Wybory do Sejmu Ustawodawczego w 1848 roku

Wybory do Sejmu Ustawodawczego w 1848 roku – wybory do Sejmu Ustawodawczego przeprowadzone w czerwcu 1848 w Cesarstwie Austriackim, w następstwie wydarzeń Wiosny Ludów.

Były to pierwsze wybory w historii Austrii, zarazem pierwsze bezpośrednie. Sejm Ustawodawczy rozpoczął prace 22 lipca 1848.

Wybory w Galicji

W Galicji kampania wyborcza była krótka (jak w całej Austrii), ale bardzo intensywna. Do zdobycia w Galicji było 100 mandatów poselskich (bez Bukowiny, w której było ich 8). Administracja austriacka zajmowała chwiejne stanowisko – w niektórych popierała kandydatów polskich, w innych ukraińskich.

Ustawa wyborcza została dostarczona do okręgów 26 maja 1848, a prawybory zaplanowano na 4–6 czerwca.

Ukraińscy posłowie z Galicji

Główna Rada Ruska wystawiała własnych kandydatów, jednak w wielu przypadkach przegrywali on z chłopami (czy to ruskimi, czy polskimi – „Mazurami”), którzy wybierali solidarność stanową nad narodową.

Ostatecznie ze 100 galicyjskich mandatów Ukraińcy zdobyli 25 mandatów, w tym 15 zdobyli posłowie chłopscy. Byli to: Hryhorij Andrusiak (rolnik ze Skolego), Josyf Dyneć (Sokal), Andrij Dziwakowśkyj (włościanin z Żydaczowa), Wasyl Harmatij (rolnik z Mikuliniec), Stepan Hoj (Zaleszczyki), Josyf Hryhoruk (rolnik z Delatyna), Iwan Kapuszczak (włościanin ze Sołotwiny), Pantelejmon Kozar (Żółkiew), Iwan Kruchowśkyj (włościanin z Horodenki), Stepan Łesiuk (włościanin z Kołomyi), Hryhorij Nyczyporuk (włościanin ze Śniatynia), Hryhorij Petryszyn (włościanin z Tyśmienicy), Kostiantyn Posacki (diak z Rożniatowa), Iwan Ryszko (włościanin z Kut), Josyf Sawka (włościanin z Gródka). Oprócz nich wybrano 8 duchownych greckokatolickich: Kyryła Błońskiego (Jabłonów), Adolfa Dobrianskiego (Sanok), Mychajło Hankewycza (Radziechów), Mychajła Hnidkowskiego (Wojniłów), Hryhorija Jachymowycza (Przemyśl), Hryhorija Łewyckiego (Złoczów), Iwana Łomnyckiego (Turka), Hryhorija Szaszkewycza (Monasterzyska); oraz dwóch inteligentów świeckich: Jewstachija Prokopczyca (Mariampol) i Kyryła Winkowskiego (Jaworów).

