Wikipedia

Wybory prezydenckie w Polsce w 2000 roku

Wybory prezydenckie, w wyniku których urząd na drugą kadencję objął Aleksander Kwaśniewski.

Wybory prezydenckie w Polsce w 2000 odbyły się 8 października. O urząd prezydenta ubiegało się początkowo 13 kandydatów, jednak Jan Olszewski wycofał swą kandydaturę przed wyborami na rzecz Mariana Krzaklewskiego[2]. Frekwencja wyborcza wyniosła 61,12%[3].

Wybory prezydenckie w Polsce
w 2000 roku
Państwo

 Polska

Rodzaj

wybory prezydenckie

Data przeprowadzenia

8 października 2000

Data zarządzenia

16 czerwca 2000
przez: marszałka Sejmu
Macieja Płażyńskiego[1]

Podstawa prawna

kodeks wyborczy

Głosowanie
poprzednie:
Wybory 1995 		następne:
Wybory 2005
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 9 października 2000 r. w sprawie stwierdzenia wyników wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Nie odbyła się II tura wyborów, ponieważ po raz pierwszy w historii bezpośrednich wyborów prezydenckich w Polsce, jeden z kandydatów otrzymał w I turze ponad 50% ważnie oddanych głosów. Pierwszy raz w historii III RP (po 1989) doszło do reelekcji urzędującego prezydenta.

Komitety wyborcze edytuj

Zarejestrowano następujące komitety wyborcze kandydatów z wymaganą liczbą 1000 podpisów[4]:

Tło kampanijne edytuj

Charakterystyka zarejestrowanych kandydatów edytuj

Aleksander Kwaśniewski – wiele miesięcy przed rozpoczęciem kampanii Aleksander Kwaśniewski cieszył się poparciem ponad 70% społeczeństwa. Podczas kampanii wyborczej przypominano jego dorobek, m.in. przyjęcie Polski do NATO, poprawną kohabitację z rządem AWS-UW oraz kontakty międzynarodowe. Urok osobisty i talent polityczny miały rekompensować brak wyższego wykształcenia. Błędy i niezręczności zjednywały Aleksandrowi Kwaśniewskiemu sympatię wyborców. Kampania prezydenta miała charakter pozytywny i spokojny[5]. Sam kandydat podczas wiecu wyborczego na Suwalszczyźnie wypowiedział się na temat wprowadzenia renty socjalnej dla starszych bezrobotnych, co wywołało nerwowe reakcje w sztabie AWS. Główne hasło wyborcze prezydenta brzmiało „Dom wszystkich Polska”[6]. W kampanię prezydenta zaangażowały się SLD i Unia Pracy, zbierając podpisy i rozdając około 2 miliony pocztówek. Prezydent odmówił debaty z kandydatami przed I turą wyborów. Wśród popierających kandydaturę prezydenta byli m.in. Maryla Rodowicz, Cezary Pazura czy Irena Santor[7]. Pod koniec sierpnia był on liderem sondaży, miał 66% zwolenników[8]. Największy spadek poparcia przyniosła Aleksandrowi Kwaśniewskiemu sprawa wizyty w 1997 w Kaliszu, podczas której Marek Siwiec wykonał na polecenie prezydenta gesty powitalne związane z osobą Jana Pawła II[9]. Skutkiem taśmy była utrata około 10% poparcia, krytyka ze strony biskupów oraz uchwały o uznaniu prezydenta za persona non grata przez rady miast rządzonych przez AWS[10].

Andrzej Olechowski – kandydat obywatelski popierany przez wielu znanych Polaków. Poparcia udzielili mu m.in. Czesław Miłosz, Jan Nowak-Jeziorański, Zbigniew Religa czy Zbigniew Hołdys. W kampanii Andrzej Olechowski był pokazywany spacerujący ze współpracownikami ulicami miast. W kampanię zaangażował się przewodniczący Unii Wolności, a jego głównym elektoratem była większość elektoratu tej partii (choć ona sama nie udzieliła mu poparcia). Hasło kandydata brzmiało „Przejdźmy do konkretów”[7]. Jego kandydatura była marginalizowana przez sztaby wyborcze Aleksandra Kwaśniewskiego i Mariana Krzaklewskiego. Pod koniec sierpnia zajmował 2. miejsce z wynikiem 11% zwolenników[8].

