Wybory parlamentarne w Izraelu we wrześniu 2019 roku
Wybory parlamentarne w Izraelu we wrześniu 2019 roku – wybory do Knesetu XXII kadencji odbyły się 17 września.
W kwietniu 2019 odbyły się przyśpieszone wybory parlamentarne, które wyłoniły Kneset dwudziestej pierwszej kadencji. Ponieważ w wyznaczonym terminie Binjaminowi Netanjahu z Likudu nie udało się sformować nowego rządu, 29 maja Kneset przegłosował większością 74:25 samorozwiązanie. Nowe wybory parlamentarne zaplanowano na 17 września[1][2].
W wrześniowych wyborach zwyciężyła koalicja Niebiesko-Biali (33 mandaty), przed Likudem (32) i arabską Zjednoczoną Listą (13). Do Knesetu dostały się także Szas (9), Nasz Dom Izrael (8), Zjednoczony Judaizm Tory (7), Jamina (7), Partia Pracy-Geszer (6) oraz Obóz Demokratyczny (5)[3].
Ponieważ w wyznaczonym terminie ani Binjaminowi Netanjahu z Likudu, ani przywódcy Niebiesko-Białych Beniemu Gancowi nie udało się sformować nowego rządu, 12 grudnia Kneset przegłosował samorozwiązanie. Nowe wybory parlamentarne zaplanowano na 2 marca 2020[4][5].
Tło wydarzeń edytuj
Od 30 kwietnia do 30 maja 2019 roku Binjamin Netanjahu miał czas na utworzenie koalicji rządzącej na nową kadencję XXI Knesetu. 15 kwietnia 2019 roku partie ortodoksyjne (Szas i Zjednoczony Judaizm Tory) osiągnęły porozumienie z Unią Partii Prawicowych, że utworzą wspólny blok negocjacyjny tworzący przeciwwagę dla postulatów Awigdora Libermana i jego partii Nasz Dom Izrael[6][7]. Najdłuższe rozmowy prowadzone były właśnie przez ugrupowanie Liebermana i Likud. Netanjahu chcąc utrzymać przychylność partii ortodoksyjnych nie chciał zgodzić się na przegłosowanie zaproponowanego przez Nasz Dom Izrael, w poprzedniej kadencji, prawa poboru Żydów ortodoksyjnych do armii. Lieberman uznał, że warunkiem przystąpienia jego ugrupowania do koalicji jest wprowadzenie tego prawa w życie. Doprowadziło to do sytuacji patowej, która zmusiła Netanjahu i Likud do przegłosowania ustawy o rozwiązaniu Knesetu[8]. Ostatecznie Lieberman oskarżył Likud o skapitulowanie wobec ortodoksji. Negocjatorzy Likudu uznali żądania Naszego Domu Izrael za szalone, a Netanjahu stwierdził, iż Lieberman jest winny niepowodzenia utworzenia prawicowej koalicji, co stawia go na równi z lewicą. Z kolei lider Szasu – Arje Deri – oskarżył Liebermana o antysemityzm i reprezentowanie grup społecznych, których wkład w życie państwa jest znikomy[9][10][11][12].
System wyborczy edytuj
120 deputowanych do Knesetu wybieranych jest w ordynacji proporcjonalnej z zamkniętych list w jednym ogólnokrajowym okręgu wyborczym. Próg wyborczy w wyborach wynosi 3,25%. Prawo zgłaszania list kandydatów posiadają partie lub koalicje wyborcze, które zadecydowały o starcie w wyborach. Prawo partii politycznych z 1992 roku pozwala na start każdej partii, która nie neguje Państwa Izrael jako państwa żydowskiego i demokratycznego, nie podżega do rasizmu i nie wspiera lub nie bierze udziału w działalności przeciw niemu. Lista, która przekroczy próg wyborczy otrzymuje liczbę mandatów równą jej wyborczej sile. Dochodzi do tego poprzez podział ważnych głosów oddanych na listy, z wynikiem pozwalającym na przekroczenie progu, w celu ustalenia ile głosów było potrzebnych na otrzymanie jednego mandatu przez listę. Podział mandatów odbywa się metodą D’Hondta, która w Izraelu jest znana jako metoda Badera-Ofera od nazwisk posłów, którzy zaproponowali jej zastosowanie (Jochanan Bader i Awraham Ofer)[13][14].
