Współczynnik tarcia
Współczynnik tarcia – wielkość charakteryzująca siłę tarcia. W zależności od rodzaju tarcia, wyróżnia się odpowiednie współczynniki tarcia. Oznaczany jest przez: μ [mi], k lub f
Tarcie ślizgowe edytuj
W tarciu ślizgowym (suwnym), współczynnik tarcia jest równy stosunkowi siły tarcia T do sił nacisku Fn ciała na podłoże (drugie ciało).
Współczynnik tarcia ślizgowego jest wielkością bezwymiarową.
W powyższym wzorze współczynnik tarcia określony jest przez siłę tarcia T:
- dla tarcia kinetycznego – działającą podczas ruchu,
- dla tarcia statycznego – równą co do wartości maksymalnej sile w kierunku możliwego ruchu, która nie wprawia jeszcze ciał w ruch.
W większości przypadków współczynnik tarcia statycznego jest większy od współczynnika tarcia kinetycznego. Wartości współczynnika tarcia silnie zależą od rodzaju powierzchni, zanieczyszczeń i wielu innych czynników, dlatego czasem określa się również warunki w jakich przeprowadzono pomiar np. kształtu, chropowatości powierzchni.
Dla tarcia ślizgowego, w miejsce współczynnika tarcia ślizgowego czasem podaje się kąt tarcia określony wzorem:
Kąt tarcia jest równy kątowi nachylenia równi pochyłej, przy którym ciało zsuwa się ruchem jednostajnym.
Tarcie toczne edytuj
Dla tarcia tocznego współczynnik tarcia jest równy stosunkowi momentu tarcia tocznego Mt do siły nacisku N. Współczynnik ten ma wymiar wyrażany w jednostkach długości (np. m).
Współczynnik tarcia edytuj
Współczynniki tarcia ślizgowego pomiędzy niektórymi materiałami[1][2]
| Materiały | Statyczne, sucha powierzchnia |
Statyczne, śliska powierzchnia |
Kinetyczne, sucha powierzchnia |
Kinetyczne, śliska powierzchnia |
|---|---|---|---|---|
| Aluminium - stal | 0,61 | - | 0,47 | - |
| Aluminium - aluminium | 1,05 - 1,35 | 0,3 | - | - |
| Złoto - złoto | 2,5 | - | - | - |
| Platyna - platyna | 1,2 | 0,25 | - | - |
| Srebro - srebro | 1,4 | 0,55 | - | - |
| Mosiądz - stal | 0,35 | 0,19 | 0,44 | - |
| Żeliwo - miedź | 1,05 | - | 0,29 | - |
| Żeliwo - cynk | 0,85 | - | 0,21 | - |
| Beton - drewno | 0,62 | - | - | - |
| Miedź - stal | 0,53 | - | 0,36 | - |
| Szkło - szkło | 0,9 - 1 | 0,1 - 0,6 | 0,4 | 0,09 - 0,12 |
| Lód - lód | 0,02 - 0,09 | - | - | - |
| Polietylen - stal | 0,2 | 0,2 | - | - |
| Teflon - teflon | 0,04 | 0,04 | - | - |
| Stal - lód | 0,03 | - | - | - |
| Stal - teflon | 0,04 - 0,20 | 0,04 | - | 0,04 |
| Stal - stal | 0,74 - 0,80 | 0,16 | 0,42 - 0,60 | - |
| Drewno - metal | 0,2 - 0,6 | 0,2 | - | - |
| Drewno - drewno | 0,25 - 0,50 | 0,2 | - | - |
| Drewno - śnieg | - | - | 0,04 | - |
| Drewno - lód | 0,05 | - | - | - |
| Żelazo - żelazo | 1 | 0,15 - 0,20 | - | - |
| Guma - beton | 1 | 0,3 | 0,60 - 0,85 | 0,45 - 0,75 |
| Guma - asfalt | 0,9 | - | 0,5 - 0,8 | 0,25 - 0,75 |
| Drewno - cegła | 0,6 | - | - | - |
Przypisy edytuj
- ↑ Friction and Friction Coefficients [online], www.engineeringtoolbox.com [dostęp 2018-03-03] (ang.).
- ↑ Coefficients Of Friction [online], www.roymech.co.uk [dostęp 2018-03-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-01] (ang.).
Linki zewnętrzne edytuj
- Współczynniki tarcia materiałów. roymech.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-02-01)]. (ang.)