Vlasta Burian
Josef Vlastimil „Vlasta” Burian (ur. 9 kwietnia 1891 w Libercu, zm. 31 stycznia 1962 w Pradze) – czeski aktor i dyrektor teatralny. Znany jako „Król komików“ (Král komiků)[1].
| |
| Imię i nazwisko |
Josef Vlastimil Burian |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
9 kwietnia 1891 |
| Data i miejsce śmierci |
31 stycznia 1962 |
| Zawód |
aktor, dyrektor teatralny |
| Współmałżonek |
Nina Cervenková-Burianová |
| Lata aktywności |
1923-1945; 1950–1962 |
Życiorys edytuj
Urodził się w Libercu w rodzinie krawca, patrioty i aktora amatora Antonína Buriana[2]. Pierwszych 10 lat swego życia spędził w Libercu, potem rodzina przeprowadziła się do Pragi-Žižkova. Tam został Burian wybitnym bramkarzem w miejscowych klubach piłki nożnej (Union Žižkov, Viktoria Žižkov)[3].
Karierę aktorską rozpoczął na scenach praskich przedmieść i teatrów poza stolicą Czech. Dzięki zdolnościom śpiewaczym występował w Švandovej Smíchovskiej arenie, w Teatrze Narodowym w Brnie, w Teatrze Miejskim w Pilźnie i w operetce Miejskiego teatru na Vinohradach (1914–1916)[2].
Potem grał w praskich kabaretach (Rokoko, Červená sedma), a w latach 1921-1922 w teatrzyku Revoluční scéna Emila Artura Longena. W latach 1925–1944 miał własny teatr (Divadlo Vlasty Buriana)[2].
W latach 1945–1950 za rzekomą kolaborację został odsunięty od życia teatralnego i filmowego[3]. Potem został zatrudniony w Teatrze Państwowym w Pradze-Karlinie. Od 1953 artysta estradowy[3].
Podstawą jego aktorstwa była sztuka improwizacji, odpowiednie stosowanie czarnego humoru i satyry. Potrafił zagrać wszystkie profesje i charaktery ludzkie, nieraz z wielką porcją samoironii i parodii[2].
Grał w wielu filmach (C. a k. polní maršálek, 1930; To neznáte Hadimršku, 1931; Lelíček ve službách Sherlocka Holmese, 1932; Anton Špelec, ostrostřelec, 1932; Revisor, 1933; Dwanaście krzeseł - pierwsza kooprodukcja polsko-czechosłowacka, 1933; Hrdinný kapitán Korkorán, 1934; Ducháček to zařídí, 1938; U pokladny stál, 1939; Přednosta stanice, 1941; Byl jednou jeden král, 1954)[3].
Został odznaczony Tarczą Honorową Protektoratu Czech i Moraw z Orłem Świętego Wacława[4].
Bibliografia edytuj
- Karel Čáslavský: Filmový Vlasta Burian. Wyd. 1. vyd. Havlíčkův Brod: Fragment, 1997. ISBN 80-7200-159-0. OCLC 40538339.
- Josef Tomeš: Český biografický slovník XX. století 1. Praha, 1999. ISBN 80-7185-245-7.
- Vladimír Just: Vlasta Burian – Mystérium smíchu. Praha, 2001. ISBN 80-200-0861-6.
- Karel Čáslavský, Václav Merhaut, Ondřej Zahradníček: Hvězdy českého filmu 1. Praha, 2002. ISBN 80-7200-633-9.
Przypisy edytuj
- ↑ Král komiků (1963). Česko-Slovenská filmová databáze. [dostęp 2021-01-02]. (cz.).
- ↑ a b c d Vlasta Burian - Životopis / Info. FDb.cz. [dostęp 2021-01-02]. (cz.).
- ↑ a b c d Vlasta Burian Životopis. ČSFD.cz. [dostęp 2021-01-02]. (cz.).
- ↑ Svatováclavská orlice – nacistické vyznamenání, které ničilo životy [online], Témata, 2 kwietnia 2015 [dostęp 2022-01-30] (cz.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Vlasta Burian w bazie IMDb (ang.)
- Vlasta Burian w bazie Filmweb
- Vlasta Burian na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”