniec listopada dotarł do Cairo w celu wyposażenia[a]. „St. Louis” wszedł do służby jako jeden z pierwszych okrętów serii, przed 11 stycznia, aczkolwiek prowadzono jeszcze na nim prace wykończeniowe[b]. "St. Louis" nosił identyfikacyjne paski wokół kominów w kolorze żółtym[5]. 8 września 1862 okręt został przemianowany na USS „Baron de Kalb” (na cześć Johna de Kalb, 1721-1780, bohatera amerykańskiej wojny o niepodległość[2]), w związku z przejściem okrętów pod jurysdykcję Marynarki Wojennej, gdyż istniał już okręt USS „St. Louis”[6].
Okręt był konstrukcji drewnianej, o napędzie centralnym kołem łopatkowym, ukrytym w tylnej części kazamaty. Część nadwodna była przykryta czworoboczną kazamatą o silnie pochylonych ścianach z grubego drewna (61 cm z przodu i 30 cm z boków i tyłu)[7]. Kazamata była częściowo opancerzona płytami żelaznymi grubości 63 mm - na przedniej ścianie oraz pas długości ok. 18,3 m na bokach na śródokręciu, w rejonie kotłowni i maszynowni[7]. Również sterówka była pokryta żelazem grubości 32 mm, na podkładzie drewnianym[3].
Z powodu wrażliwości nieopancerzonej przedniej części ścian bocznych na ostrzał, część okrętów miała wzmacnianą osłonę w sposób improwizowany (np. „Cairo” w tym miejscu miał przykręcone zagięte szyny kolejowe). Brak jest informacji o ewentualnym zewnętrznym wzmocnieniu pancerza „St. Louis”, natomiast w grudniu 1862 prawdopodobnie ulepszono ochronę kotłów, za pomocą dębowej kazamaty pokrytej żelazem[8].
Uzbrojenie okrętu składało się z 13 dział, umieszczonych w strzelnicach w kazamacie oraz dodatkowo jednego 12-funtowego działa desantowego. W jego skład wchodziły początkowo 3 działa gładkolufowe 8-calowe Dahlgrena, 4 działa gwintowane 42-funtowe, 6 dział 32-funtowych i 1 działo 12-funtowe gwintowane[3]. W październiku 1862 dwa działa 42-funtowe zamieniono na gwintowane 30-funtowe, a następnie w grudniu dodano dwa działa 10-calowe Dahlgrena[3] (usuwając w tym czasie dwa działa 42-funtowe?). Na początku 1863 zastąpiono jedno działo 10-calowe i jedno 8-calowe przez działa 9-calowe Dahlgrena[3], tak, że w maju 1863 "Baron de Kalb" miał na dziobie jedno 10-calowe (254 mm) i dwa 9-calowe (229 mm) gładkolufowe działa Dahlgrena, na rufie dwa działa gwintowane 30-funtowe, a na burtach 2 działa 8-calowe i 6 dział 32-funtowych[9].
Służba edytuj
Podobnie, jak inne jednostki tego typu, „St. Louis” wszedł w styczniu 1862 w skład Zachodniej Flotylli Kanonierek Armii USA, a od 1 października 1862 wszedł w skład Marynarki Wojennej wraz z flotyllą, którą przemianowano na Eskadrę Missisipi. Aktywnie działał podczas kampanii na Missisipi i jej dopływach. Już w styczniu działał pod opanowanym przez konfederatów Columbus w stanie Kentucky, w tym 11 stycznia 1862 wziął udział wraz z USS „Essex” w nierozstrzygniętej potyczce z kanonierkami konfederatów koło Lucas Bend[10].
6 lutego 1862 "St. Louis" wziął udział w ataku na Fort Henry, podczas którego wraz z trzema innymi kanonierkami przez godzinę ostrzeliwał fort, doprowadzając do jego kapitulacji. Odniósł przy tym niewielkie uszkodzenia[11]. Tydzień później, 14 lutego brał udział w ataku na Fort Donelson, będąc okrętem flagowym flotylli komodora Foote'a[2]. Atak kanonierek zakończył się niepowodzeniem, „St. Louis” został trafiony 59 razy przez działa konfederatów i uszkodzony, po czym wyszedł z akcji i zdryfował w dół rzeki z uszkodzonymi urządzeniami sterowymi. Ranny został przy tym komodor Foote[12]. Po naprawach, jeszcze 15 lutego „St. Louis” został skierowany pod fort i ostrzelał go kilkoma pociskami[12].
