Wałczyk rudorogi
Wałczyk rudorogi[1] (Magdalis ruficornis) – gatunek chrząszcza z rodziny ryjkowcowatych. Zamieszkuje Europę i Syberię.
| Magdalis ruficornis | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Imago | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Podrodzaj |
Magdalis (Edo) | ||
| Gatunek |
wałczyk rudorogi | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia edytuj
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza w dziesiątym wydaniu Systema Naturae pod nazwą Curculio ruficornis. Jako miejsce typowe wskazano Europę[2].
Morfologia edytuj
Chrząszcz o ciele długości od 2 do 3,7 mm. Ubarwiony jest czarno z czerwonymi lub czerwonobrunatnymi czułkami. Stożkowata głowa ma dość silnie wypukłe oczy. Ryjek jest tak długi jak głowa, w widoku bocznym prosty, u samca nieco krótszy i grubszy niż u samicy. Czułki wyrastają w połowie długości ryjka lub niewiele bliżej jego nasady. Przedplecze w części przedniej jest silnie zwężone ku przodowi, zaś w części tylnej ma prawie równoległe boki. Powierzchnię przedplecza bardzo gęsto pokrywają drobne punkty o błyszczącym dnie. Tarczka jest dość duża. Pokrywy są znacznie szersze od przedplecza, mają silnie wgłębione i punktowane rzędy oraz wypukłe i pokryte bardzo drobną, łuskowatą rzeźbą międzyrzędy. Odnóża mają pozbawione ząbków uda i pazurki[3].
Ekologia i występowanie edytuj
Owad ten zasiedla zadrzewienia, zakrzewienia, sady i ogrody[1]. Zarówno larwy, jak i postacie dorosłe są fitofagami drzew liściastych z rodziny różowatych. Do ich roślin pokarmowych należą: brzoskwinia zwyczajna, czeremcha zwyczajna, jabłonie, jarząb pospolity, głóg dwuszyjkowy, grusza pospolita, morela pospolita, pigwa pospolita, róża dzika, śliwa domowa, śliwa tarnina i wiśnia pospolita[3][4][5]. Owady dorosłe pojawiają się w kwietniu i przeżywają do czerwca. Są foliofagami. Żerują na liściach i pączkach roślin żywicielskich[4]. Odżywiają się głównie na spodniej stronie liści[5]. Samica składa jaj do zielonej jeszcze kory młodych gałązek. Larwy są ksylofagiczne[3][4] i żerują wewnątrz gałązek pojedynczo, każda we własnej, położonej pod korą komorze. Nie drążą chodników. Żerowanie larw może powodować odpadanie pobliskich pąków[5].
Parazytoidami wałczyka rudorogiego są Dorycte undulatus, Spathius rubidus i Ecphylus silesiacus – błonkówki z rodziny męczelkowatych[6].
Gatunek palearktyczny, znany z Hiszpanii, Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, europejskiej[7] i syberyjskiej części Rosji[3][4] oraz azjatyckiej części Turcji[8]. Na północ sięga do koła podbiegunowego[4]. W Polsce jest gatunkiem pospolitym[1].
Znaczenie gospodarcze edytuj
Gatunek ten notowany bywa w sadownictwie jako szkodnik śliw, rzadziej innych drzew owocowych, np. wiśni, brzoskwiń czy jabłoni. Nie ma jednak znaczenia ekonomicznego z uwagi na niewielkość uszkodzeń przez niego wyrządzanych[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Roman Kuntze. Krytyczny przegląd szkodników z rzędu chrząszczy zarejestrowanych w Polsce w latach 1919—1933. „Rocznik Ochrony Roślin”. 3 (2), 1936. Warszawa.
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 385. (łac.).
- ↑ a b c d Stanisław Smreczyński: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 98d. Ryjkowce - Curculionidae. Podrodzina Curculioninae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1972, s. 23-25.
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Tom XXIII, zeszyt 21. Chrząszcze – Coleoptera. Ryjkowce – Curculionidae, część 3. Warszawa: 1997.
- ↑ a b c d David V. Alford: Pests of Fruit Crops: A Colour Handbook, Second Edition. Wyd. II. CRC Press, s. 158.
- ↑ Ahmet Beyarslan. Checklist of Turkish Doryctinae (Hymenoptera, Braconidae). „Linzer biol. Beitr.”. 49 (1), s. 415-440, 2017.
- ↑ Magdalis (Edo) ruficornis (Linnaeus, 1758). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2021-07-13].
- ↑ Niyazi Lodos, Feyzi Önder, Esat Pehlivan, Ruşen Atalay: Faunistic studies on Curculionidae (Coleoptera) of Western Black Sea, Central Anatolia and Mediterranean Regions of Turkey. Bornova, İzmir: Meta Basım, 2018. ISBN 975-288-720-1.