Współczynnik jakości promieniowania
Współczynnik jakości promieniowania (Q) – dawniej przyjmowany bezwymiarowy przelicznik między dawką pochłoniętą a równoważnikiem dawki, uwzględniający względną szkodliwość biologiczną różnych rodzajów promieniowania, H=Q·D. Jego formalną jednostką jest Sv/Gy (dawniej rem/Gy).
Poszczególnym rodzajom promieniowania przypisano wartości Q:[1]
Promieniowanie gamma (fotony wszystkich energii) | Q=1 |
Elektrony oraz miony, wszystkie energie | Q=1 |
Neutrony o energiach: | |
E < 10 keV | Q=5 |
10 keV < E < 100 keV | Q=10 |
100 keV < E < 2 MeV | Q=20 |
2 MeV < E < 20 MeV | Q=10 |
E > 20 MeV | Q=5 |
Protony o energii > 2 MeV | Q=5 |
Cząstki alfa i inne jądra atomowe | Q=20 |
Na przykład jeżeli tkanka T pochłonie 0,001 Gy promieniowania alfa i 0,05 Gy promieniowania beta (a więc elektronów), to łączny równoważnik dawki w tej tkance wynosi HT=Qα·DT,α + Qβ·DT,β = 20 (Sv/Gy)·0,001 Gy + 1 (Sv/Gy)·0,05 Gy = 0,07 Sv
Obecnie współczynnik jakości Q służy do przybliżania wartości współczynnika wagowego promieniowania wR, gdy rozważany rodzaj promieniowania lub jego energia nie występuje w odpowiedniej tablicy tych wartości bądź nie jest znana. W takim przypadku za przybliżenie wR przyjmuje się uśrednioną wartość współczynnika jakości promieniowania na głębokości 10 mm w kuli ICRU, obliczoną według wzoru podanego w odpowiednim Rozporządzeniu Rady Ministrów[2].
Przypisy edytuj
- ↑ 1990 Recommendations. icrp.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2006-09-26)]. of International Commission on Radiological Protection
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2021 r. w sprawie wskaźników pozwalających na wyznaczenie dawek promieniowania jonizującego stosowanych przy ocenie narażenia na promieniowanie jonizujące (Dz.U. z 2021 r. poz. 1657)