Wola Uhruska
Wola Uhruska – wieś położona w województwie lubelskim, w powiecie włodawskim, w gminie Wola Uhruska[5][6]. Leży przy drodze wojewódzkiej nr 816 Dorohusk – Włodawa i linii kolejowej Chełm – Włodawa (stacja Uhrusk), na wschodnim krańcu Łuku Uhruskiego. Jest rozlokowana na stoku tego wzniesienia należącego do makroregionu Polesie Wołyńskie. Miejscowość jest siedzibą gminy Wola Uhruska.
| wieś | |
 Siedziba Urzędu Gminy w Woli Uhruskiej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
82 |
| Kod pocztowy |
22-230[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LWL |
| SIMC |
0110645[5] |
Położenie na mapie gminy Wola Uhruska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu włodawskiego  | |
 51°19′19″N 23°37′36″E/51,321944 23,626667[1]
| |
.jpg)
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0993828 | Choina | przysiółek |
| 0993834 | Zadwórki | część wsi |
W latach 1947–1954 Wola Uhruska należała do gminy Sobibór, a w latach 1975–1998 do województwa chełmskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Wola Uhruska[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 1723 mieszkańców[8].
Do miejscowości należą przysiółki Nadbużanka i Stara Wieś – miejsce pierwotnej lokalizacji wsi oraz Choina i Zadwórki[9].
Historia edytuj
Miejscowość wzmiankowana po raz pierwszy w 1531 r. Początkowo wchodziła w skład dóbr uhruskich należących do rodu Uhrowieckich herbu Suchekomnaty i należała do parafii rzymskokatolickiej w Uhrusku. W 1799 r. właścicielami wsi byli: Feliks Ledóchowski, Julian Dzierżaniowski, Aleksander Iżycki, Józef Skomorowski i Karol Szaniawski. W 1827 r. miejscowość liczyła 29 domów i stu mieszkańców, do których należało 598 mórg ziemi. Według "Słownika geograficznego Królestwa Polskiego" wieś liczyła 26 domów i 243 mieszkańców[10]. W 1887 r. do wsi doprowadzono linię kolejową Chełm–Brześć. W tym samym roku wybudowano też dworzec kolejowy. W 1900 r. miejscowość odwiedził car Mikołaj II, który w drodze powrotnej z Chełma do Petersburga wziął udział w odsłonięciu pomnika cara Aleksandra II. W 1920 r. z płyty piaskowca carskiego monumentu zbudowano nagrobek na mogile żołnierzy polskich poległych w wojnie z bolszewikami. W latach 1915, 1927 i 1935 wieś spustoszyły silne pożary. Po ostatnim z nich w części – Stara Wieś pozostało tylko kilku gospodarzy. Inni przenieśli się w pobliże stacji kolejowej, dając początek Nowej Wsi.
Dane ekspedycji etnograficznej pod kierownictwem Pawła Czubinskiego z lat 1869–1870 wykazały, że większość mieszkańców wsi stanowili grekokatolicy używający języka ukraińskiego[11].
Według spisu z 30 września 1921 r. miejscowość należała do gminy Sobibór. Posiadała 52 domy i 395 mieszkańców, w tym 184 mężczyzn oraz 211 kobiet, w tym 144 rzymskich katolików, 185 prawosławnych, 8 ewangelików i 58 wyznania mojżeszowego. 394 osoby deklarowały narodowość polską, a 1 inną.
W 1921 r. powołano do życia Spółkę Huta Szkła Nadbużanka. W roku 1928 hutnicy z własnych składek pobudowali kapliczkę – było to miejsce kultu religijnego, tutaj odprowadzano zmarłych, tutaj odbywały się majówki, obchodzono rocznice wydarzeń państwowych. W 1948 r. hutę upaństwowiono. W latach 1954–62 przeprowadzono jej gruntowną modernizację. Na początku lat 90. XX wieku huta została zamknięta.
