Wikipedia

Wina maltańskie

Wina maltańskie – wina wytwarzane na Malcie.

Winnice w pobliżu Żejtun

Uprawę winorośli na Malcie rozpoczęli Fenicjanie. Nowoczesny przemysł winiarski powstał na początku XX wieku, kiedy to powstały winiarnie Marsovin i Emmanuel Delicata. Od lat 70. XX wieku uprawia się odmiany międzynarodowe[1][a]. Po wejściu Malty do Unii Europejskiej w 2004 cła ochronne na import zostały uchylone, co zmusiło producentów do skupienia się na produkcji win jakościowych.

Popyt na wina maltańskie wzrasta. Niektóre z winiarni korzystają także z gron importowanych, by sprostać zapotrzebowaniu, a możliwość powiększania winnic jest ograniczona. Powierzchnia winnic, położonych głównie w północnych częściach wysp Malta i Gozo to ok. 500 ha[2]. W 2004 roku na wyspach wyprodukowano 70 000 hl wina[3]. Roczne spożycie na osobę wynosiło wtedy 10,1 litra[3].

Historia edytuj

Historycy uważają, że uprawa winorośli i tłoczenie wina zostało zapoczątkowane przez Fenicjan około VIII w. p.n.e.[2][4]. Także w VIII w. Grecy osiedlili się w miejscu dzisiejszej Mdiny i żyli w pokoju z Fenicjanami[5]. W 480 p.n.e. Malta stała się kolonią Kartaginy. Wskutek wojen punickich przeszła w 218 p.n.e. w ręce Rzymian, którzy władali nią aż do upadku cesarstwa rzymskiego [5][2]. Około 445 Maltę najechali Wandalowie, a ok. 477 – Ostrogoci[6].

 
Winorośl prowadzona w formie pergoli, podobnie jak na Malcie w XVII w.

Malta stała się częścią Cesarstwa Wschodniorzymskiego i pozostała we władaniu Bizancjum aż do jej podboju przez Arabów w IX w.[2] Za czasów muzułmańskich winnice zostały zaniedbane. Joannici po zajęciu wysp wprowadzili techniki uprawy znane z kontynentu, a winorośl przerabiali przede wszystkim na wino mszalne[2][4][7]. Olivier de Serres opisywał w XVII w., że winorośl prowadzono w formie pergoli ze względu na brak powierzchni uprawnej[8].

Główny artykuł: Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana, z Jerozolimy, z Rodos i z Malty.

Winiarstwo prosperowało, a wino było nawet eksportowane aż do pojawienia się Anglików, którzy wykarczowali winnice, by uprawiać bawełnę[7]. Pod koniec XIX wieku załamanie popytu na maltańską bawełnę pozwoliło na ponowne nasadzenia winorośli, już po klęsce filoksery, która zniszczyła liczne lokalne odmiany[4][7].

Wina z Malty nie cieszyły się dobrą reputacją. Większość winogron była spożywana jako winogrona deserowe. Na początku XX wieku swoje winiarnie założyli i wyposażyli Emmanuel Delicata i Marsovin[9]. Jakość poprawiła się dopiero w latach 70. XX wieku wraz z wprowadzeniem odmian francuskich[1].

Warunki uprawy edytuj

 
Klimat Malty

Wapienne Wyspy Maltańskie mają niewiele terenów nadających się do wykorzystania rolniczo, a istniejące poddają się presji urbanizacyjnej i rozbudowie ośrodków turystycznych. Sprawia to, iż importuje się winogrona, przede wszystkim z Włoch[9].

Malta znajduje się w strefie klimatu śródziemnomorskiego, z suchym, gorącym latem, łagodzonym przez bryzę. Zimy są łagodne i dość słoneczne[1]. Temperatury wahają się w ciągu dnia od 16 °C w styczniu do 32 °C w sierpniu. Najczęściej pada deszcz między listopadem a lutym, ale opady są niewielkie. Najważniejszym wiatrem jest mistral, choć czasami zdarza się też sirocco[10][11].

Rodzaje wina edytuj

 
Czerwone wino La Valette i maltańska bruschetta

Wśród ponad trzydziestu szczepów uprawianych na wyspach należących do Malty są m.in. plenne rodzime odmiany gellewza i mammolo (czerwone) oraz girgentina i gennarua (białe), które stanowią ok. 70% upraw, jednak dają wino niewyróżniającej się jakości[2][9]. Od lat 70. XX wieku uprawia się odmiany międzynarodowe, wśród nich chardonnay, merlot, cabernet sauvignon, cabernet franc, syrah i petit verdot[1][12]. Metodą szampańską produkuje się musujące wino Cassar de Malte.

