Witold Jander
Witold Jander (ur. 15 grudnia 1913 r. w Poznaniu, zm. 25 października 1942 r. w Torquay) – podporucznik pilot Wojska Polskiego, żołnierz Polskich Sił Powietrznych, uczestnik walk w Afryce, odznaczony Krzyżem Walecznych.
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
  
| |
.svg){kind=small}
Życiorys edytuj
Syn Teodora i Bronisławy. Ukończył gimnazjum w Poznaniu i po maturze zgłosił się do służby w Wojsku Polskim. Odbył kurs unitarny w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty i w 1935 r. przyjęty został przyjęty do Szkoły Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Zdecydował się na kontynuowanie nauki, w związku z czym został przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa na drugi rok X promocji. Naukę ukończył z 35. lokatą jako podporucznik pilot ze specjalnością myśliwską. Otrzymał przydział do 4. pułku lotniczego gdzie służył do listopada 1938 r. Następnie został skierowany do Szkoły Pilotażu w Grudziądzu. Do jego zadań należało szkolenie uczniów SPL oraz Szkoły Podoficerów Lotnictwa dla Małoletnich. Po wybuchu II wojny światowej wszedł w skład klucza myśliwskiego strzegącego lotniska w Ułężu[1]. Wykonał jeden lot bojowy na przechwycenie bombowców Luftwaffe atakujących Dęblin[2].
Po agresji ZSRR na Polskę dostał rozkaz przekroczenia granicy z Rumunią i dołączenia do odtwarzanego Wojska Polskiego we Francji. Dotarł tam przez Jugosławię i Włochy, następnie w styczniu 1940 r. został przetransportowany do Wielkiej Brytanii i trafił do Centrum Lotnictwa Polskiego w Eastchurch gdzie uczył się języka angielskiego. Otrzymał numer służbowy RAF 76746. Po przeszkoleniu na sprzęcie brytyjskim został dołączony do dywizjonu 302. Z racji braku doświadczenia bojowego oraz przeszkolenia w brytyjskim Operational Training Unit 4 sierpnia odszedł z jednostki[3]. Następnie został skierowany do Polskiego Oddziału Transportowego organizowanej w Afryce po dowództwem Mateusza Iżyckiego[4]. Zajmował się rozprowadzaniem samolotów z Sekondi-Takoradi do jednostek bojowych na terenie Afryki i Bliskiego Wschodu[5].
Ubiegał się o powrót do latania bojowego, 1 listopada 1942 r. został skierowany do 71. Operational Training Unit w Gordon's Tree w okolicach Sudanu celem odnowienia nawyków w lataniu bojowym. Następnie trafił do Central Gunnery School w Bilbeis. Po ukończeniu szkolenia 8 lutego 1942 r. został przydzielony do 112 dywizjonu myśliwskiego RAF i w jego składzie brał udział w walkach na froncie afrykańskim. 21 lutego, w czasie wymiatania w rejonie Gazali, wziął udział w walce przeciwko sześciu Messerschmittom Bf 109F z Jagdgeschwader 27. Jego samolot został trafiony ale Jander zdołał lądować przymusowo. W trakcie przyziemienia złamał prawą nogę, trafił do szpitala w Tobruku, skąd został przeniesiony do RAF Officers' Hospital w Torquay[6]. 25 października szpital stał się celem nalotu dwóch FW 190, w wyniku którego Witold Jander zginął. Został pochowany na Higher Cemetery w Exeter[7].
Ordery i odznaczenia edytuj
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[8]:
- Krzyż Walecznych,
- Medal Lotniczy,
- Polowa Odznaka Pilota nr 1037.
Przypisy edytuj
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 462.
- ↑ Pawlak 2009 ↓, s. 166.
- ↑ Śliżewski 2019 ↓, s. 26.
- ↑ Pawlak 1991 ↓, s. 533.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 84.
- ↑ Witold Jander. Polskie siły Powietrzne w II wojnie światowej. [dostęp 2023-12-10]. (pol.).
- ↑ WITOLD JANDER. Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników. [dostęp 2023-12-10]. (pol.).
- ↑ Jander Witold. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2023-12-10]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w Wojnie Obronnej 1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0795-7. OCLC 830072566.
- Jerzy Pawlak: Absolwenci Szkoły Orląt: 1925-1939. Warszawa: Retro-Art, 2009. ISBN 83-87992-22-4. OCLC 69472829.
- Grzegorz Śliżewski: Wojna na pociski i pisma : 302 "Poznański" Dywizjon Myśliwski w 1940 roku. Oświęcim: Napoleon V, 2019. ISBN 978-83-8178-053-7. OCLC 1111767057.