W celu zwiększenia swoich szans na zdobycie większej ilości mandatów partie mogą podpisać tzw. porozumienia o nadwyżce głosów. W myśl prawa porozumienie to zawiera się między dwoma partiami w celu podziału głosów, które nie wystarczyły na zdobycie kolejnego mandatu. Na tej zasadzie mniejsza partia przekazuje swoją nadwyżkę większej partii, z którą zawarła porozumienie. Podział głosów rozwiązuje się wtedy, dzieląc całkowitą liczbę ważnych głosów przyznanych obu listom w parach, które zawarły takie porozumienie, przez liczbę miejsc przyznanych obu listom, plus 1. Para list o najwyższym wskaźniku otrzymuje nadwyżkę miejsca[14][15].
Przed wyborami wrześniowymi porozumienie takie zawarte zostało pomiędzy następującymi listami wyborczymi[16][17]:
Kampania edytuj
Już 28 kwietnia Likud wraz z partią My Wszyscy (Kulanu) Moszego Kachlona ustalili, że jeżeli dojdzie w przyszłości do nowych wyborów, to obie partie wystartują ze wspólnej listy w celu osiągnięcia lepszego wyniku wyborczego. Wstępnie ustalono, iż posłowie Kachlona otrzymają 4 miejsca na liście, a lider Kulanu otrzyma w ewentualnym przyszłym rządzie stanowisko ministerialne[18][19].
Podobne porozumienie osiągnął Beni Ganc z Ja’irem Lapidem. Obaj uznali, że wspólna lista pod nazwą Niebiesko-Biali wystartuje w przyszłych wyborach do Knesetu. Lapid oznajmił jednak, że należy przedyskutować podział miejsc na przyszłej liście, natomiast przywództwo powinno pozostać niezmienne. Według niego kandydatem na premiera powinien pozostać Ganc[20].
Wszystkie cztery główne arabskie partie (Hadasz, Ta’al, Ra’am i Balad) postanowiły powrócić do rozwiązania z 2015 roku i rozpoczęły negocjacje nad stworzeniem jednej Zjednoczonej Listy celem zdobycia większej liczby mandatów[21].
2 czerwca premier Netanjahu zdymisjonował Naftalego Bennetta ze stanowiska ministra edukacji i ministra ds. diaspory oraz Ajjelet Szaked ze stanowiska ministra sprawiedliwości. Jak podawał „The Times of Israel” premier nie chciał, aby oboje swoją pracą przyczyniali się do budowania popularności swojej partii – Nowej Prawicy, co mogłoby doprowadzić do odebrania Likudowi głosów[22].
26 czerwca powrót do polityki zapowiedział były premier Ehud Barak. Uznał, że Niebiesko-Biali nie posiadają dość sił, żeby zmobilizować elektorat przeciw Likudowi. Na konferencji prasowej towarzyszył mu m.in. Ja’ir Golan – były zastępca Szefa Sztabu Sił Obronnych Izraela. 1 lipca swoje poparcie i chęć przystąpienia do nowej partii wyraziła No’a Rotman – wnuczka Icchaka Rabina[23][24]. Nowa partia nazwała się Demokratyczny Izrael[25][26].
9 lipca Perec i Smotricz podpisali porozumienie o wspólnym starcie Żydowskiego Domu i Unii Narodowej we wrześniowych wyborach. Wezwali jednocześnie Naftalego Bennetta i Ajjelet Szaked do rozpoczęcia rozmów w celu utworzenia wspólnej listy[27].
Na początku lipca doszło do odłączenia się Żydowskiej Siły od Unii Partii Prawicowych. Itamar Ben-Gewir i Micha’el Ben-Ari oskarżyli Rafiego Pereca i Becalela Smotricza o łamanie umowy koalicyjnej i marginalizowanie Żydowskiej Siły. Postanowili nawiązać współpracę z rabinem Cwim Tauem z jesziwy Har ha-Mor, który 7 lipca ogłosił powstanie swojej partii No’am, związanej ze środowiskami jesziwy i chardalim (narodowych ortodoksów)[28][29].
