Vlachovo
Vlachovo – wieś (obec) na Słowacji położona w kraju koszyckim, w powiecie Rożniawa.
 Kościół luterański | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Starosta |
Peter Pakes[1] |
| Powierzchnia |
37,33[2] km² |
| Wysokość |
403 m n.p.m. |
| Populacja (2023) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
058 |
| Kod pocztowy |
049 24 |
| Tablice rejestracyjne |
RV |
Położenie na mapie kraju koszyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°46′19″N 20°24′45″E/48,771944 20,412500 | |
| Strona internetowa | |
_k%C3%B6zs%C3%A9g_l%C3%A1tk%C3%A9pe_az_evang%C3%A9likus_templommal._Szlov%C3%A1kia_1934._-_Fortepan_95545.jpg)
Położenie edytuj
Wieś leży nad rzeką Slaná, na terenie historycznego Gemeru, w obrębie dwóch mezoregionów Rudaw Słowackich; po lewej stronie rzeki Slaná są to Volovské vrchy, po prawej Pogórze Rewuckie (Revucká vrchovina)[5].
Historia edytuj
Vlachovo powstało prawdopodobnie w pierwszej połowie XIV w., a założyć je mieli górnicy z niedalekiej Dobszyny. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi jednak z 1427 r.[6], kiedy to liczyła ona 40 gospodarstw i nazywano ją Alahpathaka, a po węgiersku – Lampertfalva. Z niemieckiego nazywano ją Lampertdorf, po łacinie – Lampertvilla. Miejscowa ludność słowacka z kolei nazywała ją Lampertovo. Nazwa ta utrzymała się do końca XVI w. Pochodziła być może od Lamperta – pierwszego sołtysa, a może od imienia św. Lamberta – patrona wsi.
Aż do początku XV w. była wsią czysto górniczą, istniała w niej prymitywna huta żelaza z kuźnicą (hamernią). W pierwszej ćwierci XV w. nad Vlachovskim Potokiem pojawili się pierwsi osadnicy wołoscy i od nich poszła obecna nazwa wsi.
Pierwotnie należała do rodu Bebeków ze Štítnika. Z czasem właściciele zaczęli podnosić wysokość obciążeń feudalnych mieszkańców wsi i zamieniać je na rentę pieniężną. To sprawiło, że zarówno górnicy jak i osadnicy wołoscy stracili większość swoich przywilejów.
W 1566 r. wraz z okolicznymi wsiami została spustoszona przez Turków i następnie musiała im płacić trybut. W latach 1709–1710 okolicę nawiedziła zaraza morowa, w wyniku której zmarła większa część mieszkańców wsi. W roku 1728 wieś miała dwóch właścicieli: Józefa Andrássyego i Zygmunta Erdödyego. W roku 1773 jako jedyny właściciel występuje już jednak tylko Karol Andrássy. W tym roku żyło we wsi 63 zagrodników i 37 komorników, którzy pracowali w dwóch miejscowych hamerniach.
Na początku XIX w. istniały we wsi 4 piece do wytopu żelaza i 4 kuźnice (hamernie). W roku 1828 liczba mieszkańców wsi wynosiła 967. Pracowali oni w kopalniach rudy, kuźnicach, wypalali węgiel drzewny i zajmowali się furmanieniem. W 1843 r. decyzją Karola Andrássyego został wybudowany wielki piec, który pracował do końca XIX w., chociaż kuźnice zaprzestały działalności już w połowie XIX stulecia.
Demografia edytuj
Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 860 osób, w tym 428 kobiet i 432 mężczyzn[7].
W 2001 roku pod względem narodowości i przynależności etnicznej 99,58% mieszkańców stanowili Słowacy, a 0,32% Węgrzy[8].
Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[8]:
- Katolicy rzymscy – 10,63%
- Grekokatolicy – 0,21%
- Ewangelicy – 76,95%
- Ateiści – 11,37%
- Nie podano – 0,42%
Źródło: Štatistický úrad Slovenskej republiky
Zabytki edytuj
- tzw. Huta Karola (słow. Karlova huta) z 1843 r. – cenny zabytek techniki;
- Dwór (słow. kaštiel) Andrássych z pierwszej ćwierci XIX w.
Przypisy edytuj
- ↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí. Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-11-28]. (słow.).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: 37,33S_SK, om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter).
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne). www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7101rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Statistical Office of the Slovak Republic (www.statistics.sk): Hustota obyvateľstva - obce. www.statistics.sk. [dostęp 2024-03-28]. Ustawienia: om7014rr_obc: AREAS_SK.
- ↑ Turystyczna i satelitarna mapa Słowacji. [dostęp 2017-08-17].
- ↑ Statystyki ogólne miejscowości. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).
- ↑ Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców. Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-20)]. (słow.).
- ↑ a b Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001. Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09]. (ang.).