Wikipedia

Wąsosz (województwo kujawsko-pomorskie)

wieś w województwie kujawsko-pomorskim

Wąsosz – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie nakielskim, w gminie Szubin.

Wąsosz
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Powiat

nakielski

Gmina

Szubin

Liczba ludności (III 2011)

327[2]

Strefa numeracyjna

52

Kod pocztowy

89-200[3]

Tablice rejestracyjne

CNA

SIMC

0097152

Położenie na mapie gminy Szubin
Mapa konturowa gminy Szubin, na dole znajduje się punkt z opisem „Wąsosz”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Wąsosz”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wąsosz”
Położenie na mapie powiatu nakielskiego
Mapa konturowa powiatu nakielskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Wąsosz”
Ziemia52°56′42″N 17°43′54″E/52,945000 17,731667[1]

Podział administracyjny edytuj

W latach 1975–1998 miejscowość należała województwa bydgoskiego.

Położenie geograficzne edytuj

Miejscowość leży ok. 7 km od Szubina wzdłuż zachodniego brzegu jeziora Wąsoskiego przy południowej krawędzi jeziora Żędowskiego znajdujących się na terenie Pojezierza Gnieźnieńskiego.

Nazwa edytuj

Nazwa często występuje na terenie Polski i pochodzi od staropolskiego wyrazu „wąsosze”, oznaczającego miejsce, gdzie coś się schodzi, zbiega lub łączy[4]. Prawdopodobnie chodzi tutaj o położenie geograficzne miejscowości leżącej przy zbiegu dwóch jezior Wąsoskiego i Żędowskiego. Najstarsze zapisy pochodzą z XIV i XV wiecznych dokumentów spisanych po łacinie: 1404 Wansosche, 1410 Wanschosche, 1413 Wąssose, 1421 Waynschosse, Wąssosse itp.[5]

Historia edytuj

Wieś istnieje co najmniej od XIII wieku, jednak pierwsze zapisy pochodzą z wieku XIV. Około 1360 w miejscowości urodził się Maciej z Wąsosza herbu Topór polski rycerz i dyplomata, podkomorzy i sędzia ziemski Kalisza. Był on właścicielem miejscowości, którą odziedziczył po przodkach. Współpracował z Władysławem Jagiełłą, brał udział w wojnie z krzyżakami, a po jej zakończeniu reprezentował Królestwo Polskie w układach pokojowych z zakonem[5][6].

Około 1520 roku właściciele pól dziedzicznych oraz kmiecie płacili dziesięcinę snopową plebanowi słupskiemu. Oprócz tego kmiecie płacili również 2 grosze dziesięciny lnianej oraz kolędę po groszu od łanu. Grosz płacili również karczmarze[5].

Miejscowość do rozbiorów Polski leżała w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W wyniku rozbiorów Wąsosz wraz z całym regionem znalazł się w granicach zaboru pruskiego. Pod koniec XVIII wieku wieś należała do Stanisława Mycielskiego, dziedzica Szubina[5].

W drugiej połowie XIX wieku miejscowość wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podając, że wraz z Babią Gacią tworzyła okręg wiejski liczący 50 domów z zamieszkującymi je 384 mieszkańcami, w tym 279 katolików i 105 protestantów. Rozciągała się ona na obszarze 747 hektarów, w tym 390 ha roli, 78 ha łąk i 131 ha lasu. W miejscowości znajdowała się wówczas szkoła, wiatrak do mielenia zboża oraz cegielnia. W okolicach znajdowały się również eksploatowane pokłady torfu[5].

Demografia edytuj

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczyła 327 mieszkańców[2]. Jest trzynastą co do wielkości miejscowością gminy Szubin.

Atrakcje turystyczne edytuj

W 1939 miejscowość znalazła się na linii polskiej pozycji obronnej z 1939, przebiegającej wzdłuż linii jezior żnińskich i obsadzonej przez 25 DP. W ramach jej umocnienia, na przesmykach między jeziorami wybudowano betonowe schrony bojowe. Jeden z nich wybudowano w Wąsoszu, przy drodze Szubin – Żnin (przy 82,4 km drogi krajowej nr 5 według przebiegu onowiązującego w początku XXI wieku). W 2009 ten 150-tonowy obiekt został częściowo odsłonięty przez pasjonatów. W związku z budową odcinka Szubin – Żnin drogi ekspresowej S5 konieczne się stało przesunięcie betonowego bunkra poza teren budowy[7]. W początku lutego 2018 został on przemieszczony w kierunku wschodnim na odległość 34 m[8]. W celu wykorzystania walorów turystycznych obiektu, który będzie zlokalizowany przy drodze dojazdowej, powstanie przy nim specjalna zatoka parkingowa[9][10].

Nad jeziorem Wąsoskim znajduje się kąpielisko strzeżone[11] z wypożyczalnią sprzętu wodnego[12].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 144760
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1456 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Rymut 1987 ↓.
  5. ↑ a b c d e Wąsosz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 178.
  6. ↑ Gąsiorowski 1983 ↓.
  7. ↑ Maciej Kulesza: Schron stanął na drodze trasy ekspresowej S5. Przesuną go. Gazeta Wyborcza.
  8. ↑ Przesuną schron. Waży 150 ton i stoi na trasie budowy S5.
  9. ↑ Maciej Kulesza 150-tonowy schron już niemal przesunięty z trasy S5.
  10. ↑ Maciej Kulesza Przesunęli 150-tonowy schron. Trzy metry na godzinę.
  11. ↑ Plaże pod Bydgoszczą. Wąsosz. Odpoczynek w cieniu drzew
  12. ↑ Pięć plaż, pięć wizyt

Bibliografia edytuj

  • Kazimierz Rymut: Nazwy miast Polski. Wrocław: Ossolineum, 1987. ISBN 83-04-02436-5.
  • Antoni Gąsiorowski: Maciej z Wąsoszy, [w:] Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa – Poznań: 1983, s. 443.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wąsosz_(województwo_kujawsko-pomorskie)&oldid=73421489”