18 lipca przewodniczący Partii Pracy – Amir Perec – ogłosił, że razem z partią Geszer Orli Lewi-Abekasis utworzy wspólną listę wyborczą. Jednocześnie poinformował, że nie dojdzie do połączenia się z nowym ugrupowaniem Ehuda Baraka ani Merecem[30][31].
25 lipca zapadła decyzja o tym, że Demokratyczny Izrael Ehuda Baraka, Merec oraz Ruch Zielonych, na którego czele stanęła dezerterka z Partii Pracy Setaw Szafir, utworzą wspólną listę wyborczą pod nazwą Obóz Demokratyczny (hebr. המחנה הדמוקרטי, Ha-Machane ha-Demokrati). Na czele listy stanął nowo wybrany przewodniczący partii Merec – Niccan Horowic, oprócz niego znalazło się na niej jeszcze 4 mężczyzn i 5 kobiet[32].
28 lipca doszło do porozumienia Unii Partii Prawicowych z Nową Prawicą o wspólnej liście wyborczej (Zjednoczona Prawica)[33]. Tego samego dnia Żydowska Siła poinformowała o wspólnym starcie z No’am[34].
31 lipca troje posłów partii My Wszyscy: Mosze Kachlon (przewodniczący), Eli Kohen oraz Tali Ploskow przeszło do Likudu. Jifat Szasza-Bitton pozostała w partii w celu utrzymania finansowania i zebrania pieniędzy na kampanię Likudu[35].
12 sierpnia Zjednoczona Prawica postanowiła zmienić nazwę na Jamina (hebr. יָמִינָה, dosł. Na prawo). Nazwa ma symbolizować ideologiczne położenie partii na prawo od Likudu[36].
25 sierpnia Sąd Najwyższy Izraela zablokował start Barucha Marzela i Ben Cijjona Gufsztajna z listy Żydowskiej Siły. Swoją decyzję uzasadnił tym, że obaj wygłaszali rasistowskie opinie wobec Arabów. Sąd zablokował petycję mającą w podobny sposób zaskarżyć lidera listy Itamara Ben-Gwira[37]. Na drugie miejsce przesunięto Adwę Biton, a na kolejne odpowiednio: Jicchaka Waserlaufa, Dawida Kuperszmidta i Jicchaka Kroizera[38].
29 sierpnia Mosze Feiglin wycofał swoją partię Zehut z wyborów parlamentarnych i podpisał umowę o współpracy z Likudem[39].
15 września partia No’am wycofała się z kampanii i udziału w wyborach, ponieważ jej politycy uznali, że partia ma niskie szanse na dostanie się do Knesetu. Według przewodniczącego partii – Drora Arjego – 70 tys. osób popisało deklarację poparcia partii, a około 250 tys. mogłoby zagłosować na nią[40].
Kandydaci i listy partyjne edytuj
Jamina edytuj
Koalicja Unii Partii Prawicowych (Żydowski Dom i Unia Narodowa / Tekuma) z Nową Prawicą.
29 maja Żydowski Dom ogłosił, że nie zmieni kandydatów do wspólnej listy na wrześniowe wybory. Zaproponuje Rafiego Pereca, Idit Silman, Motiego Jogewa i Dawida Ben Cijjona[41]. 21 lipca Żydowski Dom i Unia Narodowa zawarły porozumienie o ponownym starcie ze wspólnej listy[42]. W sprawie składu wspólnej listy toczą się rozmowy pomiędzy liderami Żydowskiego Domu, Unii Narodowej, Żydowskiej Siły oraz Nowej Prawicy[43]. 28 lipca osiągnięto porozumienie z Nową Prawicą, Rafi Perec poinformował, że przekaże pierwsze miejsce na liście i przewodzenie liście przewodniczącej Nowej Prawicy – Ajjelet Szaked[33][34]. Do 12 sierpnia partia nazywała się Zjednoczona Prawica, później przyjęła nazwę Jamina[36]. Z list Jaminy wystartowali[44][45][46]:
|
Na liście partii znalazł się także narodowo-religijny rabin Chajjim Drukman (42. miejsce) oraz długoletni poseł Mafdalu i Żydowskiego Domu – Nisan Slomianski (41. miejsce)[47].
