Wikipedia:Skarbnica Wikipedii/Przegląd zagadnień z zakresu rodziny
przewodnik rodzinny edytuj
skorowidz edytuj
agnat – antenat – babka – bigamia – brat – bratanek – bratanka – bratanica – brataniec – córka – dom – dwużeństwo – dynastia – dziad – dziadek – dziadkowie – dziecko – familia – koligacja – krewny – kuzyn – linia – linia wstępna – linia zstępna – macocha – małżeństwo – małżonek – małżonka – matka – mąż – ojciec – ojczym – parantela – pasierb – pasierbica – plemię – pokolenie – pokrewieństwo – poliandria – poligamia – poliginia – poligynia – potomek – potomstwo – powinowactwo – powinowaty – pradziad – pradziadek – prapradziad – progenitura – protoplasta – przodek – rodzeństwo – rodzice – rodzina – ród – siostra – siostrzenica – siostrzeniec – stopień pokrewieństwa – syn – wielomęstwo – wielożeństwo – wychowanek – wychowanica – zstępny – żona – mąż-
rodzina edytuj
małżonkowie i ich dzieci a także osoby związane pokrewieństwem (krewni) lub powinowactwem (powinowaci)
familia edytuj
archaizm, dziś żartobliwe określenie rodziny, na Górnym Śląsku nadal używane.
koligacja edytuj
pokrewieństwo, powinowactwo zwłaszcza z kimś uznawanym w hierarchii społecznej
parantela edytuj
pokrewieństwo, powinowactwo, zwłaszcza z osobami należącymi do znanego rodu
familiant edytuj
należący do rodziny
pokrewieństwo edytuj
związki, więzy krwi, pochodzenie od wspólnego przodka
krewny edytuj
człowiek pozostający z kimś w związkach pokrewieństwa
stopień pokrewieństwa edytuj
odnoszenie pokrewieństwa do wspólnego przodka
kuzyn edytuj
dalszy krewny pozostający w stosunku do wspólnego przodka w tym samym lub niższym stopniu pokrewieństwa
agnat edytuj
krewny w linii męskiej
pociotek edytuj
daleki krewny
powinowactwo edytuj
relacja, stosunek rodzinny zachodzący między jednym z małżonków a krewnymi drugiego małżonka
powinowaty edytuj
osoba spowinowacona, będąca w stosunku powinowactwa
koligat edytuj
powinowaty, żonaty z krewną
małżeństwo edytuj
związek prawny mężczyzny i kobiety (w niektórych krajach również związek jednopłciowy: mężczyzny z mężczyzną albo kobiety z kobietą) mający na celu utworzenie rodziny; mąż i żona, "para małżeńska", małżonkowie
- małżeństwo rozwojowe małżeństwo, które może mieć dzieci
- małżeństwo morganatyczne małżeństwo osoby z panującego domu królewskiego z osobą niższego stanu, nie dające żonie i dzieciom uprawnień do tytułu ani praw do tronu
- mezalians zawarcie związku małżeńskiego z osobą uważaną za nieodpowiednią, szczególnie z osobą niższego stanu, pochodzącą ze środowiska niżej cenionego w społeczeństwie
- małżeństwo "nie skonsumowane" – w którym (bez względu na przyczynę) nie doszło do pełnego wypełnienia fizycznego aktu małżeńskiego; według prawa kanonicznego, można takie unieważnić (matrimonium ratum sed non consummatum)
- białe małżeństwo (mariage blanc) małżeństwo formalne, zawarte z zamiarem braku współżycia seksualnego, vide także małżeństwo nieskonsumowane
- małżeństwo mieszane: małżeństwo osób różnej narodowości, wyznania, rasy
stadło edytuj
mariaż edytuj
egzogamia edytuj
zawieranie małżeństw między mężczyzną i kobietą z różnych grup społecznych, rodów
endogamia edytuj
zawieranie małżeństw wewnątrz grupy społecznej (szczepu, rodu, kasty)
monogamia edytuj
małżeństwo jednego mężczyzny z jedną kobietą
jednożeństwo edytuj
poligamia edytuj
związek małżeński jednego mężczyzny z kilkoma kobietami (inaczej: wielożeństwo, poligynia, poliginia) lub jednej kobiety z kilkoma mężczyznami (inaczej: poliandria, wielomęstwo)
wielożeństwo edytuj
małżeństwo jednego mężczyzny z wieloma kobietami
poliginia edytuj
poligynia edytuj
wielomęstwo edytuj
małżeństwo jednej kobiety z wieloma mężczyznami
poliandria edytuj
synergamia edytuj
małżeństwo grupowe
bigamia edytuj
zawarcie związku małżeńskiego przez osobę pozostającą w ważnym związku małżeńskim (inaczej: dwużeństwo)
dwużeństwo edytuj
mąż edytuj
mężczyzna pozostający z kobietą w związku małżeńskim, małżonek tej kobiety.
małżonek edytuj
żona edytuj
kobieta pozostająca z mężczyzną w związku małżeńskim, małżonka tego mężczyzny.
