Wierzchoniów
wieś w województwie lubelskim
Wierzchoniów – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Kazimierz Dolny[5][6].
| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
24-120[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LPU |
| SIMC |
0383082[5] |
Położenie na mapie gminy Kazimierz Dolny  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puławskiego  | |
 51°19′59″N 22°02′11″E/51,333056 22,036389[1]
| |
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[7].
Miejscowość była przejściowo siedzibą gminy Celejów.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa lubelskiego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Kazimierz Dolny[8]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 270 mieszkańców[9].
Historia edytuj
Wierzchoniów w źródłach pisanych występuje od 1317, [10][11][12] - 4 km na NE od Kazimierza Dolnego, nad rzeką Bystrą; ok. 86 km na NE od klasztoru, 23 km na NE od Braciejowic.
W trakcie badań archeologicznych w Wierzchoniowie stwierdzono ślady kultury materialnej z okresu VIII-XIII[13][14].
W wieku XV w powiecie lubelskim, parafii Kazimierz.
Wieś stanowiła własność szlachecką, dziesięcina należała do klasztoru świętokrzyskiego.
- 1317 - 1380 – klucz bochotnicki
- 1460- 6 – klucz kurowski
- 1464 – klucz bochotnicki
- 1470- 80 – dziedzicem był (rzekomo) Piotr Kurowski, względnie Kurozwęcki, Folwarku we wsi nie było. Sołectwo na 11 i 1/2 łanach (DLB II 553, III 250
- 1470-80 – z 11,5 łana kmiecego dziesięcinę snopową i konopną wartości do 9 grzywien dowożą klasztorowi świętokrzyskiemu,
- temuż klasztorowi dziesięcinę snopową „w gonitwę” oddaje sołectwo (DLb. II 553; III 250)
- 1652 – Jan Borkowski płaci konwentowi świętokrzyskiemu za dziesięciny ze wsi Celejów, Karmanowice, Rąblów, Stok i Wierzchoniów 60 zł [16],
- 1657-71 – proces ze Stanisławem Dunin-Borkowskim, kasztelanem połanieckim, o dziesięciny ze wsi Bochotnica, Celejowa, Karmanowice, Rąblów, Stok i Wierzchoniowa, w wyniku którego klasztor świętokrzyski otrzymał jako odszkodowanie za zabrane dziesięciny pierścień wartości 1700 zł [17][18]
- 1675-9 – korespondencja między Stanisławem Borkowskim a przeorem klasztoru świętokrzyskiego w sprawie dziesięcina z ww. wsi [19],
- 1680-1 – ponowne wyroki przysądzające klasztorowi świętokrzyskiemu dziesięciny z między innymi wsi Wierzchoniów, dziedzic Stanisław Borkowski musi zapłacić klasztorowi za zaległe dziesięciny 1500 zł [20]
- 1681-7 – dalsza korespondencja między Stanisławem Borkowskim a przeorem klasztoru świętokrzyskiego w sprawie dziesięcin z wyżej wymienionych wsi [21]
- 1819 – dziesięcina snopowa dalej należy do stołu konwentu, z tym że kupowana jest przez miejscową gromadą za 52 zł [22]
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 147055
- ↑ Wieś Wierzchoniów w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-10-01], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-10-01].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1466 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Kosyl ↓, s. 21,75;.
- ↑ Niec. ↓, s. 223.
- ↑ SHGL ↓, s. 256.
- ↑ Rozwałka ↓, s. 167.
- ↑ Hoczyk ↓, s. 130.
- ↑ LR ↓.
- ↑ AG nab. ↓, s. 936 1,2.
- ↑ Gacki ↓, s. 303.
- ↑ ZDP ↓, s. rps 10543 111-1v.
- ↑ ZDP ↓, s. rps 10543 111v-2v.
- ↑ ZDP ↓, s. 112v.
- ↑ ZDP ↓, s. 112v-3.
- ↑ AOkup. ↓, s. 10v.
Bibliografia edytuj
- AG nab.. Rejestry dziesięcin, czynszów i wyderkafów, powinności poddanych i poborów z dóbr i dochodów konwentu świętokrzyskiego z lat 1650-1689, AG, nabytki Oddziału I, nr 936.. „Archiwum Główne”.
- LR. Księga dochodów beneficjów diecezji krakowskiej z roku 1529 (tzw. Liber retaxationum), wyd. Z. Leszczyńska-Skrętowa, 1968.. „Liber retaxationum”.
- ZDP. Zarząd Dóbr Państwowych Guberni Radomskiej, zbiór rpsów w Archiwum Państwowym w Radomiu, zobacz też AOkup.. „Archiwum Państwowe w Radomiu”.
- Gacki. J. Gacki, Benedyktyński klasztor na Łysej Górze. „Benedyktyński klasztor na Łysej Górze”.
- Kosyl. Nazwy miejscowe dawnego województwa lubelskiego. „Archiwum Państwowe w Radomiu”. Wrocław 1978. ISSN 0079-4775.
- AOkup.. Akta Okupacji klasztoru świętokrzyskiego, 1819 r., ZDP rps 1456.. „Archiwa Państwowe”.
- Stanisława Hoczyk, S. Hoczyk-Siwkowa, Małopolska północno-wschodnia w VI-X wieku. Struktury osadnicze (Lubelskie Materiały Archeologiczne, 12), Lublin 1999., Lublin 1999.
- Andrzej Rozwałka, Sieć osadnicza w archidiakonacie lubelskim w średniowieczu. Studium archeologiczno-historyczne (Wydział Humanistyczny UMCS, Rozprawy habilitacyjne, 98), Lublin 1999., wyd. Wydział Humanistyczny UMCS, Lublin 1998.
- Franciszek Niec., F. Nieckuła, Nazwy miejscowe z sufiksem -ov-, -in- na obszarze Wielkopolski i Małopolski, Wr. 1971.
- Stanisław Kuraś- SHGL. Słownik historyczno-geograficzny województwa lubelskiego w średniowieczu, oprac. S. Kuraś (Dzieje Lubelszczyzny, 3),. „Dzieje Lubelszczyzny, 3”. Lublin 1998.
Linki zewnętrzne edytuj
- Wierzchoniów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 409.