Wikipedia

Uniwersytet w Greifswaldzie

Uniwersytet w Greifswaldzie (Universität Greifswald, Alma Mater Gryphiswaldensis, Universitas Gryphiswaldensis lub Academia Gryphica) – jeden z najstarszych uniwersytetów w Niemczech i Europie, założony w Greifswaldzie leżącym w okresie założenia na terenie księstwa pomorskiego w Świętym Cesarstwie Rzymskim, a obecnie na terenie landu Meklemburgia-Pomorze Przednie, w Niemczech.

Uniwersytet w Greifswaldzie
Alma Mater Gryphiswaldensis
University of Greifswald
Godło
ilustracja
Data założenia

17 października 1456

Państwo

 Niemcy

Kraj związkowy

 Meklemburgia-Pomorze Przednie

Adres

Domstraße 11
17487 Greifswald, Niemcy

Liczba studentów

12 300 (2009/10)[1]

Rektor

Katharina Riedel

Członkostwo

HRK, DAAD, DFG, EUA, CBUR, Socrates-Erasmus

Położenie na mapie Meklemburgii-Pomorza Przedniego
Mapa konturowa Meklemburgii-Pomorza Przedniego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet w Greifswaldzie”
Położenie na mapie Niemiec
Mapa konturowa Niemiec, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Uniwersytet w Greifswaldzie”
Ziemia54°05′40,70″N 13°22′28,65″E/54,094639 13,374625
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Został założony w 1456 r. jako drugi uniwersytet w basenie Morza Bałtyckiego. Ze względu na zmiany przynależności państwowej Greifswaldu, uczelnia była w niektórych okresach najstarszym uniwersytetem Szwecji oraz Królestwa Prus[2].

Obok uniwersytetu w Rostocku jest jednym z dwóch w landzie Meklemburgia-Pomorze Przednie.

Historia edytuj

Powstanie edytuj

Uczelnia została otwarta 17 października 1456 przez księcia pomorskiego Warcisława IX jako Academia Gryphica, dzięki zaangażowaniu ówczesnego burmistrza Greifswaldu – Heinricha Rubenowa[3][4].

Przywileje uzyskała od cesarza, papieża i Warcisława IX. Uroczystość otwarcia miała miejsce w kościele greifswaldzkim pod wezwaniem św. Mikołaja, a udział w niej wziął biskup Henning Iwen. Zdecydowano o otwarciu czterech klasycznych wydziałów: teologii, filozofii, medycyny i prawa.

Dzięki korzystnemu położeniu geograficznemu miasta i dużemu wpływowi Hanzy, uczelnia rozwinęła intensywne kontakty ze Skandynawią. Od 1456 do reformacji (1526 – w tym roku reformacja miała miejsce w Greifswaldzie) studiowało tu 476 Skandynawów, a 22 wykładało. Uczelnia miała też sześciu rektorów z północy kontynentu.

Wiek XVI edytuj

Reformacja w regionie miała bardzo burzliwy przebieg i uniwersytet został zamknięty. W 1539 książę Filip I ponownie otworzył uczelnię, jednak tym razem nadał jej charakter protestancki i po sekularyzacji dóbr kościelnych ofiarował jej majątek klasztoru Eldena i klasztoru dominikańskiego(inne języki). Zmienił się też sposób wyboru wykładowców i zostali oni mocno powiązani z dworem książęcym.

Następca – książę Ernest Ludwik zainicjował budowę budynków collegium, na którego fundamentach stoi dzisiaj reprezentacyjny, główny budynek uniwersytetu. Natomiast książę Filip Juliusz ufundował uniwersytetowi ceremonialną togę rektorską.

Wiek XVII i XVIII edytuj

 
Główny budynek (strona tylna)
 
Główny budynek (od Domstrasse)

W 1604 na Uniwersytecie Greifswaldzkim została uruchomiona pierwsza scentralizowana uniwersytecka biblioteka w Niemczech.

W 1634 książę Bogusław XIV w ramach zaległych uposażeń profesorów, zapisał uniwersytetowi grunty Eldeny (14 tys. ha), przez co uczelnia należała do największych posiadaczy majątków ziemskich spośród uniwersytetów.

Od czasu pokoju westfalskiego z 1648 Pomorze Przednie wraz z uniwersytetem należały do Szwecji, tylko przejściowo, w latach 1715–1720 przechodząc pod duńskie panowanie. W szczególności pod koniec XVIII w. uczelnia odgrywała rolę pomostu kulturowego pomiędzy Szwecją i Niemcami. Ponad 1500 Szwedów studiowało tu lub pracowało jako naukowcy. Jednym z nich był Thomas Thorild (1795–1808). W latach 1747–1750 powstał budynek główny uniwersytetu przy Domstrasse, któremu profesor matematyki, Andreas Mayer, nadał styl północnoniemieckiego późnego baroku. W budynku mieści się piękna aula, która dawniej odgrywała rolę biblioteki.

W okresie przynależności Greifswaldu do Szwecji postulowano przeniesienie uczelni do Szczecina, jednak nie zdecydowano się na to[5].

Wiek XIX i XX edytuj

 
Dyplom ukończenia studiów na uniwersytecie w Greifswaldzie z 1837 r. ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu

Od 1815 uniwersytet w Greifswaldzie należał do Prus, stając się najstarszą pruską szkołą wyższą. W drugiej połowie XIX w. rozwinął się do nowoczesnego universitas litterarum. Oprócz wydziału medycznego, który posiadał własną klinikę, rozwinęły się również wydziały: prawa, teologiczny, klasyczny i filologiczny.