Likud edytuj
W maju Likud i My Wszyscy ogłosiły, że we wrześniowych wyborach wystawią wspólną listę[19]. Jednak w związku z przejściem posłów partii My Wszyscy do Likudu 31 lipca, to partia Netanjahu wystawiła listę wyborczą obejmującą wyłącznie Likud[35]. Pierwszymi czterdziestoma kandydatami partii byli[48]:
Nasz Dom Izrael edytuj
30 lipca partia ogłosiła swoją listę kandydatów[49]:
|
No’am edytuj
28 lipca Żydowska Siła ogłosiła, że we wrześniowych wyborach wystartuje razem ze wspieraną przez jesziwę Har ha-Mor partią No’am[50]. 31 lipca partie ogłosiły wspólną listę, jednak 1 lipca Żydowska Siła poinformowała, że stworzy samodzielną listę, ponieważ No’am wystawiła kandydata niereligijnego[51][52].
Ostateczna lista partii[53]:
|
15 września partia No’am wycofała się z kampanii i udziału w wyborach, ponieważ jej politycy uznali, że partia ma niskie szanse na dostanie się do Knesetu<[40].
Niebiesko-Biali edytuj
6 lipca Beni Ganc, Ja’ir Lapid, Mosze Ja’alon i Gabi Aszkenazi ogłosili, że do kolejnych wyborów wystartują ponownie razem[54]. Oto pierwszych czterdziestu kandydatów[55]:
Obóz Demokratyczny edytuj
25 lipca partia ogłosiła dziesiątkę kandydatów do Knesetu[32]:
|
Partia Pracy edytuj
Partia Pracy wystawiła wspólną listę z Geszerem. Na liście znaleźli się[58]:
|
Szas edytuj
Pierwszymi dwudziestoma kandydatami z listy Szasu byli[59]:
|
Zehut edytuj
Przewodniczący Mosze Feiglin poinformował, że nie weźmie udziału w zjednoczeniu religijnej prawicy i samodzielnie wystartuje w wyborach[60]. 31 lipca Feiglin ogłosił listę kandydatów[61]:
|
29 sierpnia Feiglin ogłosił, że Zehut nie wystartuje w wyborach, ale podejmie współpracę z Likudem[39].
Zjednoczony Judaizm Tory edytuj
Oto pierwszych piętnastu kandydatów[62]:
|
Zjednoczona Lista edytuj
Koalicja wyborcza czterech największych partii arabskich: Balad, Hadasz, Ra’am i Ta’al. Lista wygląda następująco[44]:
|
Żydowska Siła edytuj
Ostateczna lista partii, po odłączeniu się od No’am, wygląda następująco[63]:
|
Listy mniejszych ugrupowań edytuj
Do wyborów we wrześniu swoje listy wystawiły jeszcze m.in. następujące partie/ruchy[64]:
- Da’am – „Zielona Ekonomia Jedno Państwo”,
- Ekonomiczna Siła – „Głos wszystkich przedsiębiorców w Izraelu”,
- Nasze Prawa w Naszych Głosach – „Żyć w szacunku”,
- Czerwono-Biali – „Bezstronni”,
- Mitkademet,
- Społeczne Przywództwo,
- Partia Piratów,
- Ha-Gusz ha-Tanachi,
- Seder Chadasz,
- Comet – Osadnictwo i Gospodarka,
- Cadak,
- Kawod ha-Adam.
