Wybory uzupełniające do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej IV kadencji

Wybory uzupełniające do Senatu RP IV kadencji (1997–2001) odbyły się w dwóch terminach: 25 czerwca 2000 i 28 stycznia 2001 z powodu wygaśnięcia mandatów pięciu senatorów. W jednym przypadku przyczyną była śmierć deputowanego wybranego w wyborach parlamentarnych w 1997, w kolejnym przez orzeczenie o złożeniu niezgodnego z prawdą oświadczenia o pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne, w trzech – objęcie stanowisk niepołączalnych z mandatem senatorskim. Dwa mandaty pozostały nieobsadzone i nie uzupełniono ich do końca kadencji z racji zbliżających się wyborów parlamentarnych.

Lista wyborów uzupełniających do Senatu IV kadencji edytuj

Okręg Data Były senator[a] Wybrany senator[a] Frekwencja Przyczyna
katowicki 25 czerwca 2000 August Chełkowski (AWS) Adam Graczyński (SLD) 3,17% śmierć[1]
szczeciński Marian Jurczyk (KW) Zbigniew Zychowicz (SLD) 6,66% złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia osoby lustrowanej[2]
wrocławski Bogdan Zdrojewski (KW) Marian Noga (SLD) 5,70% zrzeczenie się mandatu[3][b]
chełmski 28 stycznia 2001 Marian Cichosz (PSL) Adam Rychliczek (PSL) 10,90% zrzeczenie się mandatu[4]
wrocławski Leon Kieres (KW) Bogusław Litwiniec (SLD) 4,51% zrzeczenie się mandatu[5][c]

Przyczyny zarządzania wyborów uzupełniających edytuj

Podstawą prawną zarządzenia wyborów uzupełniających do Senatu RP IV kadencji była Ustawa z dnia 10 maja 1991 r. Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 1994 r. nr 54, poz. 224).

Zgodnie z art. 20 w razie utraty mandatu przez senatora Prezydent RP zarządzał przeprowadzenie wyborów uzupełniających w okręgu, z którego został on wybrany, w ciągu 3 miesięcy od uchwały Senatu RP stwierdzającej wygaśnięcie mandatu senatora. Wyborów uzupełniających nie przeprowadzano w okresie 6 miesięcy przed dniem, w którym upływał termin zarządzenia wyborów do Sejmu. Głosowanie przeprowadza się wyłącznie na terytorium kraju.

Wygaśnięcie mandatu senatora niezwłocznie stwierdzał Senat w formie obwieszczenia w następujących wypadkach:

  • utraty prawa wybieralności;
  • zrzeczenia się mandatu (w tym przez odmowę złożenia ślubowania);
  • śmierci senatora;
  • zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można łączyć z mandatem senatora;
  • powołania w toku kadencji na stanowisko lub powierzenia funkcji, których, stosownie do przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej albo ustaw, nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu senatora;
  • złożenie niezgodnego z prawdą oświadczenia o pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne.

Wybory uzupełniające 25 czerwca 2000 (okręgi: katowicki, szczeciński, wrocławski) edytuj

Wybory uzupełniające do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w okręgach katowickim, szczecińskim i wrocławskim, które odbyły się 25 czerwca 2000, zostały zarządzone rozporządzeniem Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego z 19 kwietnia 2000[6] z powodu śmierci Augusta Chełkowskiego, orzeczenia o złożeniu niezgodnego z prawdą oświadczenia o pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944–1990 osób pełniących funkcje publiczne przez Mariana Jurczyka i decyzji Bogdana Zdrojewskiego o pozostaniu na stanowisku prezydenta Wrocławia. Przeprowadziły je odpowiednio Okręgowe Komisje Wyborcze w: Katowicach, Szczecinie i Wrocławiu.

Mandaty senatorskie uzyskali: Adam Graczyński, Marian Noga i Zbigniew Zychowicz.

Kalendarz wyborczy edytuj

  • do 16 maja 2000 — zgłaszanie kandydatów na senatora do okręgowych komisji wyborczych w celu zarejestrowania,
  • 23 czerwca 2000 o godz. 24:00 — zakończenie kampanii wyborczej,
  • 25 czerwca 2000, godz. 6:00–22:00 — głosowanie[6].