Marian Krzaklewski – był kandydatem obozu „Solidarności”. Głównym celem kampanii było umocnienie prawicowego elektoratu. Był postrzegany jako działacz związkowy niestroniący od radykalnych metod walki[11]. Miał wysoki negatywny elektorat sięgający 40%[7]. Kandydat prowadził kampanię negatywną wymierzoną w urzędującego prezydenta. Między innymi wykorzystano wypowiedzi na okoliczność 20. rocznicy powstania „Solidarności”, czy też kwestię zakupu mieszkania w Warszawie o powierzchni 78 m² za 5% wartości z 1990[8]. Najcięższy wymiar miała wspomniana przy okazji Aleksandra Kwaśniewskiego sprawa wizyty prezydenta w 1997 w Kaliszu[9]. Problemem kandydata był nieformalny wpływ na rząd i odpowiedzialność za jego działania. Kandydat w kampanii złożył obietnicę powszechnego uwłaszczenia. Pierwotnie hasłem kampanii było „Krzak – Tak”, zostało ono zastąpione hasłem „Bezpieczna przyszłość – rodzina na swoim”. Wśród osobistości zwolennikami Mariana Krzaklewskiego byli: Tomasz Strzembosz, Wojciech Kilar czy Jan Pietrzak[11]. Pod koniec sierpnia miał 9% zwolenników[8].

Andrzej Lepper – kandydat Samoobrony wielokrotnie organizujący rolnicze protesty. W 1999 zyskał szerokie poparcie z uwagi na kryzys na rynku mięsnym. Na skutek nagłośnienia protestów przez niechętną rządowi telewizję publiczną marginalny kandydat zyskał poparcie nie tylko wśród mieszkańców wsi. W kampanii głosił, że w Polsce mamy do czynienia z ludobójstwem ekonomicznym[12].

Jarosław Kalinowski – kandydat PSL, absolwent Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego i były wójt gminy Słomianka. Hasło wyborcze kandydata brzmiało „Czas na zmiany”[13]. W kampanii obok mieszkańców wsi starał się pozyskać dla swojej kandydatury mieszkańców małych miast[14]. Kandydat unikał krytyki lidera Samoobrony[12].

Lech Wałęsa – po przegranej w wyborach prezydenckich w 1995 w kolejnych wyborach były prezydent nie miał szans na wygraną. Według sondażu CBOS z 2 sierpnia był liderem w rankingu polityków, na których Polacy na pewno nie będą głosować[12]. Jego osobę wskazało 61% badanych. Pod koniec sierpnia miał 2% zwolenników[8].

Wśród pozostałych kandydatów byli liderzy i inni przedstawiciele marginalnych ugrupowań politycznych, m.in. konserwatywno-liberalny eurosceptyk Janusz Korwin-Mikke, były prawicowy premier Jan Olszewski, socjalista Piotr Ikonowicz oraz narodowcy: Dariusz Grabowski, generał Tadeusz Wilecki i Bogdan Pawłowski[15].

Lustracja edytuj

W kampanii pojawiła się sprawa lustracji kandydatów. Sprawa budziła emocje z uwagi na zarzuty wobec Lecha Wałęsy i Aleksandra Kwaśniewskiego. Nowa ustawa lustracyjna powodowała, że w przypadku stwierdzenia kłamstwa lustracyjnego sąd lustracyjny mógł wydać wyrok zakazujący startu w wyborach. Pozytywne rozpatrzenie sprawy lustracji zamknęło wątek w kampanii[15].

Prawybory w Nysie edytuj

Przed wyborami prezydenckimi odbyły się prawybory w Nysie. Mimo że lider sondaży nie pojawił się w dniu głosowania, a sztab konkurenta zrobił mu antyreklamę z wódką goleniówką, nawiązując do wizyty w Charkowie, zdobył on ponad 53,7% głosów[15].