Polscy posłowie z Galicji

Nikodem Bętkowski, Adam Bielecki (pleban z Radymna), Seweryn Bieliński, Tomasz Bogdaś (włościanin z Tarnowa), Michał Buszek (mieszczanin ze Starego Sącza), Sebastian Czepiel (włościanin z Mielca), Aleksander Dobrzański, Ludwik Dolański, Mikołaj Drauss (właściciel dóbr z Głogowa w Galicji), Edward Duniewicz(właściciel dóbr z Narajowa), Aleksander Dunin Borkowski, Jan Durbasiewicz (prawnik z Gorlic), Marian Dylewski, Aleksander Stanisław Dzieduszycki, Tytus Dzieduszycki, Fasuga/Faszuga, Jan Fedorowicz, Furek, Bartłomiej Gabrys (rolnik z Nowego Sącza), Antoni Zygmunt Helcel, Karol Hubicki, Wojciech Hyciek (lekarz z Żywca), Józef Jakubowski (lekarz z Krakowa), Henryk Janko, Jan Jaruntowski, Mikołaj Kański(mieszczanin z Gdowa), Czesław Kobuzowski (posiadacz dóbr ze Żmigrodu), Józef Konopka, Szymon Kossakiewicz (wikary z Myślenic), Stanisław Koszowski (właściciel dóbr z Sambora), Edmund Kraiński (właściciel dóbr z Dobromila), Jan Krauze/Krause (nauczyciel prywatny z Jarosławia), Józef Krzyżanowski(dr praw z Krakowa), Karol Langie, Marcin Lejczak (włościanin z Trembowli), Julian Leszczyński (wikary z Krosna), Bogusław Longchamps (lekarz z Liska), Jerzy Henryk Lubomirski, Franciszek Macieszkiewicz (kameralny justiciariusz z Drohobycza), Maksymilian Machalski (dr. praw z Brzeska), Jerzy Maier/Meyer/Mayer, Jan Makuch (wikary z Jordanowa), Włodzimierz Mandl/Mendel, Jan Marin, Jan Martini, Mateusz Mazurkiewicz (rolnik ze Zbaraża), Jan Micewski, Józef Młynarzyk/Młynarczyk(włościanin z Kent), Karol Noskowski (pleban z Wadowic) Stanisław Pawlikowski (rolnik z Nowego Targu), Meliton Pienczykowski, Bartłomiej Pietrowski/Piotrowski (włościanin z Winnik), Walerian Podlewski (właściciel dóbr z Kossowy), Michał Popiel (mieszczanin ze Starosoli), Adam Józef Potocki, Jakub Rab (włościanin z Rzeszowa), Antoni Sanocki, Józef Ścibała (rolnik z Bobowej), Władysław Sierakowski (właściciel dóbr z Sokołówki), Ignacy Skrzyński, Seweryn Smarzewski, Franciszek Jan Smolka, Franz Stadion, Jan Stasiowski,(włościanin z Brzostka) Jan Stawarski, Feliks Stobnicki, Jan Storc (włościanin z Pilzna), Bonawentura Szeleszczyński (dziedzic z Leżayska), Jan Józef Tarnowski, Franciszek Trzecieski, Stanisław Waguza, Kazimierz Walczyk (gospodarz z Dębicy), Franciszek Ksawery Wierzchleyski, Wojciech Wojtowicz (gospodarz z Dombrowy) Józef Zajączkowski, Zdzislaw Zamojski, Celestyn Zbyszewski, Jan Zeiser, Florian Ziemiałkowski

Żydowscy posłowie z Galicji

Abraham Halpern, Isak Mannheimer, Dow Ber Meisels

Posłowie z Galicji i Bukowiny na Sejm Konstytucyjny w Wiedniu-Kromieryżu (1848 – 1849) według okręgów wyborczych