Okręg katowicki edytuj

 
Okręg katowicki na tle Polski

Kandydaci edytuj

Swoje kandydatury zarejestrowali:

  1. Adam Graczyński (Sojusz Lewicy Demokratycznej),
  2. Wacław Marszewski (Akcja Wyborcza Solidarność),
  3. Elżbieta Postulka (koalicja KPEiRKPN-Ojczyzna),
  4. Andrzej Roczniok (Unia Polityki Realnej),
  5. Jacek Soska (Polskie Stronnictwo Ludowe) – były poseł.

Andrzej Roczniok kandydował w poprzednich wyborach w tym okręgu.

Wyniki edytuj

Kandydat Komitet wyborczy Głosów
Adam Graczyński Sojusz Lewicy Demokratycznej 39 310
Wacław Marszewski Akcja Wyborcza Solidarność 36 488
Jacek Soska Polskie Stronnictwo Ludowe 7567
Elżbieta Postulka KPEiRKPN-Ojczyzna 4542
Andrzej Roczniok Unia Polityki Realnej 3558
Frekwencja: 3,17%
Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Okręg szczeciński edytuj

 
Okręg szczeciński na tle Polski

Kandydaci edytuj

Swoje kandydatury zarejestrowali:

  1. Zenon Iwaszkiewicz (Obywatelski KW Zenona Iwaszkiewicza),
  2. Maciej Kopeć (KW Ojczyzna),
  3. Stefan Oleszczuk (Unia Polityki Realnej) – były burmistrz Kamienia Pomorskiego,
  4. Marek Tałasiewicz (KWW Szczecińska Konwencja Wyborcza) – radny sejmiku zachodniopomorskiego,
  5. Zbigniew Zychowicz (Sojusz Lewicy Demokratycznej) – były marszałek województwa zachodniopomorskiego.

Wyniki edytuj

Kandydat Komitet wyborczy Głosów
Zbigniew Zychowicz Sojusz Lewicy Demokratycznej 26 034
Marek Tałasiewicz KWW Szczecińska Konwencja Wyborcza 16 887
Stefan Oleszczuk Unia Polityki Realnej 2099
Maciej Kopeć KWW Ojczyzna 2057
Zenon Iwaszkiewicz KWW Zenona Iwaszkiewicza 1195
Frekwencja: 6,66%
Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Okręg wrocławski edytuj

 
Okręg wrocławski na tle Polski

Kandydaci edytuj

Swoje kandydatury zarejestrowali:

  1. Emil Antoniszyn (Krajowa Partia Emerytów i Rencistów),
  2. Henryk Czekierda (Polskie Stronnictwo Ludowe),
  3. Stanisław Helski (KWW Stanisława Helskiego),
  4. Adolf Juzwenko (KWW Adolfa Juzwenki),
  5. Czesław Kosik (Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej),
  6. Marian Noga (Sojusz Lewicy Demokratycznej),
  7. Antoni Stryjewski (KWW Przyjaciele Rodziny Polskiej).

Wyniki edytuj

Kandydat Komitet wyborczy Głosów
Marian Noga Sojusz Lewicy Demokratycznej 18 122
Adolf Juzwenko KWW Adolfa Juzwenki 15 060
Antoni Stryjewski KWW Przyjaciele Rodziny Polskiej 9902
Henryk Czekierda Polskie Stronnictwo Ludowe 2702
Emil Antoniszyn Krajowa Partia Emerytów i Rencistów 1276
Czesław Kosik Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej 1049
Stanisław Helski KWW Stanisława Helskiego 691
Frekwencja: 5,70%
Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Wybory uzupełniające 28 stycznia 2001 (okręgi: chełmski i wrocławski) edytuj

Wybory uzupełniające do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w okręgach chełmskim i wrocławskim, które odbyły się 28 stycznia 2001, zostały zarządzone rozporządzeniem prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego z 16 listopada 2000[7] z powodu wyboru na prezesa IPN Leona Kieresa i objęcia kierowniczego stanowiska NIK przez Mariana Cichosza. Przeprowadziły je odpowiednio Okręgowe Komisje Wyborcze w: Chełmie i Wrocławiu.