W marcu-kwietniu 1862 brał udział w atakach na wyspę nr.10 i Fort Pillow w Tennessee (kwiecień-maj 1862)[3].
W czerwcu 1862 operował na rzece White River. 17 czerwca został uszkodzony podczas ataku na Fort Charles w Arkansas. W sierpniu operował na Yazoo[3]. 6 czerwca 1862 brał udział w bitwie pod Memphis, zakończonej zniszczeniem konfederackiej Floty Obrony Rzeki. W czerwcu operował także na White River[3].
W listopadzie-grudniu 1862 działał na rzece Yazoo[3], między innymi 28 grudnia uczestnicząc w akcji pod Drumgould's Bluff[2].
W styczniu 1863 działał na rzece White River i uczestniczył w ataku na Fort Hindman (Arkansas Post) 10-11 stycznia[2]. Między 20 stycznia a 5 kwietnia brał udział w ekspedycji na Yazoo Pass, zakończonej niepowodzeniem w atakach na Fort Pemberton 11-13 marca i wycofaniem się zespołu okrętów Unii[2].
W kwietniu i maju 1863 „Baron de Kalb” brał udział w działaniach na Yazoo. Między 29 kwietnia i 2 maja wspierał desant wojsk gen. Shermana pod Haynes Bluff nad Yazoo i ponownie wspierał je tam 18 maja. Następnie brał udział w rajdzie w górę Yazoo (do 31 maja) i zajęciu Yazoo City (20-23 maja)[2].
13 lipca 1863 „Baron de Kalb” zatonął na dwóch minach konfederackich na Yazoo, dwie mile poniżej Yazoo City, na głębokości 4,5-6 m[13] Uzbrojenie, część maszynerii i żelaza została później zdjęta, a wrak został wysadzony[13].
Uwagi edytuj
- ↑ a b W publikacjach spotyka się informacje, że „St. Louis” był wodowany jako pierwszy 12 października (np. D. Canney, op.cit.), względnie razem z „Carondelet” (A. Konstam, op.cit., s.9), lecz w szczegółowej pracy M. Smitha (op.cit., s.31 i przypis s.232) podaje on, że raczej pierwszy wodowany był 12 października „Carondelet”, a kolejny okręt - dla którego przewidziano nazwę „St. Louis” - miał być wodowany 15 października; natomiast „St. Louis” był ukończony jako pierwszy.
- ↑ a b A. Konstam (op.cit., s.36) i D. Canney (op.cit., s.54) podają, że „St. Louis” wszedł do służby jako ostatni 31 stycznia 1862, lecz według M. Smitha (op.cit., s.34), 10 stycznia „St. Louis” był już w służbie, a 16 stycznia przyjęto do służby wszystkie kanonierki, ponadto 11 stycznia „St. Louis” już uczestniczył w akcji.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c A. Konstam, Union..., s.9
- ↑ a b c d e f g h Baron De Kalb - DANFS
- ↑ a b c d e f g h i A. Konstam, Union..., s.36-37
- ↑ M. Smith, The USS..., s. 40.
- ↑ D. Canney, The Old..., s.54.
- ↑ D. Canney, The Old..., s.48-49
- ↑ a b D. Canney, The Old..., s.51
- ↑ D. Canney, The Old..., s.52
- ↑ D. Canney, The Old..., s.53
- ↑ Civil War Naval History - January 1862 (zarchiwizowana kopia)
- ↑ M. Smith, The USS Carondelet..., s. 67-68
- ↑ a b S. Tucker, Blue..., s.129-130
- ↑ a b W. Craig Gaines, Encyclopedia of Civil War shipwrecks, Baton Rouge: Louisiana State University Press, 2008, s. 82, ISBN 978-0-8071-3274-6, OCLC 250586493.
Bibliografia edytuj
- Donald L. Canney, The Old Steam Navy. Volume two. The ironclads 1842-1885, Annapolis 1993, ISBN 0-87021-586-8
- Angus Konstam, Union River Ironclad 1861-65, New Vanguard no. 56, Osprey Publishing 2002, ISBN 1-84176-444-2
- Baron De Kalb - Dictionary of American Naval Fighting Ships (DANFS)
- Myron J Smith, The USS Carondelet: a Civil War ironclad on western waters, Jefferson: McFarland, 2010, ISBN 978-0-7864-4524-0, OCLC 610030196 (ang.).
- Spencer Tucker, Blue and Gray Navies: the Civil War Afloat, Annapolis, 2006. ISBN 1-59114-882-0