nr	okręg	obwód	imię i nazwisko	zawód	przynależność klubowa
1.	Bochnia	Bochnia	brak danych	brak danych
2.	Wieliczka		Nikodem Bętkowski	lekarz	„Stowarzyszenie”
3.	Gdów		Mikołaj Kański	administrator majątku	„Stowarzyszenie”
4.	Brzesko		Maksymilian Machalski	adwokat	„Stowarzyszenie”
5.	Brzeżany	Brzeżany	Józef Zajączkowski	komornik	„Stowarzyszenie”
6.	Narajów		Edward Duniewicz	ziemianin	„Stowarzyszenie”
7.	Podhajce		Jan Martini	wójt
8.	Bóbrka		Ludwik Dolański	adwokat	„Stowarzyszenie”
9.	Rohatyn		Seweryn Smarzewski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
10.	Wyżnica	Bukowina	Łukian Kobyłycia	chłop
11.	Radowice		Michał Bodnar	chłop
12.	Zaleszczyki	Czortków	Stepan Hoj – Ukrainiec	chłop
13.	Kopyczyńce		Tytus Dzieduszycki	ziemianin
14.	Kossów		Walerian Podlewski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
15.	Krzywcze		Meliton Pieńczykowski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
16.	Jasło	Jasło	Franciszek Trzecieski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
17.	Brzostek		Jan Stasiowski	chłop
18.	Gorlice		Jan Durbasiewicz, wybór unieważniono, wybrany powtórnie	mieszczanin	„Stowarzyszenie”
19.	Żmigród		Czesław Kobuzowski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
20.	Strzyżów		Ignacy Skrzyński	ziemianin	„Stowarzyszenie”
21.	Krosno		Julian Leszczyński	rz.-kat. ksiądz	„Stowarzyszenie”
22.	Horodenka	Kołomyja	Iwan Kruchowski – Ukrainiec	chłop
23.	Jabłonów		Kyryło Błonśkyj – Ukrainiec	gr.-kat. ksiądz
24.	Kołomyja		Stepan Łesiuk – Ukrainiec	chłop
25.	Kuty		Iwan Ryszko – Ukrainiec	chłop
26.	Śniatyn		Hryćko Niczyporuk – Ukrainiec	chłop
27.	Kraków 1	Kraków	Karol Lange	mieszczanin	„Stowarzyszenie”
28.	Kraków 2		Józef Jakubowski, zrezygnował 30 listopada 1848, nowo wybrany od 21 grudnia Ber Meisels	rabin
29.	Kraków 3		Józef Krzyżanowski, zrezygnował w listopadzie 1848, nowo wybrany od 17 listopada 1848 Antoni Zygmunt Helcel	prawnik	„Stowarzyszenie”
30.	Kraków 4		Adam Józef Potocki, złożył mandat 16 listopada 1848, nowo wybrany od 21 grudnia 1848 Antoni Sanocki	lekarz
31.	Lwów 1	Lwów – miasto	Florian Ziemiałkowski	adwokat	„Stowarzyszenie”
32.	Lwów 2		Marian Dylewski	adwokat	„Stowarzyszenie”
33.	Lwów 3		Aleksander Dunin-Borkowski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
34.	Winniki	Lwów	Bartłomiej Piotrowski, złożył mandat, nowo wybrany od 22 listopada 1848 Iwan Stawiarski – Ukrainiec	chłop
35.	Gródek Jagielloński		Józef Sawka – Ukrainiec, wybór unieważniony, w jego miejsce Jerzy Meyer	mieszczanin
36.	Rzeszów	Rzeszów	Jakub Rąb	chłop
37.	Leżajsk		Bonawentura Szeleszczyński	ziemianin	„Stowarzyszenie”
38.	Łańcut		Jerzy Henryk Lubomirski, złożył mandat 30 listopada 1848, w jego miejsce w grudniu 1948 wybrano Alfreda Józefa Potockiego	ziemianin	„Stowarzyszenie”
39.	Głogów		Mikołaj Drauss	chłop
40.	Rozwadów		Jan Tarnowski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
41.	Majdan Królewski		Jan Zeiser	chłop – kolonista
42.	Nowy Sącz	Nowy Sącz	Bartłomiej Gabryś	chłop
43.	Stary Sącz		Michał Buszek	mieszczanin	„Stowarzyszenie”
44.	Bobowa		Józef Ścibała	chłop
45.	Nowy Targ		Stanisław Pawlikowski	chłop
46.	Tymbark		Feliks Stobnicki	ziemianin	„Stowarzyszenie”
47.	Przemyśl	Przemyśl	Franciszek Wierzchejski zrezygnował w jego miejsce Grzegorz Jachimowicz – Ukrainiec	gr.-kat. ksiądz
48.	Jarosław		Jan Krauze	nauczyciel	„Stowarzyszenie”
49.	Laszki		Zdzisław Zamoyski, złożył mandat 19 listopada 1848	ziemianin
50.	Sądowa Wisznia		Jan Jaruntowski	ziemianin
51.	Jaworów		Kyryło Winkowski – Ukrainiec	–	„Stowarzyszenie”
52.	Sanok	Sanok	Aleksander Dobrzański – Ukrainiec	gr.-kat. ksiądz
53.	Lesko		Bogusław Longchamps	lekarz	„Stowarzyszenie”