W 1901 r. pracujący na uniwersytecie w Greifswaldzie niemiecki biolog Paul Uhlenhuth odkrył reakcję pozwalającą na rozróżnianie krwi poszczególnych gatunków, w tym krwi ludzkiej od zwierzęcej, na zasadzie precypitacji; odkrycie to zostało po raz pierwszy wykorzystane do udowodnienia winy seryjnego zabójcy dzieci Ludwiga Tessnowa przed sądem w Greifswaldzie i było potem powszechnie używane w kryminalistyce przy badaniu śladów krwi.

W 1933 r. uniwersytet otrzymał imię Ernsta Moritza Arndta, byłego profesora z Greifswaldu. Nazwa uczelni nawet dzisiaj wzbudza sporo kontrowersji i dlatego wielokrotnie dyskutowano nad zmianą patrona. Arndta do celów propagandowych wykorzystywali hitlerowcy.

Pod koniec II wojny światowej szkołę zamknięto i otwarto ponownie 15 lutego 1946. Na rozkaz sowieckiej administracji zamknięto jednak kolejny raz wydział ekonomiczny.

 
Instytut Fizyki

W czasach NRD dochodziło do innych zmian w strukturze uniwersytetu. Wydział medyczny dostosowano do potrzeb Armii Czerwonej, a prawny całkowicie zamknięto. Pozostawiono wydziały: filozoficzny, teologiczny, medyczny i matematyczno-przyrodniczy, a wydział rolniczy został połączony z założoną w 1835 Akademią Rolniczą Greifswald–Eldena (niem. Landwirtschaftliche Akademie Greifswald-Eldena). W latach 1946–1955 istniał wydział pedagogiczny. W 1962 zamknięto istniejący od końca wojny wydział robotniczo-chłopski im. Martina Andersena Nexø (Arbeiter- und Bauern-Fakultät Martin Andersen Nexø).

Rok 1990 był przełomowym w historii uczelni. Nadano jej nową strukturę i przywrócono autonomię, wolność nauki i programu nauczania.
Uniwersytet posiada dziś pięć wydziałów: teologiczny, prawa i nauk o państwie, medycyny, filozoficzny i matematyczno-przyrodniczy. Prace badawcze koncentrują się głównie na medycynie i fizyce plazmowej.

Wiek XXI edytuj

Rok 2006 to jubileusz 550-lecia uniwersytetu, ale też okres dyskusji nad dalszym kształtem uczelni. Problemy finansowe zmuszają do podjęcia zmian i redukcji części wykładanych przedmiotów.

Wydziały edytuj

  • Teologiczny
  • Filozoficzny
  • Medyczny
  • Prawa i nauk o państwie
  • Matematyczno-przyrodniczy

Współpraca z instytucjami edytuj

  • Alfried-Krupp-Wissenschaftskolleg Greifswald
  • Max-Planck-Institut für Plasmaphysik
  • Institut für Niedertemperatur-Plasmaphysik
  • Kernfusions-Forschungsreaktor Wendelstein 7-X
  • Friedrich-Loeffler-Institut (Bundesforschungsinstitut für Tiergesundheit), Insel Riems
  • Siemens AG, Bereich Öffentliche Netze
  • Technologiezentrum Vorpommern
  • Biotechnikum Greifswald
  • Technologiepark
  • Forschungsinstitut für Diabetes, Karlsburg (koło Greifswaldu)
  • Caspar-David-Friedrich-Institut für Bildende Kunst
  • Caspar-David-Friedrich Gesellschaft
  • Institut für Kirchenmusik und Musikwissenschaft
  • Institut für Politwissenschaft und Kommunikationswissenschaft

Współpraca z uniwersytetami edytuj

Z państw Unii Europejskiej edytuj

Inne edytuj

Inne edytuj

Na Uniwersytecie studiowali m.in. Jan Bugenhagen, Jan Fryderyk, Hugo Lemcke, Jonathan Paul[6].

W Greifswaldzie studiowali medycynę m.in.:

Rektorem uniwersytetu był Ernest Bogusław von Croy.

Z Uniwersytetem związani byli (jako profesorowie) również:

Uniwersytet Ernsta-Moritza-Arndta miał w historii dwóch laureatów Nagrody Nobla:

W 1912 powstało w Greifswaldzie, z inicjatywy Otto Jaekela (greifswaldzkiego paleontologa), niemieckie Towarzystwo Paleontologiczne (Paläontologische Gesellschaft).

Przypisy edytuj

  1. ↑ Ernst-Moritz-Arndt-Universität Greifswald – Zahlen & Fakten. uni-greifswald.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-08)]..
  2. ↑ Klaus Pretor, Universität Greifswald – Hauptgebäude [online], Der Greifswalder, 2007 [dostęp 2021-01-27] (niem.).
  3. ↑ Karl Hoeber, University of Greifswald, [w:] Catholic Encyclopedia, 1913 (ang.).
  4. ↑ University Chronicle [online], Universität Greifswald [dostęp 2021-01-27] (ang. • niem.).
  5. ↑ Encyklopedia Szczecina. Szczecin: Szczecińskie Towarzystwo Kultury, 2015, s. 1126. ISBN 978-83-942725-0-0.
  6. ↑ D. D. Bundy, Paul, Jonathan Anton Alexander, [w:] The New International Dictionary of Pentecostal and Charismatic Movements, red. Stanley M. Burgess, wyd. 2, Grand Rapids Mich. 2002, s. 958.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Uniwersytet_w_Greifswaldzie&oldid=71099401”