Wyniki oficjalnych kandydatów edytuj

Zdjęcie Imię i nazwisko Wiek Wykształcenie Przynależność partyjna i poparcie partii Głosy Procent
  Aleksander Kwaśniewski 45 średnie bezpartyjny
(popierany przez Sojusz Lewicy Demokratycznej, Unię Pracy, Partię Ludowo-Demokratyczną, Stronnictwo Demokratyczne i Krajową Partię Emerytów i Rencistów) 		9 485 224 53,90%
  Andrzej Olechowski 53 wyższe (dr) bezpartyjny
(popierany przez Stronnictwo Konserwatywno-Ludowe) 		3 044 141 17,30%
  Marian Krzaklewski 50 wyższe (dr) Ruch Społeczny Akcja Wyborcza Solidarność
(popierany przez Zjednoczenie Chrześcijańsko-Narodowe, Porozumienie Polskich Chrześcijańskich Demokratów i po rezygnacji Jana Olszewskiego także przez Ruch Odbudowy Polski i Porozumienie Centrum) 		2 739 621 15,57%
  Jarosław Kalinowski 38 wyższe (inż.) Polskie Stronnictwo Ludowe 1 047 949 5,95%
  Andrzej Lepper 46 średnie zawodowe Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej 537 570 3,05%
  Janusz Korwin-Mikke 57 wyższe (mgr) Unia Polityki Realnej 252 499 1,43%
  Lech Wałęsa 57 zasadnicze zawodowe Chrześcijańska Demokracja III Rzeczypospolitej Polskiej 178 590 1,01%
  Jan Łopuszański 45 wyższe (mgr) Porozumienie Polskie
(popierany przez Narodowe Odrodzenie Polski) 		139 682 0,79%
  Dariusz Grabowski 50 wyższe (dr) Stronnictwo Polska Racja Stanu
(popierany przez Konfederację Polski Niepodległej – Ojczyzna, Krajowe Porozumienie Emerytów i Rencistów Rzeczypospolitej Polskiej i Polską Partię Ekologiczną – Zielonych) 		89 002 0,51%
  Piotr Ikonowicz 44 wyższe (mgr) Polska Partia Socjalistyczna 38 672 0,22%
  Tadeusz Wilecki 55 wyższe wojskowe Stronnictwo Narodowe
(popierany przez Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne) 		28 805 0,16%
  Bogdan Pawłowski 55 wyższe (mgr) bezpartyjny
(popierany przez Polskie Stronnictwo Ludowe (Mikołajczykowskie)) 		17 164 0,10%
Razem 17 598 919 100,0%
Frekwencja 61,12%
Aleksander Kwaśniewski Andrzej Olechowski Marian Krzaklewski Jarosław Kalinowski Andrzej Lepper Janusz
Korwin-Mikke 		Lech Wałęsa Jan Łopuszański Dariusz Grabowski Piotr Ikonowicz Tadeusz Wilecki Bogdan Pawłowski Frekwencja
Województwo # % # % # % # % # % # % # % # % # % # % # % # % # %
dolnośląskie 804 548 59,37% 234 307 17,29% 193 359 14,27% 37 564 2,77% 32 696 2,41% 19 367 1,43% 11 743 0,87% 8456 0,62% 6906 0,51% 2784 0,21% 2280 0,17% 1146 0,08% 1 355 156 60,60%
kujawsko-pomorskie 614 307 63,77% 129 817 13,48% 107 587 11,17% 46 891 4,87% 30 577 3,17% 10 838 1,13% 8630 0,90% 6094 0,63% 4301 0,45% 1963 0,20% 1551 0,16% 730 0,08% 963 286 62,08%
lubelskie 437 254 44,58% 120 545 12,29% 160 156 16,33% 165 310 16,85% 54 448 5,55% 13 109 1,34% 8236 0,84% 10 274 1,05% 5627 0,57% 2384 0,24% 2348 0,24% 1215 0,12% 992 537 59,04%
lubuskie 302 108 65,83% 64 834 14,13% 54 762 11,93% 11 943 2,60% 10 587 2,31% 5532 1,21% 3793 0,83% 1549 0,34% 1992 0,43% 887 0,19% 621 0,14% 336 0,07% 463 167 61,02%
łódzkie 702 442 56,38% 182 351 14,64% 156 408 12,55% 96 241 7,72% 51 901 4,17% 21 085 1,69% 11 126 0,89% 10 214 0,82% 6216 0,50% 3655 0,29% 2743 0,22% 1572 0,13% 1 260 492 61,45%
małopolskie 609 687 41,49% 349 834 23,81% 325 240 22,13% 76 503 5,21% 36 733 2,50% 24 673 1,68% 20 376 1,39% 13 273 0,90% 6839 0,47% 2665 0,18% 2268 0,15% 1261 0,09% 1 489 509 62,22%
mazowieckie 1 088 018 45,50% 484 562 20,71% 395 626 16,91% 191 095 8,17% 62 267 2,66% 40 877 1,75% 24 967 1,07% 27 181 1,16% 12 718 0,54% 5629 0,24% 3893 0,17% 3103 0,13% 2 423 226 61,41%
opolskie 225 373 54,80% 77 545 18,86% 61 590 14,98% 15 288 3,72% 13 208 3,21% 6108 1,49% 6297 1,53% 2270 0,55% 1963 0,48% 768 0,19% 481 0,12% 357 0,09% 416 354 51,28%
podkarpackie 370 764 39,34% 141 942 15,06% 251 047 26,64% 90 230 9,57% 41 424 4,40% 12 162 1,29% 9631 1,02% 13 014 1,38% 7295 0,77% 1614 0,17% 2241 0,24% 1057 0,11% 955 024 61,53%
podlaskie 236 593 44,96% 71 230 13,54% 118 171 22,46% 57 421 10,91% 21 626 4,11% 6137 1,17% 4260 0,81% 5509 1,05% 2622 0,50% 1133 0,22% 1077 0,20% 424 0,08% 531 682 58,49%
pomorskie 498 589 49,57% 235 571 23,42% 175 513 17,45% 26 199 2,60% 24 578 2,44% 16 328 1,62% 13 408 1,33% 7154 0,71% 4574 0,45% 1697 0,17% 1305 0,13% 891 0,09% 1 016 538 62,83%
śląskie 1 325 408 59,56% 411 435 18,49% 315 426 14,17% 41 089 1,85% 40 054 1,80% 31 310 1,41% 25 577 1,15% 11 982 0,54% 11 792 0,53% 6129 0,28% 3180 0,14% 1911 0,09% 2 247 039 60,84%
świętokrzyskie 355 071 60,51% 63 596 10,84% 62 271 10,61% 60 444 10,30% 23 465 4,00% 6804 1,16% 3858 0,66% 4956 0,84% 3225 0,55% 1610 0,27% 896 0,15% 631 0,11% 593 591 58,85%
warmińsko-mazurskie 393 426 63,67% 85 007 13,76% 73 156 11,84% 26 639 4,31% 18 813 3,04% 7049 1,14% 4441 0,72% 4077 0,66% 2725 0,44% 1273 0,21% 813 0,13% 517 0,08% 623 932 58,13%
wielkopolskie 1 010 056 61,54% 253 736 15,46% 182 069 11,09% 86 806 5,29% 52 593 3,20% 19 400 1,18% 14 656 0,89% 9303 0,57% 6593 0,40% 2814 0,17% 1978 0,12% 1304 0,08% 1 657 874 66,54%
zachodniopomorskie 493 668 64,01% 124 802 16,18% 85 771 11,12% 17 325 2,25% 22 297 2,89% 10 955 1,42% 6398 0,83% 3215 0,42% 3490 0,45% 1601 0,21% 993 0,13% 662 0,09% 777 975 60,14%
Polska 9 485 224 53,90% 3 044 141 17,30% 2 739 621 15,57% 1 047 949 5,95% 537 570 3,05% 252 499 1,43% 178 590 1,01% 139 682 0,79% 89 002 0,51% 38 672 0,22% 28 805 0,16% 17 164 0,10% 17 598 919 61,12%

