Wertheim (niemieckie przedsiębiorstwo)
Wertheim – niemiecka sieć domów towarowych założona w Stralsundzie w 1852 r.
Powstanie edytuj
W roku 1852 bracia Wertheim założyli „Manufaktur & Modewarengeschäft der Gebrüder Abraham und Theodor Wertheim”. W 1875 Abraham Wertheim założył sklep pasmanteryjny w Stralsundzie, a w 1884 filię w Rostocku. Rok później jego synowie Georg, Franz, Wilhelm i Wolf założyli manufakturę w Berlinie, zaś w 1894 otwarli pierwszy dom towarowy z wystawionymi towarami i stałymi cenami przy Rosenthaler Straße 27. W 1897 zbudowano znacznie większy dom towarowy Wertheim w Berlinie, zaprojektowany przez Alfreda Messela, który zapoczątkował wielokrotnie rozbudowywany słynny kompleks przy Leipziger Straße, który swego czasu był, osiągnąwszy powierzchnię handlową 106 000 m², największym domem towarowym Europy.
Okres nazizmu edytuj
W 1934 naziści zdecydowali o konfiskacie mienia żydowskiego. Wówczas Georg Wertheim przekazał cały majątek firmy swej żonie Ursuli, niebędącej Żydówką, jednak w 1935 firma została zaliczona do „czysto żydowskich” i w 1937 znacjonalizowana. Domy towarowe Wertheim, w tym najnowszy przy ul. Świdnickiej we Wrocławiu, przeszły na własność firmy Allgemeine Warenhaus Gesellschaft AG.
Lata powojenne edytuj
Po II wojnie światowej firma odzyskała jedynie dom towarowy mieszczący się przy Moritzplatz w Berlinie Zachodnim, pozostałe znalazły się w strefie radzieckiej, a wrocławski dom towarowy w Polsce. W 1952 r. otwarto dom towarowy przy Wilmersdorfer Straße (obecnie Karstadt), w tym samym roku przy Schloßstraße i w 1971 r. przy Kurfürstendamm.
W połowie lat 80. koncern został przejęty przez Hertie, ten zaś w 1994 r. przez Karstadt. Do 2009 w Berlinie istniały dwa domy towarowe działające pod marką Wertheim.
Domy towarowe edytuj
- Stralsund (1875 – sklep)
- Rostock (1881 – sklep)
- Berlin, Rosenthaler Straße (1885, zastąpiony nowym w 1903)[1]
- Berlin, Oranienstraße (1894)[2]
- Berlin, Leipziger Straße[3]
- Berlin, Columbushaus przy placu Poczdamskim (1945-1948)
- Berlin, Moritzplatz (1913-1945)
- Berlin, Königstraße (1911-1945)
- Berlin, Schloßstraße (nowo zbudowany, od 1952)
- Berlin, Kurfürstendamm (nowo zbudowany, od 1970)
- Bochum (zamknięty w 1986)
- Wrocław (1931-1944)
zobacz: dom towarowy Wertheim we Wrocławiu - Essen (zamknięty w 1986)
- Essen-Steele (nowo zbudowany, 1972-1979)
- Hanower, Kröpcke-Center (nowo zbudowany, zamknięty w 1980)
- Hannover, Raschplatz (nowo zbudowany, zamknięty w 1979)
- Kaiserslautern, Stiftsplatz (zamknięty)
Przypisy edytuj