małżonka edytuj
rodzice edytuj
ojciec edytuj
ogólnie: mężczyzna mający własne dziecko, a w stosunkach rodzinnych ten mężczyzna względem tego dziecka
- przybrany ojciec: mężczyzna zastępujący ojca dziecku, które wziął na wychowanie
- ojciec chrzestny: mężczyzna przedstawiający do chrztu osobę chrzczoną (najczęściej dziecko), kum
ojczym edytuj
mąż matki w stosunku do jej dzieci z poprzedniego małżeństwa
matka edytuj
ogólnie: kobieta mająca własne dziecko, a w stosunkach rodzinnych ta kobieta względem tego dziecka
- przybrana matka kobieta zastępująca rodzoną matkę dziecku, które wzięła na wychowanie
- matka chrzestna kobieta przedstawiająca do chrztu osobę chrzczoną (najczęściej dziecko), kuma
macocha edytuj
żona ojca w stosunku do jego dzieci z poprzedniego małżeństwa
dziecko edytuj
syn, córka , potomek w stosunku do rodziców
- dziecko (syn lub córka) przybrane, adoptowane, przysposobione: dziecko uznane przez kogoś prawnie za własne
- dziecko pozamałżeńskie, nieślubne, z nieprawego łoża, bękart: dziecko rodziców nie będących małżeństwem, pochodzące z niezalegalizowanego związku
- bastard: potomek królewski ze związku pozamałżeńskiego
potomstwo edytuj
potomkowie, zwykle w rozumieniu: synowie i córki
- przenośnie: przychówek
progenitura edytuj
potomek edytuj
w stosunku do rodziców syn lub córka oraz każdy dalszy zstępny (wnuk, prawnuk itd.) w prostej linii, w stosunku do swojego przodka
- przenośnie: latorośl
pokolenie edytuj
potomstwo w odniesieniu do tych samych rodziców
zstępny edytuj
potomek w linii prostej: dziecko, wnuk, prawnuk, itd.
wychowanek edytuj
dziecko płci męskiej wzięte na wychowanie
wychowanica edytuj
dziecko płci żeńskiej wzięte na wychowanie
podrzutek edytuj
dziecko podrzucone na łaskę obcych ludzi, opuszczone przez rodziców
znajda edytuj
podrzutek, dziecko nieznanych rodziców
sierota edytuj
dziecko, którego rodzice nie żyją
półsierota edytuj
dziecko, któremu zmarło jedno z rodziców
pogrobowiec edytuj
dziecko urodzone po śmierci ojca
rodzeństwo edytuj
dzieci tych samych rodziców w stosunku do siebie, czyli bracia i siostry
- rodzeństwo przyrodnie: dzieci mające tego samego ojca i inną matkę lub tę samą matkę, a innego ojca
- rodzeństwo cioteczne: cioteczni bracia i cioteczne siostry
- rodzeństwo stryjeczne: stryjeczni bracia i stryjeczne siostry
- rodzeństwo wujeczne: wujeczni bracia i wujeczne siostry
syn edytuj
dziecko płci męskiej w stosunku do rodziców
- syn chrzestny, chrześniak osoba płci męskiej w stosunku do osoby, która ją trzymała do chrztu
- pasierb: syn męża lub żony z poprzedniego małżeństwa, także syn w stosunku do macochy lub ojczyma
córka edytuj
dziecko płci żeńskiej w stosunku do rodziców
- córka chrzestna, chrześnica osoba płci żeńskiej w stosunku do osoby, która ją trzymała do chrztu
- pasierbica: córka męża lub żony z poprzedniego małżeństwa, także córka w stosunku do macochy lub ojczyma
siostra edytuj
córka w stosunku do innej córki lub syna tych samych rodziców
- siostra przyrodnia: córka tego samego ojca i innej matki lub tej samej matki i innego ojca
- siostra cioteczna: córka ciotki
- siostra stryjeczna: córka stryja
- siostra wujeczna: córka wuja
- siostra mleczna: osoba płci żeńskiej, wykarmiona piersią tej samej kobiety co inne dziecko, ale nie spokrewniona z nim
- siostry syjamskie: bliźnięta płci żeńskiej, które urodziły się zrośnięte ze sobą
- siostra mleczna
siostrzenica edytuj
siostrzeniec edytuj
brat edytuj
syn w stosunku do innego syna lub córki tych samych rodziców
- brat przyrodni: syn tego samego ojca i innej matki lub tej samej matki i innego ojca
- brat cioteczny: syn ciotki
- brat stryjeczny: syn stryja
- brat wujeczny: syn wuja
- brat mleczny: osoba płci męskiej, wykarmiona piersią tej samej kobiety co inne dziecko, ale nie spokrewniona z nim
- bracia syjamscy: bliźnięta płci męskiej, które urodziły się zrośnięte ze sobą
- brat wujeczny: syn wuja
- brat mleczny
bratanek edytuj
brataniec edytuj
bratanica edytuj
bratanka edytuj
ród edytuj