21 lipca 1944 r. pod Wolą Uhruską radzieckie jednostki 8 Armii Gwardii 1 Frontu Białoruskiego tocząc zacięte walki z Niemcami sforsowały tu Bug, zdobywając przyczółek obejmujący wsie Bytyń, Wola Uhruska, Uhrusk i Siedliszcze. Po drugiej wojnie światowej część mieszkańców pochodzenia ukraińskiego została wysiedlona do ZSRR. W 1946 r. w Woli Uhruskiej mieszkało 608 katolików oraz 103 wyznawców prawosławia. Według wykazu liczbowego ludności narodowości ukraińskiej zamieszkującej w 1947 r. powiat włodawski w Woli Uhruskiej było 7 rodzin i 20 osób tej narodowości.
W 1947 r. zorganizowany został ośrodek zdrowia, w którym zatrudniono lekarza i pielęgniarkę.
Według danych statystycznych z 1966 r. w gromadzie Wola Uhruska mieszkało 5337 osób, w tym w Woli Uhruskiej – 961 osób: 477 mężczyzn i 484 kobiety, a w Nadbużance – 321 osób, w tym 151 mężczyzn i 170 kobiet.
W latach 1982-1984 wybudowany został kościół rzymskokatolicki pw. Ducha Świętego. W 1986 erygowana została parafia.
W 2010 r. (według stanu z 12 marca) we wsi mieszkało 1756 osób[12].
Wspólnoty wyznaniowe edytuj
- Kościół rzymskokatolicki:
- parafia Ducha Świętego należąca do dekanatu Hańsk w diecezji siedleckiej[13].
- Chrześcijańska Wspólnota Ewangeliczna:
- zbór w Woli Uhruskiej[14]
- Świadkowie Jehowy:
- zbór Wola Uhurska (Sala Królestwa ul. Leśna 36)[15].
Atrakcje turystyczne edytuj
W miejscowości znajduje się m.in. stara wieża ciśnień i stary dom pożydowski z okresu dwudziestolecia międzywojennego. Około 500 metrów na wschód od miejscowości znajduje się rzeka Bug. Na jej starorzeczu została utworzona plaża z pomostem i altanką, w pobliżu której znajduje się posąg Świętowita. Można tam również wypożyczyć sprzęt rekreacyjny np. kajaki, czy rowery wodne. W okresie letnim są tam ratownicy WOPR.
W Woli Uhruskiej znajduje się Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji, gdzie można wypożyczać rowery, organizować ogniska, czy skorzystać z internetu. Latem organizowane tam są festyny m.in. "Nadbużańskie Klimaty" i "Kresy `92", na których są przedstawiane prace malarskie, czy też rzeźbiarskie, artystów nie tylko z Polski, ale także z Białorusi i Ukrainy. W 2008 roku w ramach programu "Moje boisko – Orlik 2012" powstał kompleks boisk. Jedno do piłki nożnej, a drugie wielofunkcyjne – do gry w koszykówkę, siatkówkę i tenisa.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150323
- ↑ Wieś Wola Uhruska w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-11-13], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-09].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1480 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Strona gminy, sołectwa
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Główny Urząd Statystyczny [online], stat.gov.pl [dostęp 2017-11-27].
- ↑ Uhruska Wola, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 758.
- ↑ Труды этнографическо-статистической экспедиціи въ Западно-Русскій Край / собран. П. П. Чубинскимъ. — С.-Петербургъ, 1872. — Т. 7: Евреи. Поляки. Племена немалорусскаго происхожденія. Малоруссы (статистика, сельскій бытъ, языкъ). — С. 371.
- ↑ A. Wawryniuk: Powiat włodawski. Historia, geografia, gospodarka, polityka, Chełm 2010, s. 629-631
- ↑ Parafia Ducha Świętego, Wola Uhruska [online], diecezja.siedlce.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Zbory i placówki [online], chwe.pl [dostęp 2023-08-15].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20].
Bibliografia edytuj
- Gmina Wola Uhruska na tle Euroregionu Bug. Język i kultura, red. F. Czyżewski, Wola Uhruska 2003.
- A. Wawryniuk: Powiat włodawski. Historia, geografia, gospodarka, polityka, Chełm 2010, s. 629-631