Wyniki wyborów edytuj
W wyborach wzięło udział 4 465 168 osób spośród 6 394 030 uprawnionych, co dało frekwencję 69,83%. 28 362 głosów było nieważnych[3]
Oficjalne wyniki wyborów[3]:
Partia | Głosy | % | Miejsca | +/-[65] | Przywódca | Uwagi |
---|---|---|---|---|---|---|
Niebiesko-Biali (Moc Izraela, Telem i Jest Przyszłość) |
1 151 214 | 25,95% | 33 | 2 | Beni Ganc, Ja’ir Lapid, Mosze Ja’alon | |
Likud | 1 113 617 | 25,10% | 32 | 3 | Binjamin Netanjahu | lub 7 w stosunku do wyniku Likudu/My Wszyscy |
Zjednoczona Lista | 470 211 | 10,60% | 13 | 3 | Ajman Auda | w stosunku do wyniku Hadasz-Ta’al i Ra’am-Balad |
Szas | 330 199 | 7,44% | 9 | 1 | Arje Deri | |
Nasz Dom Izrael | 310 154 | 6,99% | 8 | 3 | Awigdor Lieberman | |
Zjednoczony Judaizm Tory | 268 775 | 6,06% | 7 | 1 | Ja’akow Litzman | |
Jamina (Nowa Prawica, Żydowski Dom i Unia Narodowa) |
260 665 | 5,87% | 7 | 2 | Ajjelet Szaked, Rafi Perec, Becalel Smotricz | w stosunku do wyniku Unii Partii Prawicowych |
Partia Pracy-Geszer | 212 782 | 4,80% | 6 | Amir Perec, Orli Lewi-Abekasis | ||
Obóz Demokratyczny (Merec, Demokratyczny Izrael, Ruch Zielonych) |
192 495 | 4,34% | 5 | 1 | Niccan Horowic, Ehud Barak, Setaw Szafir | w stosunku do wyniku Merecu |
Żydowska Siła | 83 609 | 1,88% | 0 | Itamar Ben-Gewir | ||
Comet | 14 805 | 0,33% | 0 | |||
Inne partie | 28 290 | 0,62% | 0 | łącznie 18 ugrupowań |
Pogrubioną czcionką oznaczono ugrupowania, które przekroczyły próg wyborczy 3,25%
Posłowie edytuj
Posłowie wybrani w wyborach[66]:
Przypisy edytuj
- ↑ Benjamin Netanjahu nie stworzył rządu. Będą wybory w Izraelu. rp.pl. [dostęp 2019-05-29].
- ↑ Kneset zdecydował o samorozwiązaniu. Będą nowe wybory w Izraelu. wyborcza.pl. [dostęp 2019-05-29].
- ↑ a b c Oficjalne wyniki wyborów do 22. Knesetu. bechirot.gov.il. [dostęp 2019-09-25]. (hebr.).
- ↑ W Izraelu nie da się stworzyć rządu. Będą trzecie wybory. wyborcza.pl. [dostęp 2019-12-13].
- ↑ Tak złego roku w izraelskiej polityce nie było od dawna. polityka.pl. [dostęp 2019-12-13].
- ↑ המפלגות הדתיות: נציג חזית אחידה מול ליברמן, „Kipa”, 15 kwietnia 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ הרב פרץ פנה למפלגות החרדיות במטרה להגיע כגוש אחד למו"מ הקואליציוני, „Kipa”, 11 kwietnia 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ Tamar Pileggi , Raoul Wootliff , Knesset votes for new elections on September 17 after PM fails to form coalition, „The Times of Israel”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ Liberman: Israel going to polls because Netanyahu surrendered to ultra-Orthodox, „The Times of Israel”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ Likud’s chief negotiator: Liberman’s demands were ‘insane, bizarre’, „The Times of Israel”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ Raoul Wootliff , Deri accuses Liberman of anti-Semitism, then claims Russians don’t serve state, „The Times of Israel”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ Raoul Wootliff , Netanyahu slams Liberman: He deceived the voters, is part of the Left, „The Times of Israel”, 30 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ Kneset, Electoral System in Israel [online] [dostęp 2019-08-20] .
- ↑ a b Kneset, The Distribution of Knesset Seats (Bader-Offer Method) [online] [dostęp 2019-08-20] .
- ↑ Asher Arian , Politics in Israel. The Second Republic, Washington D.C.: CQ Press, 2005, s. 207 .
- ↑ Atara German , נחתם הסכם עודפים בין הימין המאוחד לליכוד, „Srugim”, 5 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-20] .
- ↑ Arje Joeli , ישראל ביתנו חתמה הסכם עודפים עם כחול לבן, „Srugim”, 20 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-20] .