Nadal z Włoch sprowadza się winogrona i moszcz, by winifikować go na wyspie[13]. Ze względu na przepisy wina z winogron maltańskich i importowanych produkuje i butelkuje się osobno.

Producenci edytuj

Wszystkie większe winiarnie na wyspie Malta, do których zalicza się Marsovin, Emmanuel Delicata, Camilleri Wines, Montekristo i Meridianę oferują możliwość zwiedzania lub degustacji. Najstarsze z nich to mieszczące się w pobliżu Paoli Delicata (założona 1907) i Marsovin (1919), które produkują (wliczając import półproduktów) po 3,5 mln butelek rocznie[9]. Pozostała trójka cieszy się krótszą tradycją: powstały w latach 90. XX wieku. Największym areałem własnych winnic dysponują Meridiana (19 ha) i Marsovin (18 ha)[2]. Meridiana powstała na terenach dawnej brytyjskiej bazy lotniczej[9].

Wina są produkowane także na wyspie Gozo. Tamtejsi wytwórcy to Ta' Mena Winery[14] i Tal-Massar[15].

Według szacunków aż 90% wina wytwarzanego na Malcie jest sprzedawane na miejscu[9].

Wydarzenia edytuj

Choć nie istnieje oficjalny szlak winny, to w Valletcie odbywa się festiwal wina. Podobne wydarzenie jest organizowane w Qormi w pierwszym tygodniu września[16].


Uwagi edytuj

  1. ↑ Taką nazwą określa się odmiany, których uprawa jest rozpowszechniona na wielu kontynentach

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Wine Culture. [dostęp 2013-05-29]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e f g Patrick Fiévez i inni, Kraje śródziemnomorskie, [w:] André Dominé, Wino, wyd. 2, Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 746, ISBN 978-83-7626-712-8 (pol.).
  3. ↑ a b Hugh Johnson, Jancis Robinson: Wielki atlas świata win. Buchmann, 2008, s. 11. ISBN 978-83-7670-164-6. (pol.).
  4. ↑ a b c Julian Sammut, Michael Tabonne: La cuisine maltaise. Casa editrice Perseus, Italia, Miller Distributors ltd, Malta, 2009, s. 11. (fr.).
  5. ↑ a b Jacques Godechot: Histoire de Malte. Paris: Presse Universitaire de France, 1970, s. 13-14. (fr.).
  6. ↑ Anthony Bonanno: Malta, Phoenician, Punic and Roman. Malte, Midsea Books ltd, 2005, s. 258.
  7. ↑ a b c Malta Vineyards. Ministry for Rular Affairs and the Environment, 2008. [dostęp 2013-05-29]. (ang.).
  8. ↑ Olivier de Serres: Le théâtre d'agriculture et mesnage des champs. Mme Huzard, 1804. (fr.).
  9. ↑ a b c d e f Patrick Fiévez i inni, Kraje śródziemnomorskie, [w:] André Dominé, Wino, wyd. 2, Ożarów Mazowiecki: Wydawnictwo Olesiejuk, 2009, s. 747, ISBN 978-83-7626-712-8 (pol.).
  10. ↑ Géographie et climat de Malte. [dostęp 2013-05-29]. (fr.).
  11. ↑ Dane klimatyczne dla Valletty. [dostęp 2013-05-29]. (ang.).
  12. ↑ Julian Sammut, Michael Tabonne: La cuisine maltaise. Casa editrice Perseus, Italia, Miller Distributors ltd, Malta, 2009, s. 13-14. (fr.).
  13. ↑ Julian Sammut, Michael Tabonne: La cuisine maltaise. Casa editrice Perseus, Italia, Miller Distributors ltd, Malta, 2009, s. 12. (fr.).
  14. ↑ Ta' Mena Winery. [dostęp 2013-05-29]. (ang.).
  15. ↑ Tal-Massar Winery. [dostęp 2013-05-29]. (ang.).
  16. ↑ Qormi Wine Festival. [dostęp 2013-05-29]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wina_maltańskie&oldid=70120924”