Wymiana ciepła[1][2] (nazywana także transportem ciepła lub przekazywaniem ciepła, nieprawidłowo określana "wymianą cieplną") – jeden ze sposobów (obok pracy) przekazywania energii pomiędzy układami termodynamicznymi.

Wymiana ciepła zawsze przebiega z ciała o temperaturze wyższej do ciała o temperaturze niższej, zgodnie z drugą zasadą termodynamiki. Jeżeli rozpatrywany obiekt ma inną temperaturę niż jego otoczenie lub znajdujące się w pobliżu inne ciała, wymiana ciepła odbywać się będzie do momentu osiągnięcia stanu równowagi termicznej. Nie jest możliwe powstrzymanie procesu przekazywania ciepła pomiędzy sąsiadującymi obiektami o różnej temperaturze – można go jedynie spowolnić.

Jednostką ciepła w układzie SI jest dżul (dawniej używaną jednostką była kaloria).

Mechanizmy wymiany ciepła edytuj

Wymiana ciepła zachodzi na jeden z trzech sposobów:

  • przewodzenie ciepła polega na przekazywaniu energii przez bezładny ruch cząsteczek i ich zderzenia,
  • konwekcja (unoszenie ciepła) na skutek przemieszczania się masy płynu (cieczy lub gazu):
    • naturalna (swobodna) – samoczynny ruch płynu wskutek różnicy gęstości wynikającej z różnicy temperatury
    • wymuszona – ruch płynu wywołany jest czynnikami zewnętrznymi (pompa, wentylator itp.)
  • promieniowanie cieplne polega na przenoszeniu energii przez promieniowanie elektromagnetyczne emitowane w wyniku cieplnego ruchu cząsteczek. Wymiana ciepła przez promieniowanie nie wymaga obecności ośrodka pomiędzy ciałami, między którymi ciepło jest wymieniane, czyli może zachodzić przez próżnię.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Zespół autorów i recenzentów merytorycznych projektu: e-Fizyka Multimedialne środowisko nauczania fizyki dla szkół ponadgimnazjalnych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (POKL). Priorytet III Działanie 3.3. Tom II Rozdział 6. Termodynamika I. Parametry termodynamiczne i teoria kinetyczna materii 6.9. Wymiana ciepła. ilf.fizyka.pw.edu.pl. [dostęp 2017-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-04)]. (pol.).
  2. Akademia Górniczo-Hutnicza Kraków: PODSTAWY WYMIANY CIEPŁA. [w:] PODSTAWY WYMIANY CIEPŁA [on-line]. 2014 - 02 - 03 15:35:00. s. 1/13 1. Podstawowe pojęcia w wymianie ciepła. [dostęp 2017-06-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].

Linki zewnętrzne edytuj