Wezen
Wezen (Delta Canis Majoris, δ CMa) – jedna z jaśniejszych gwiazd w gwiazdozbiorze Wielkiego Psa (obserwowana wielkość gwiazdowa: 1,84m). Jest odległa od Słońca o około 1610 lat świetlnych.
| δ Canis Majoris | |||||||||||||||||||||
 Położenie gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
07h 08m 23,484s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja |
-26° 23′ 35,52″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
3,31 ± 0,34 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
33,67 ± 0,24 km/s[1] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
F8 Ia[1] | ||||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
0,19[4] | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||||
| Okres obrotu | |||||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu |
28 km/s[3] | ||||||||||||||||||||
| Wiek |
12 mln lat[2] | ||||||||||||||||||||
| Temperatura |
5850 ± 150 K[2] | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
7343[4] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,0429[4] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Nazwa edytuj
Tradycyjna nazwa gwiazdy, Wezen, pochodzi od arabskiego وزن wazan, „waga”, „ważyć”[3][5]. Pochodzenie nazwy jest niepewne. Tworzy ona parę z nazwą Hadari(حضار) i najprawdopodobniej odnosiła się ona dawniej do innej gwiazdy[3]. Przypisywano jej związek z „ciężkim wznoszeniem się nad horyzontem”[5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Wezen na określenie tej gwiazdy[6].
Właściwości fizyczne edytuj
Jest to jasna, białożółta gwiazda, nadolbrzym należący do typu widmowego F8[1]. Jego wielkość absolutna to –6,54m[4]. Temperatura tej gwiazdy to około 5850 K, ma ona masę około 15 razy większą niż Słońce i istnieje od około 12 milionów lat[2]. Pomimo tak niewielkiego wieku gwiazda zakończyła okres syntezy wodoru w hel i zeszła z ciągu głównego, stając się nadolbrzymem i znacznie zwiększając rozmiary – promień tej gwiazdy jest około 205 razy większy niż promień Słońca. Jest to związane z bardzo dużą masą gwiazdy; eksploduje ona jako supernowa, a jej jądro stanie się gwiazdą neutronową[3].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f g h Wezen w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f Leonid S. Lyubimkov et al. Accurate fundamental parameters for A-, F- and G-type Supergiants in the solar neighbourhood. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 402 (2), s. 1369–1379, 2010-02-21. DOI: 10.1111/j.1365-2966.2009.15979.x. (ang.).
- ↑ a b c d e f Jim Kaler: WEZEN (Delta Canis Majoris). [w:] STARS [on-line]. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Anderson E., Francis C: HIP 34444. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-01-23]. (ang.).
- ↑ a b Canis Major, the Greater Dog. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publishing Inc., 1963, s. 358.
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2017-11-19. [dostęp 2018-01-23].