Wierzchy (województwo opolskie)
Wierzchy (niem. Stoberbrück[3][4], do 1936 r. Wierschy[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Wołczyn.
| wieś | |
 Kapliczka Jana Nepomucena | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
46-250[2] |
| Tablice rejestracyjne |
OKL |
| SIMC |
0505384 |
Położenie na mapie gminy Wołczyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kluczborskiego  | |
 50°58′24″N 18°03′38″E/50,973333 18,060556[1]
| |
Częścią miejscowości jest kolonia Niwy.
Nazwa edytuj
Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy określającej "wierzch"[5]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako starszą od niemieckiej wymienia on nazwę w polskiej formie - Wierzchy podając jej znaczenie "Dorf auf der Hohe" czyli po polsku "Wieś na górze, wierzchu"[5]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Wierschy w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie[5].
Ze względu na polskie pochodzenie nazistowska administracja III Rzeszy dnia 27 kwietnia 1936 r. w miejsce nazwy Wierschy wprowadziła nową, całkowicie niemiecką nazwę Stoberbrück[3]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Wierzchy[4].
Demografia edytuj
W 1925 r. w miejscowości mieszkało 577 osób, w 1933 r. 595 osób, a w 1939 r. – 1218[3].
Historia edytuj
Do głosowania podczas plebiscytu uprawnionych było w Wierzchach 425 osób, z czego 309, ok. 72,7%, stanowili mieszkańcy (w tym 296, ok. 69,6% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 421 głosów (ok. 99,1% uprawnionych), w tym 420 (ok. 99,8%) ważnych; za Niemcami głosowały 294 osoby (ok. 69,8%), a za Polską 126 osób (ok. 29,9%)[6].
1 kwietnia 1939 r. do Wierzchów włączono miejscowość Szum[3].
Zabytki edytuj
Katalog zabytków sztuki w Polsce z 1960 r. wymienia następujące zabytki w Wierzchach:
- kapliczka przydrożna z 1. połowy XIX wieku, murowana, otynkowana, kwadratowa w kształcie słupa o 2 kondygnacjach, z których górna jest węższa, wydzielona uskokiem; w dolnej kondygnacji nisza jest sklepiona kolebkowo, ujęta skromną dekoracją stiukową z festonami i gwiazdami; gzyms kostkowy; w górnej kondygnacji wnęki są zamknięte półkoliście; kapliczka posiada 2-spadowy dach kryty dachówką; wewnątrz znajduje się barokowo-ludowa rzeźba Jana Nepomucena[7].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 147168
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1466 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Oberschlesien, Kreis Rosenberg. 2006. [dostęp 2012-08-04]. (niem.).
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 30, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Herbert Kunze: Landsmannschaft der Oberschlesier in Karlsruhe. [dostęp 2012-08-04]. (niem.).
- ↑ Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki: Katalog zabytków sztuki w Polsce. T. VII: Województwo opolskie. Cz. zeszyt 4: powiat kluczborski. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk – Dział Inwentaryzacji Zabytków, 1960, s. 49–50. (pol.).