Grubosz wodny

Grubosz wodny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	Saxifraganae
Rząd	skalnicowce
Rodzina	gruboszowate
Rodzaj	grubosz
Gatunek	grubosz wodny
	Nazwa systematyczna
	Crassula aquatica (L.) Schönland; 1890, Nat. Pfl., III (20): 37
Synonimy
	Bulliarda aquatica (L.) DC.; Hydrophila aquatica (L.) House; Tillaea aquatica L.; Tillaeastrum aquaticum (L.) Britt.;
	Bulliarda aquatica (L.) DC.; Hydrophila aquatica (L.) House; Tillaea aquatica L.; Tillaeastrum aquaticum (L.) Britt.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grubosz wodny, uwroć wodna^[3] (Crassula aquatica (L.) Schönland) – gatunek roślin z rodziny gruboszowatych.

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Występuje w środkowej i północnej Europie, w Azji i Ameryce Północnej, wszędzie na rozproszonych obszarach^[4]. W Polsce gatunek znany był z historycznych stanowisk i na początku XXI wieku uznany został za wymarły^[5]. Później jednak znaleziono pojedyncze jego stanowiska w południowo-zachodniej części kraju^[6]^[7].

Morfologia edytuj

Fragment pędu z owocami

Pokrój: Drobna, delikatna roślina.
Łodyga: Gałęzista, do 5 cm wysokości; u form wodnych wyprostowana, zielona, u form lądowych rozesłana, czerwonawa^[8].
Liście: Równowąskie, do 6 mm długości.
Kwiaty: Działki tępe. Płatki białe lub czerwonawe.

Biologia i ekologia edytuj

Roślina jednoroczna. Rośnie na brzegach rzek, jezior i stawów. Kwitnie od lipca do września.

Zagrożenia i ochrona edytuj

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[9]: E (wymierający, krytycznie zagrożony); 2016: CR (krytycznie zagrożony)^[10].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin (2001): EX (extinct, całkowicie wymarły); 2014: CR (krytycznie zagrożony)^[5].

Od 2014 r. roślina podlega w Polsce ochronie gatunkowej^[11].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-11] (ang.).
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 62. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Crassula aquatica (L.) Schönland. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-09].
↑ ^a ^b Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.
↑ AdamA. Zając AdamA., MariaM. Zając MariaM. (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: dodatek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Botaniki, 2019, s. 53, ISBN 978-83-956282-0-7, OCLC 1143739807 .
↑ Z. Kącki, Z. Dajdok, E. Szczęśniak 2003. Czerwona lista roślin naczyniowych Dolnego Śląska. - W: Z. Kącki (red.), Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska. - Instytut Biologii Roślin U. Wr., PTOP "pro Natura", Wrocław, p. 9-64.
↑ Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1969.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-07-11] (ang.).

[gawrys-3] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 62. ISBN 978-83-925110-5-2.

[powo-4] Crassula aquatica (L.) Schönland. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-09].

[zarzycki-5] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[6] AdamA. Zając AdamA., MariaM. Zając MariaM. (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: dodatek, Kraków: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Botaniki, 2019, s. 53, ISBN 978-83-956282-0-7, OCLC 1143739807 .

[7] Z. Kącki, Z. Dajdok, E. Szczęśniak 2003. Czerwona lista roślin naczyniowych Dolnego Śląska. - W: Z. Kącki (red.), Zagrożone gatunki flory naczyniowej Dolnego Śląska. - Instytut Biologii Roślin U. Wr., PTOP "pro Natura", Wrocław, p. 9-64.

[8] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1969.

[9] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[10] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[rozp2014-11] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin Dz.U. z 2014 r. poz. 1409.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]