Aleksander Kwaśniewski wygrał wybory we wszystkich szesnastu województwach (utworzonych niecałe dwa lata wcześniej). Pod względem powiatów urzędujący wtedy prezydent zwyciężył w prawie wszystkich powiatach z wyjątkiem: łomżyńskiego i wysokomazowieckiego (województwo podlaskie) – wygrana Jarosława Kalinowskiego z PSL; miasta Sopot – w tym mieście najlepszy był Andrzej Olechowski (kilka miesięcy po wyborach wraz z Donaldem Tuskiem i Maciejem Płażyńskim założył Platformę Obywatelską) oraz nowosądeckiego, limanowskiego, podhalańskiego, tatrzańskiego (województwo małopolskie), rzeszowskiego, ropczycko-sędziszowskiego, kolbuszowskiego, łańcuckiego, leżajskiego (województwo podkarpackie) i janowskiego (województwo lubelskie) – najwięcej głosów ważnych z tych powiatów zdobył zdobywca miejsca trzeciego w kraju, Marian Krzaklewski z AWS.

Kandydat, który zrezygnował:
Zdjęcie Imię i nazwisko Wiek Wykształcenie Przynależność partyjna i poparcie partii Data rezygnacji kandydata
  Jan Olszewski 70 wyższe (mgr) Ruch Odbudowy Polski
(popierany przez Porozumienie Centrum) 		2 października 2000
 
Zwycięzcy wyborów w poszczególnych powiatach

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Dz.U. z 2000 r. nr 49, poz. 565
  2. ↑ Dudek 2013 ↓, s. 421.
  3. ↑ Dudek 2013 ↓, s. 422.
  4. ↑ 22 komitety? [online], dziennikpolski24.pl, 16 sierpnia 2000.
  5. ↑ Piasecki 2012 ↓, s. 132.
  6. ↑ Piasecki 2012 ↓, s. 133.
  7. ↑ a b c Piasecki 2012 ↓, s. 134.
  8. ↑ a b c d e Piasecki 2012 ↓, s. 138.
  9. ↑ a b Piasecki 2012 ↓, s. 138–139.
  10. ↑ Piasecki 2012 ↓, s. 139.
  11. ↑ a b Piasecki 2012 ↓, s. 135.
  12. ↑ a b c Piasecki 2012 ↓, s. 136.
  13. ↑ Piasecki 2012 ↓, s. 135–136.
  14. ↑ Piasecki 2011 ↓, s. 136.
  15. ↑ a b c Piasecki 2012 ↓, s. 136–137.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_prezydenckie_w_Polsce_w_2000_roku&oldid=73300311”