Wszechsłowiański Zjazd Śpiewaczy

Wszechsłowiański Zjazd Śpiewaczy – międzynarodowy zjazd chórów i towarzystw śpiewaczych, który odbył się w Poznaniu w dniach 18-21 maja 1929[1], w okresie rozpoczęcia Powszechnej Wystawy Krajowej. Połączony był z I Festiwalem Muzyki Polskiej (21-29 maja 1929)[2] oraz III Wszechpolskim Zjazdem Śpiewaczym[3].

Otwarcie Zjazdu na nowym stadionie na Wildzie
Defilada przed Ignacym Mościckim. Śpiewacy z Czechosłowacji składają hołd Prezydentowi RP

Przebieg edytuj

Zjazd zorganizowano z inicjatywy Wielkopolskiego Związku Śpiewaczego oraz Słowiańskiego Związku Śpiewaczego pod hasłem apolitycznego zbliżania narodów słowiańskich poprzez kulturę. Wzięły w nim udział chóry z różnych regionów Polski[a], chóry polonijne[b], a także zespoły z Czechosłowacji, Jugosławii i Bułgarii. Łącznie zaśpiewało wtedy ponad 17 000 śpiewaków (według innych źródeł ok. 18 000[4][5] lub ok. 20 000[6][7]), którzy przybyli m.in. 40 specjalnymi pociągami[3]. 8 tysięcy mężczyzn pod kierownictwem prof. Władysława Raczkowskiego zaśpiewało w obecności prezydenta Ignacego Mościckiego i kadynała Augusta Hlonda, hymn Gaude Mater Polonia[5]. Szczególne zainteresowanie publiczności wzbudziło masowe wykonanie Ojczyzny Feliksa Nowowiejskiego z towarzyszeniem dziesięciu orkiestr dętych. Liczba osób śpiewających jednocześnie w dniu otwarcia określana jest na 12 000[4] do 13 000[5].

Formą manifestacji jedności słowiańskiej był przemarsz uczestników na Stary Rynek, gdzie na stopniach ratusza prezydent Ignacy Mościcki przyjął hołd śpiewactwa słowiańskiego, a dalej do Hali Kongresowej, gdzie odbyły się liczne koncerty. 19 maja 1929 śpiewały tu chóry Związków Polskiego Zjednoczenia Śpiewaczego, m.in. związków: Śląska Opolskiego, Francji, Westfalii-Nadrenii, Berlina, Łodzi, Krakowa, Kielc, Mazowsza, Lwowa, Pomorza, Śląska oraz Wielkopolski. 20 maja 1929 śpiewały tam chóry kół: kieleckiego, łódzkiego, śląskiego, lwowskiego, mazowieckiego, krakowskiego, berlińskiego, a także poszczególnych krajów słowiańskich[8].

Upamiętnienie edytuj

Pamiątką po Zjeździe była pierwsza Lipa Słowiańska mająca symbolizować jedność i braterstwo narodów słowiańskich, posadzona przez uczestników 21 maja 1929[9][1] o godzinie 19[7]. Znajdowała się według jednych źródeł na plantach przy Wałach Wazów[c], róg Wesołej[d], przy Operze (obecnie Park Wieniawskiego)[7][10][1]; inne źródła wspominają o Parku Mickiewicza[11]. Otoczona była 4 masztami na których umieszczono chorągwie Czechosłowacji, Bułgarii, Jugosławii i Polski[10][9]. Docelowo miała zostać umieszczona w planowanym parku słowiańskim[10][9]. Wokół lipy, na sztachetach, znajdował się pierścień z napisem[9]:

Lipa słowiańska
zasadzona na pamiątkę I wszechsłowiańskiego
zjazdu śpiewaczego
w dniach 18.5.–22.5.1929


Drzewo zostało wycięte przez niemieckich nazistów[11].

Uwagi edytuj

  1. np. górale z Podhala (zob. Wielkopolska Ilustracja nr 34 z 26 maja 1929, str. 2).
  2. np. chór polski z Berlina (zob. Wielkopolska Ilustracja nr 34 z 26 maja 1929, str. 2) oraz chóry z emigracji ukraińskiej (zob. Przewodnik Katolicki nr 22 z 2 czerwca 1929, s. 11).
  3. Obecnie ul. Henryka Wieniawskiego (Wały Wazów w: ZGiKM GEOPOZ – wykaz nieistniejących nazw ulic).
  4. Obecnie ul. Zygmunta Noskowskiego (ul. Wesoła w: ZGiKM GEOPOZ – wykaz nieistniejących nazw ulic).

Przypisy edytuj

  1. a b c Wszechsłowiański Zjazd Śpiewaczy 18-21 maja 1929, Program – dostęp 2013-05-20
  2. Stefan Stuligrosz: 50 lat Wyższej Szkoły Muzycznej w: Kronika Miasta Poznania 1/1972, s. 11
  3. a b Józef Pieprzyk, Ewolucja i rozwój ruchu śpiewaczego w Wielkopolsce w okresie międzywojennym, w: red. Jan Hellwig, Amatorski zorganizowany ruch śpiewaczy Wielkopolski w latach 1892-1992, Wielkopolski Związek Śpiewaczy, Poznań, 1990, s. 172-173
  4. a b Wszechsłowiańskie święto pieśni w Poznaniu w: Wielkopolska Ilustracja nr 34 z 26 maja 1929, str. 2, fot. 1, fot. 2, fot. 3, fot. 4; on-line: [1]
  5. a b c 18 tysięcy śpiewaków na PWK w: Przewodnik Katolicki nr 22 z 2 czerwca 1929, s. 11; on-line: [2]
  6. Stanisław Antczak: Samorząd miejski Poznania w latach 1919-1933 w: Kronika Miasta Poznania 1/1996, s. 295; on-line: [3]
  7. a b c Lipa słowiańska w: Goniec Wielkopolski nr 121 z 25 maja 1930 s. 3; on-line: [4]
  8. Stanisław Szajek, Wychowawcze wartości Wszechsłowiańskiego Zjazdu Śpiewaczego w Poznaniu, w: red. Jan Hellwig, Amatorski zorganizowany ruch śpiewaczy Wielkopolski w latach 1892-1992, Wielkopolski Związek Śpiewaczy, Poznań, 1990, s. 212
  9. a b c d Lipa słowiańska w: Gazeta Szamotulska nr 60 z 25 maja 1929, s. 1; on-line: [5]
  10. a b c Lipa słowiańska w: Nowy Kurjer nr 116 z 24 maja 1929, s. 6; on-line: [6]
  11. a b Teatr Wielki w Poznaniu w: Art in Poznan – dostęp 2013-05-20

Bibliografia edytuj

  • Krystyna Winowicz, Narodowe i patriotyczne idee wielkopolskiego ruchu śpiewaczego, KAW, Poznań, 1982, ss. 33-34

Linki zewnętrzne edytuj