Wagonetka, wóz kopalniany – niewielki wagon o otwartej skrzyni, o małej pojemności (0,5-6 m3), przeznaczony do przewozu towarów, materiałów budowlanych, czy innych obiektów o masie utrudniającej transport ręczny[1], poruszający się po kolei wąskotorowej[1]. Wózki tego typu służą do transportu głównie towarów, rzadziej ludzi, na krótkich dystansach – zwykle w obrębie terenu przedsiębiorstwa. Używane zwykle na budowach[2], w przedsiębiorstwach przemysłu ciężkiego, w górnictwie[3]. Wózki napędzane przez ludzi, konie lub małe lokomotywy[4]; Zaprojektowane tak, aby można je było szybko opróżnić. Ze względu na małe prędkości i małe obciążenia część wagonowa wózków jest znacznie uproszczona w porównaniu z wagonami szerokotorowymi[4].

Podział edytuj

Zgodnie z przeznaczeniem wózki dzielą się na[4]:

  • towarowe,
  • pasażerskie
  • specjalne.

Istnieją następujące główne typy wagonów towarowych:

  • koleba / wywrotka,
  • ze składanym dnem,
  • ze składaną stroną,
  • z płaskim dnem w formie platformy[4].

Konstrukcja edytuj

Wózek towarowy składa się z korpusu, ramy, zderzaków i zaczepów[4]. Historycznie najpierw składał się z drewnianej skrzyni osadzonej na drewnianej ramie z czterema kołami[5]. Następnie była to obudowa z blachy stalowej (o grubości od 3 do 4 mm), nitowana, wzmocniona kątownikami i płaskownikami, zamontowana na ramie i dwóch osiach oraz czterech stalowych kołach. (ładowność około 300 kg / 380 litrów pojemność), wyposażone z przodu i z tyłu urządzenia („okucia, łańcuchy i haki sprzęgające”) do tworzenia „pociągów”. W kopalniach ich objętość wynosiła na ogół około 5 hektolitrów, czyli 500 kg węgla i do tony skały płonnej. W kopalniach metali mogą pomieścić do 2 ton rudy[6][7].

Przypisy edytuj

  1. a b Włodzimierz Masłowski: Wielki leksykon szaradzisty. Katowice: Videograf, s. 417. ISBN 978-83-85516-77-4.
  2. Wiadomości Urzędu Patentowego z dodatkiem Przegląd Wynalazczości, t. Nr 2, 30 kwietnia 1952, s. 250.
  3. Słownik Górniczy, Instytut Węglowy Katowice, 1949.
  4. a b c d e Вагонетка - Энциклопедия «Гранат» [online], granat.wiki [dostęp 2021-03-27] (ros.).
  5. Ex : Catalogue Decauville de 1890
  6. Les Gueules Noires – Les Houillères du Bassin du Nord-Pas-Calais [online] [dostęp 2021-03-27] (fr.).
  7. BERLINE : Définition de BERLINE [online], www.cnrtl.fr [dostęp 2021-03-27] (fr.).