54.	Rymanów		Adam Bielecki	rz.-kat. ksiądz	„Stowarzyszenie”
55.	Dobromil		Edmund Kraiński	ziemianin	„Stowarzyszenie”
56.	Dynów		Jan Martin	prawnik	„Stowarzyszenie”
57.	Lutowiska		Celestyn Zbyszewski	major inżynierii
58.	Sambor	Sambor	Stanisław Koszowski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
59.	Drohobycz 1		Franciszek Macieszkiewicz	urzędnik
60.	Drohobycz 2		Jan Micewski	prawnik	„Stowarzyszenie”
61.	Stara Sól		Michał Popiel	ziemianin	„Stowarzyszenie”
62.	Komarno		Henryk Janko	ziemianin	„Stowarzyszenie”
63.	Turka		Iwan Łomnicki – Ukrainiec	gr.-kat. ksiądz
64.	Stryj	Stryj	Aleksander Stanisław Dzieduszycki	ziemianin	„Stowarzyszenie”
65.	Wojniłów		Michał Gnidkowski – Ukrainiec	gr.-kat. ksiądz
66.	Żydaczów		Andrij Dziwakowski – Ukrainiec	chłop
	Rożniatów		Konstanty Posacki – Ukrainiec	gr.-kat. ksiądz
67.	Skole		Hryń Andrusiak – Ukrainiec	chłop
68.	Stanisławów	Stanisławów	Abraham Halpern	kupiec
69.	Tyśmienica		Hryń Petryszyn – Ukrainiec	chłop
70.	Monasterzyska		Hryhorij Szaszkewycz – Ukrainiec	gr.-kat. ksiądz
	Sołotwina		Iwan Kapuszczak – Ukrainiec	chłop
71.	Delatyn		Józef Hryhoruk – Ukrainiec	chłop
72.	Mariampol		Eustachy Prokopczyc – Ukrainiec	nauczyciel
73.	Tarnów 1	Tarnów	Józef Wagner, wybór unieważniony na jego miejsce wybrany Tomasz Boguś	chłop
74.	Tarnów 2		Stanisław Waguza, wybrany 19 grudnia 1848, wybór został unieważniony
75.	Dębica		Kazimierz Walczyk	chłop
76.	Mielec		Sebastian Czepiel (Cepiel)	chłop
77.	Dąbrowa Tarnowska		Wojciech Wojtowicz	chłop
78.	Pilzno		Jan Sztorc (Storc)	chłop
79.	Tarnopol 1	Tarnopol	Jan Fedorowicz	prawnik	„Stowarzyszenie”
80.	Tarnopol 2		Maurycy Karmin (lekarz), w jego miejsce wszedł Włodzimierz Mandel	poczmistrz
81.	Trembowla		Maciej Lejczak	chłop
82.	Mikulińce		Wasyl Harmatij – Ukrainiec	chłop
83.	Skałat		Teodor Furek	chłop
84.	Zbaraż		Mateusz Mazurkiewicz	chłop
85.	Skawina	Wadowice	Józef Konopka, po unieważnieniu wyboru został powtórnie wybrany	ziemianin	„Stowarzyszenie”
86.	Myślenice		Szymon Kossakiewicz	ksiądz rz.-kat.
87.	Wadowice		Karol Noszkowski	ksiądz rz.-kat.
88.	Jordanów		Jan Makuch	ksiądz rz.-kat.
89.	Kęty		Józef Młynarczyk	chłop
90,	Żywiec		Wojciech Hyciek	lekarz	„Stowarzyszenie”
91.	Biała		Antoni Wacholz – wybory unieważniono	nauczyciel
92.	Olejów	Złoczów	Karol Hubicki	ziemianin	„Stowarzyszenie”
93.	Sokołówka		Władysław Sierakowski	ziemianin	„Stowarzyszenie”
94.	Gliniany		Seweryn Bieliński	ziemianin	„Stowarzyszenie”
95.	Złoczów		Grzegorz Lewicki – Ukrainiec	ksiądz gr.-kat.
96.	Brody		Isak Mannheimer	rabin
97.	Radziechów		Mychajło Hankewycz – Ukrainiec	ksiądz gr.-kat.
98.	Żółkiew	Żółkiew	Pańko Kozar – Ukrainiec	chłop
99.	Rawa		Franz Stadion – Niemiec	urzędnik
100.	Sokal		wybrany w tym okręgu F. Stadion wybrał mandat w okręgu Rawa, w ponownych wyborach Josyf Dyneć – Ukrainiec	chłop
101.	Lubaczów		Franciszek Smolka	adwokat	„Stowarzyszenie”

Posłowie z Bukowiny

Mychajło Bodnar, Myron Czuperkowicz, Iwan Dołynczuk, Wasyl Kirsti/Carste, Łukian Kobyłycia, Anton Kral, Wasyl Morgotz/Morgocz/Morgoci, Hryc Times/Timis/Tymisz,

Posłowie ze Śląska Cieszyńskiego

4 mandaty: Karl Samuel Schneider (okręg bielski), Karl Chodurek /Hodurek(okręg cieszyński – mieszczanin i posiadacz domu z Cieszyna), Józef Motyka/Molyka (okręg frydecki-pensjonowany kapitan, auditor z Friedek), Wincenty Stieber (okręg polskoostrawski – wójt dziedziczny z Ostrawy).

Bibliografia

• Jan Kozik – „Między reakcją a rewolucją. Studia z dziejów ukraińskiego ruchu narodowego w Galicji w latach 1848–1849”, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego (Prace historyczne, zeszyt 52), PWN, Kraków-Warszawa 1975