- ↑ Kahlon negotiating return to Likud fold, would stay on as finance minister, „The Times of Israel”, 11 kwietnia 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ a b Marissa Newman , As Israel slides toward elections, Likud set to approve merger with Kulanu, „The Times of Israel”, 28 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ Lapid says Gantz will remain Blue and White leader if new elections held, „The Times of Israel”, 29 maja 2019 [dostęp 2019-05-31] .
- ↑ Four Arab parties seeking to reunite for coming elections. The Times of Israel. [dostęp 2019-05-31]. (ang.).
- ↑ Marissa Newman , Netanyahu fires Shaked and Bennett in interim government reshuffle, „The Times of Israel”, 2 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-04] .
- ↑ Jacob Magid , Declaring Netanyahu’s time is up, Ehud Barak announces formation of new party, „The Times of Israel”, 26 czerwca 2019 [dostęp 2019-07-04] .
- ↑ Citing ‘radicalization’ of Israel, Rabin’s granddaughter joins Barak’s new party, „The Times of Israel”, 1 lipca 2019 [dostęp 2019-07-04] .
- ↑ Itaj Szikman , איש העסקים שתמך בגנץ עבר לברק: „כחול לבן מתקשה לפרוץ את תקרת הזכוכית”, „Jedi’ot Acharonot”, 12 lipca 2019 [dostęp 2019-07-13] .
- ↑ Raoul Wootliff , Barak announces name of his new political grouping: Israel Democratic Party, „The Times of Israel”, 6 lipca 2019 [dostęp 2019-07-13] .
- ↑ Peretz, Smotrich agree to joint run, „Aruc Szewa”, 9 lipca 2019 [dostęp 2019-07-13] .
- ↑ Meraw Kohen , תקומתה של מפלגת יחד: ראשי עוצמה יהודית נפגשו עם בכירים בישיבת הר המור, „Kipa”, 5 lipca 2019 [dostęp 2019-07-13] .
- ↑ נחשף שם המפלגה החדשה של הרב טאו, „Srugim”, 12 lipca 2019 [dostęp 2019-07-13] .
- ↑ Michael Bachner , Labor’s Peretz joins forces with Orly Levy-Abekasis, shuns Meretz, „The Times of Israel”, 18 lipca 2019 [dostęp 2019-07-21] .
- ↑ After Labor merger, Levy-Abekasis rules out joining government with indicted PM, „The Times of Israel”, 21 lipca 2019 [dostęp 2019-07-21] .
- ↑ a b Moran Azulaj i inni, איחוד בשמאל: ברק ומרצ ירוצו יחד, שפיר במקום השני, „Jedi’ot Acharonot”, 25 lipca 2019 [dostęp 2019-07-25] .
- ↑ a b Gai Ezra , Uriel Beeri , Atara German , „איילת שקד תעמוד בראש איחוד מפלגות הימין”, „Srugim”, 28 lipca 2019 [dostęp 2019-07-28] .
- ↑ a b Tamar Pileggi , Peretz agrees to give Shaked No.1 spot on right-wing Knesset list, „The Times of Israel”, 28 lipca 2019 [dostęp 2019-07-28] .
- ↑ a b Arje Joeli , הבלוף של משה כחלון: כולנו תמשיך להיות מפלגה, „Srugim”, 31 lipca 2019 [dostęp 2019-07-31] .
- ↑ a b Atara Gemran , Uriel Beeri , שינויים בימין המאוחד: נחשף שם חדש למפלגה, הקמפיין יעודכן, „Srugim”, 12 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-13] .
- ↑ Yair Altman , Supreme Court bars far-right activists from running in upcoming elections, „Israel Ha-Jom”, 26 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-26] .
- ↑ Jeremy Sharon , Ben-Gvir Calls on Bibi Not to Attack Otzma in Election Campaign, „The Jerusalem Post”, 26 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-26] .
- ↑ a b Atara German , Uriel Beeri , פייגלין לסרוגים: „מצביעי זהות צריכים להצביע ליכוד”, „Srugim”, 29 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-29] .
- ↑ a b Michael Bachner , Fringe far-right party Noam quits Knesset race 2 days before elections, „The imes of Israel”, 15 września 2019 [dostęp 2019-09-21] .