grupa rodzin pochodzących od wspólnego przodka
plemię edytuj
grupa rodów wywodząca się od wspólnego przodka, zamieszkująca wspólne terytorium i związana wspólnotą
dynastia edytuj
w ustroju monarchicznym: ród panujący, w którym władza przechodzi dziedzicznie z ojca na syna
dom edytuj
linia edytuj
- linia prosta: bezpośredni przodkowie i potomkowie
- linia boczna: osoby pochodzące od wspólnego przodka, a nie spokrewnione w linii prostej, np. rodzeństwo
- linia zstępna: krewni pochodzący od wspólnego przodka w linii prostej (krewni w linii zstępnej, krewni zstępni, linia zstępująca) – dzieci, wnuki, prawnuki
- linia wstępna: przodkowie w linii prostej (linia wstępująca) – rodzice, dziadkowie, pradziadkowie
klan edytuj
związek rodowy oparty na wspólnocie przodków
szczep edytuj
chociaż często utożsamiana z plemieniem, grupa ta nie wywodzi swojego pochodzenia od wspólnego przodka
patriarchat edytuj
społeczna organizacja rodowa z dominującą rolą mężczyzny sprawującego władzę ojcowską
patriarcha edytuj
najstarszy mężczyzna stojący na czele rodu, protoplasta
matriarchat edytuj
organizacja społeczeństwa z dominującą rolą kobiet
matrylineat edytuj
w społeczeństwach matriarchalnych zasada pokrewieństwa, według której dziecko włączane jest do rodu matki
przodek edytuj
osoba będąca poprzednikiem w rodzinie
protoplasta edytuj
najstarszy członek, założyciel rodu
antenat edytuj
wstępny edytuj
przodek w linii prostej
dziadek edytuj
ojciec ojca lub matki
dziadkowie edytuj
rodzice ojca albo matki, czyli dziadek i babka
pradziadek edytuj
dziad edytuj
pradziad edytuj
prapradziad edytuj
ojciec pradziada albo prababki, bardzo dawny przodek
babka edytuj
matka, rzadziej ciotka lub stryjenka ojca lub matki
prababka edytuj
praprababka edytuj
matka prababki albo pradziadka
praprapradziadek edytuj
dziadek pradziadka lub prababci
prapraprapradziadek edytuj
pradziadek pradziadka lub prababci
wnuk edytuj
wnuczka edytuj
córka dziecka (syna lub córki)
wnuki edytuj
ciotka edytuj
wuj edytuj
wujenka edytuj
stryj edytuj
stryjenka edytuj
świekra edytuj
teść edytuj
ojciec żony stosunku do zięcia lub ojciec męża w stosunku do synowej
teściowa edytuj
matka żonyw stosunku do zięcia lub matka męża stosunku do synowej
teściowie edytuj
teść i teściowa, czyli rodzice żony lub męża
synowa edytuj
synostwo edytuj
zięć edytuj
dziewierz edytuj
szwagier edytuj
szwagierka edytuj
szwagrostwo edytuj
Zobacz też edytuj
- Staropolskie określenia stopnia pokrewieństwa, relacja rodzinna
- stan cywilny, kawaler, panna, stan wolny, żonaty, zamężna, wdowiec, wdowa
- testament, testator, spadkobierca, sukcesor, sukcesja, dziedzictwo, dziedzic, majorat, seniorat
- swat, swatka, swaty, partia, zmówiny, dziewosłąb, dziewosłęb
- posag, wiano, wyprawa ślubna, intercyza, wspólny dorobek
- epuzer, oświadczyny, rekuza, zaręczyny, narzeczeństwo, narzeczeni, pan młody, panna młoda, państwo młodzi, impedimenta, ślub, wesele, nowożeńcy, miesiąc miodowy,
- rozkład małżeństwa, separacja, rozwód, rozwodnik, rozwódka,
- dzietność, bezdzietność, kuwada, dzieciorób,
- postrzyżyny, chrzest, chrzciny, kum, kuma, kumostwo,
- wunderkind, dwojaczki, wieloraczki
- mamka, niania, piastun, piastunka, guwerner, guwernantka
- agnacja, kognacja, koneksja, pobratymstwo, braterstwo krwi
- kumoterstwo, nepotyzm
- pociąg płciowy, kochanek, kochanka, konkubinat, konkubent, konkubina, nałożnica, utrzymanka, kazirodztwo
- matrymonialny, biuro matrymonialne
- homogamia, mizogamia, pożycie, kazirodztwo
- prawo rodzinne, zaprzeczenie ojcostwa, alimenty, obowiązek alimentacyjny, adopcja, przysposobienie, usynowienie, patria potestas,
- rodzina zastępcza, rodzina patologiczna, sierota społeczna
- kałym, lewirat, sororat,
- patronimik (patronimikum), matronimik (matronimicum), primo voto,
- dzieciobójstwo, bratobójstwo, ojcobójstwo
- ojciec duchowny, ojciec święty
- etnosocjologia, genealogia, rodowód, filiacja, patrylineat
- Hera, Hestia,
- lokalizacja małżeństwa
- Naturalne planowanie rodziny