Ulalume
Ulalume – wiersz Edgara Allana Poego napisany w 1847 roku. Podobnie jak wiele innych jego dzieł, utwór ukazuje śmierć pięknej kobiety[1]. Poe oryginalnie napisał utwór jako elokucję innego tekstu. Wiersz jest wieloznaczny i zawiera wiele aluzji, szczególnie do mitologii.
Analiza edytuj
Narrator wiersza wędruje w październikową noc, rozmawiając ze swą duszą, uosobioną w postaci Psyche; jego serce jest "jak wulkan", co oznacza udrękę i niepokój. Ukazuje mu się promienna wizja Astarte, utożsamiona z planetą Wenus, która może symbolizować miłość, erotyczne pragnienia, lub też poszukiwany ideał. Narrator pragnie podążyć za wizją, wierząc, że przyniesie mu ona pociechę, co przeraża jego duszę. U końca alei napotykają grób, w którym spoczywa zmarła Ulalume. Bohater wiersza zdaje sobie sprawę, że nieświadomie przybył w to miejsce w rocznicę jej śmierci. Ostatnia strofa wyraża jego rozpacz po utracie Ulalume[2].
W wierszu Poe porusza swój ulubiony temat – śmierć pięknej kobiety, który był wykorzystywany także np. w Kruku, Annabel Lee i Lenore. Artysta uważał ten temat za "najbardziej poetycki na świecie"[3]. Krytycy często sugerują, że obsesja Poego na punkcie tego tematu jest spowodowana powtarzającymi się w jego życiu doświadczeniami utraty kobiet, z którymi był związany, poczynając od matki, Elizy Poe, poprzez przybraną matkę Frances Allan, po żonę Virginię Elizę Clemm Poe, której utwór był dedykowany (zmarła w styczniu 1847 r.)[4]. Arthur Hobson Quinn dostrzega w "Ulalume" konflikt między ludzką miłością i pożądaniem (Astarte, przeciwstawiona w tekście dziewiczej Dianie) a miłością duchową, ideałem, do którego człowiek powinien dążyć. Psyche, uosobienie duszy, wyczuwa niebezpieczeństwo w odrzuceniu duchowego aspektu egzystencji. Ulalume mogłaby w tej interpretacji uosabiać pamięć zmarłej żony[5].
W utworze dominuje słownictwo związane ze śmiercią, upadkiem i przemijaniem: powtarzającym się motywem są zwiędłe, suche liście, proch i popiół.
Tytuł wiersza może oznaczać zawodzenie (z łaciny ululare)[6], albo światło (z łaciny lumen), symbolizujące żałobę[7].
Aluzje i nawiązania edytuj
- Tytuł powieści A Night in the Lonesome October Rogera Zelazny’ego to czwarty wers wiersza Poego[8].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Kennedy, J. Gerald. „Poe, 'Ligeia', and the Problem of Dying Women”, New Essays on Poe's Major Tales, edited by Kenneth Silverman. Cambridge University Press, 1993: 116. ISBN 0-521-42243-4
- ↑ David Robinson: “Ulalume” — The Ghouls and the Critics. [w:] Poe Studies [on-line]. Edgar Allan Poe Society, June !975. [dostęp 2018-02-21].
- ↑ Poe, Edgar A., The Philosophy of Composition, (1846).
- ↑ Weekes, Karen, „Poe's feminine ideal”, The Cambridge Companion to Edgar Allan Poe, edited by Kevin J. Hayes. Cambridge University Press, 2002: 149. ISBN 0-521-79727-6
- ↑ Arthur Hobson Quinn: Edgar Allan Poe: A Critical Biography. JHU Press, 2011, s. Chapter XVI.
- ↑ Meyers, Jeffrey, Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York: Cooper Square Press, 1992: 211. ISBN 0-8154-1038-7
- ↑ Peeples, Scott. Edgar Allan Poe Revisited. New York: Twayne Publishers, 1998: 170. ISBN 0-8057-4572-6
- ↑ Christopher S. Kovacs: FALLEN BOOKS AND OTHER SUBTLE CLUES IN ZELAZNY’S “A NIGHT IN THE LONESOME OCTOBER”. lovecraftzine.com. [dostęp 2016-01-12].