- ↑ Meraw Kohen , בבית היהודי החליטו: במקרה של בחירות, לא יהיה שינוי ברשימת המפלגה לכנסת, „Kipa”, 29 maja 2019 [dostęp 2019-07-25] .
- ↑ Atara German , לקראת הודעת שקד: סמוטריץ' והרב פרץ ייפגשו, „Srugim”, 21 lipca 2019 [dostęp 2019-07-25] .
- ↑ Atara German , Arje Joeli , עושים סדר: כך תראה רשימת הימין המאוחדת, „Srugim”, 24 lipca 2019 [dostęp 2019-07-25] .
- ↑ a b Atara German , אלו המועמדים הסופיים לבחירות לכנסת, „Srugim”, 2 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-03] .
- ↑ Jehuda Lewinger , אחרי האיחוד, כך תיראה רשימת הימין לכנסת, „Srugim”, 29 lipca 2019 [dostęp 2019-07-30] .
- ↑ רשימת ״הימין המאוחד״ לכנסת ה-22 הוגשה, „Kipa”, 1 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, הימין המאוחד הבית היהודי – האיחוד הלאומי – הימין החדש [online] [dostęp 2019-08-02] .
- ↑ ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, הליכוד בהנהגת בנימין נתניהו לראשות הממשלה [online] [dostęp 2019-08-02] .
- ↑ Announcing Knesset slate, Liberman vows to force unity government. The Times of Israel. [dostęp 2019-07-31].
- ↑ Jehonatan Klejn , עוצמה יהודית: הגענו להבנות עם מפלגת נעם על ריצה משותפת, „Kipa”, 28 lipca 2019 [dostęp 2019-07-28] .
- ↑ Jehonatan Klejn , טיוטת הסכם בין עוצמה יהודית ל'נעם', המגעים לאיחוד בימין נמשכים, „Kipa”, 31 lipca 2019 [dostęp 2019-07-31] .
- ↑ Atara German. Uriel Beeri , סופית: עוצמה יהודית הגישה בנפרד את הרשימה, „Srugim”, 1 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, נעם – עם נורמלי בארצנו [online] [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ Blue and White’s Ya’alon rules out merger with other parties ahead of election, „The Times of Israel”, 6 lipca 2019 [dostęp 2019-07-25] .
- ↑ ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, כחול לבן – בראשות בני גנץ ויאיר לפיד [online] [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ Reform rabbi given realistic slot in Democratic Union. The Jerusalem Post. [dostęp 2019-08-01]. (ang.).
- ↑ a b Democratic Union Leaders Launch Campaign: Left Has Never Been Stronger; Netanyahu – Your Time Is Up. Ha-Arec. [dostęp 2019-08-03]. (ang.).
- ↑ Labor approves Peretz’s request for spot reserved for candidate of his choice. The Times of Israel. [dostęp 2019-07-31]. (ang.).
- ↑ ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, התאחדות הספרדים שומרי תורה תנועתו של מרן הרב עובדיה יוסף זצ"ל [online] [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ Jehonatan Klejn , זהות תרוץ לבד בבחירות: „שקד לא פנתה אלינו”, „Kipa”, 28 lipca 2019 [dostęp 2019-07-28] .
- ↑ Atara German , Uriel Beeri , לא מתאחדים: זהות רצה ברשימה עצמאית, „Srugim”, 31 lipca 2019 [dostęp 2019-07-31] .
- ↑ ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, יהדות התורה והשבת אגודת ישראל – דגל התורה [online] [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ Jacob Magid , Raoul Wootliff , Resisting pressure from Netanyahu, far-right Otzma Yehudit runs alone, „The Times of Israel”, 1 sierpnia 2019 [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ ועדת הבחירות המרכזית לכנסת, רשימות המועמדים, הכינויים והאותיות שנתבקשו מוועדת הבחירות המרכזית לכנסת ה-22 [online] [dostęp 2019-08-01] .
- ↑ W stosunku do kwietniowych wyborów
- ↑ Knesset Members of the Twenty-Second Knesset. knesset.gov.il. [dostęp 2019-09-25]. (ang.).