Wikipedia

Ulica Gdyńska we Wrocławiu

Ulica Gdyńska – nieużywana już nazwa ulicy wrocławskiego Nadodrza, obecnie będącej początkowym odcinkiem ulicy Pomorskiej, pomiędzy Mostami Pomorskimi a skrzyżowaniem z ulicą Dubois.

Zlokalizowana była na terenach, na których znajdowały się niegdyś i rozbudowywane były fortyfikacje miejskie Przedmieścia Odrzańskiego: w 1640 roku zbudowano tu najpierw bastion, a w latach 1657–1680 powstało na jego miejscu Oderkronwerke (odrzańskie dzieło koronowe, zaprojektowane w systemie holenderskim przez Valentina von Säbischa)[1], które jeszcze sto lat później, w czasach pruskich, uległo dalszym przekształceniom i rozbudowie[2].

Po likwidacji fortyfikacji miejskich, którą rozpoczęto w 1807 wskutek decyzji Hieronima Bonapartego – zdobywcy miasta w kampanii napoleońskiej 1806-1807 – odrzańskie dzieło koronowe przestało istnieć, dzięki czemu mogły się rozwinąć znajdujące się tu składy soli i węgla[3][4][5] oraz drogi dojazdowe (Salz- i Kohlen Gasse[6], na późniejszych planach już jako -Straße[7], obecnie zaś Cybulskiego i Dubois). Na południe od skrzyżowania Rosenthaler Straße i Kohlen Straße wyznaczono już w 1808 roku niespełna półhektarowe pole cmentarne dla parafii św. Macieja Apostoła[4]; w latach 20. XIX w. cmentarz powiększył się o działkę po zlikwidowanej gospodzie Birn Baum, a w 1827 wybudowano tu kaplicę cmentarną pw. Św Grobu. Cmentarz funkcjonował tu do roku 1867, a od 1912 na jego terenie zaczęto budować kamienice[8].

Po wybudowaniu w 1930 roku północnego Mostu Pomorskiego[9] wytyczono nową ulicę prowadzącą doń ze skrzyżowania Rosenthaler Straße i Kohlen Straße, częściowo poprzez teren zlikwidowanego cmentarza. Ulicę tę nazwano Am Oderkronwerk[7][a], po 1945 r. przemianowano ją na Gdyńską[10])[11]. 11 grudnia 1951 roku Miejska Rada Narodowa podjęła decyzję o likwidacji nazwy ulicy Gdyńskiej i włączeniu znajdujących się tam posesji do ulicy Pomorskiej (równocześnie dotychczasowy południowo-wschodni odcinek Pomorskiej takim samym zabiegiem formalnym przypisano do ul. Dubois)[12].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Zygmunt Antkowiak w swojej książce przetłumaczył tę nazwę jako „Przy Żurawiu”, nawiązującą wg niego do żurawia portowego zainstalowanego w 1681 roku[13][b] (żuraw to po niemiecku Kran), jednak nazwa Am Oderkronwerk odnosi się do odrzańskiego dzieła koronowego (Krone – korona, Kronwerk – dzieło koronowe), które zostało zbudowane w latach 1657–1680 na miejscu zbudowanego tu w 1640 r. szańca[1] i znajdowało się – przed rozbiórką fortyfikacji miejskich Przedmieścia Odrzańskiego – w bezpośrednim sąsiedztwie tego miejsca[14].
  2. ↑ Żuraw ten ustawiono jednak na Kępie Mieszczańskiej w ówczesnym porcie miejskim istniejącym od XVI wieku na południowym brzegu Kępy[1]

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Eysymontt 2017b ↓, s. 2.
  2. ↑ Ziątkowski 2017 ↓, s. 37.
  3. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 42–43.
  4. ↑ a b Eysymontt 2014 ↓, s. 16.
  5. ↑ Eysymontt 2017a ↓, s. 4.
  6. ↑ fragment planu Wrocławia z 1831 r.
  7. ↑ a b fragment planu Wrocławia z 1942 r.
  8. ↑ Burak i Okólska 2007 ↓, s. 57–58.
  9. ↑ Steinwender, Trauer i Wendt 1930 ↓, s. 34.
  10. ↑ fragment planu Wrocławia z 1948 r.
  11. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 193.
  12. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 42, 193–194.
  13. ↑ Antkowiak 1970 ↓, s. 194.
  14. ↑ Höcker 1907 ↓, Plan von Breslau (II – Oder-Kronwerk), s. 8–9.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Gdyńska_we_Wrocławiu&oldid=73256161”