Mandaty senatorskie uzyskali: Bogusław Litwiniec i Adam Rychliczek.

Kalendarz wyborczy edytuj

  • do 19 grudnia 2000 — zgłaszanie kandydatów na senatora do okręgowych komisji wyborczych w celu zarejestrowania,
  • 27 stycznia 2001 o godz. 24:00 — zakończenie kampanii wyborczej,
  • 28 stycznia 2001, godz. 6:00–22:00 — głosowanie[7].

Okręg chełmski edytuj

 
Okręg chełmski na tle Polski

Kandydaci edytuj

Swoje kandydatury zarejestrowali:

  1. Wiesław Kociuba (KWW Wiesława Kociuby),
  2. Henryk Lewczuk (Ruch Odbudowy Polski) – radny sejmiku lubelskiego,
  3. Ryszarda Mardoń (Sojusz Lewicy Demokratycznej),
  4. Adam Rychliczek (Polskie Stronnictwo Ludowe) – były poseł.

Henryk Lewczuk kandydował w poprzednich wyborach w tym okręgu.

Wyniki edytuj

Kandydat Komitet wyborczy Głosów
Adam Rychliczek Polskie Stronnictwo Ludowe 8229
Ryszarda Mardoń Sojusz Lewicy Demokratycznej 6765
Wiesław Kociuba KWW Wiesława Kociuby 3372
Henryk Lewczuk Ruch Odbudowy Polski 1880
Frekwencja: 10,90%
Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Okręg wrocławski edytuj

 
Okręg wrocławski na tle Polski

Kandydaci edytuj

Swoje kandydatury zarejestrowali:

  1. Leopold Gomułkiewicz (KWW Koalicja dla Polski),
  2. Bogusław Litwiniec (Sojusz Lewicy Demokratycznej) – radny miasta Wrocławia,
  3. Marek Muszyński (Akcja Wyborcza Solidarność) – były poseł.

Wyniki edytuj

Kandydat Komitet wyborczy Głosów
Bogusław Litwiniec Sojusz Lewicy Demokratycznej 18 015
Marek Muszyński Akcja Wyborcza Solidarność 17 737
Leopold Gomułkiewicz KWW Koalicja dla Polski 3057
Frekwencja: 4,51%
Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Przypisy edytuj

  1. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 grudnia 1999 r. w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora (M.P. z 1999 r. nr 40, poz. 600).
  2. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 kwietnia 2000 r. w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora (M.P. z 2000 r. nr 12, poz. 242).
  3. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 marca 2000 r. w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora (M.P. z 2000 r. nr 9, poz. 178).
  4. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 października 2000 r. w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora (M.P. z 2000 r. nr 32, poz. 655).
  5. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 października 2000 r. w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu senatora (M.P. z 2000 r. nr 32, poz. 656).
  6. a b Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 19 kwietnia 2000 r. w sprawie zarządzenia wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2000 r. nr 31, poz. 385).
  7. a b Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 listopada 2000 r. w sprawie zarządzenia wyborów uzupełniających do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2000 r. nr 98, poz. 1064).

Uwagi edytuj

  1. a b W nawiasie podano skrót nazwy komitetu wyborczego, który zgłosił do wyborów danego kandydata.
  2. Bogdan Zdrojewski zrzekł się mandatu w związku z niepołączalnością członkostwa w zarządzie miasta na prawach powiatu (Prezydenta Miasta Wrocławia) ze sprawowaniem mandatu posła (Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 stycznia 2000 r. sygn. akt K. 7/99 Dz.U. z 2000 r. nr 3, poz. 45).
  3. Leon Kieres zrzekł się mandatu w związku z wyborem na Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 czerwca 2000 r. w sprawie powołania Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu M.P. z 2000 r. nr 19, poz. 402, Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 czerwca 2000 r. w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu M.P. z 2000 r. nr 20, poz. 412).