Wikipedia

Złotlin japoński

Złotlin japoński[3], złotlin chiński (Kerria japonica) – gatunek krzewu z rodziny różowatych (Rosaceae). Bywa też nazywany japońską złotą różą. Jest jedynym przedstawicielem monotypowego rodzaju złotlin (Kerria). Pochodzi ze środkowych i wschodnich Chin[4] oraz Japonii[5][6], według niektórych źródeł na Wyspach Japońskich tylko od wieków uprawiany[4]. W naturze rośnie na obszarach górskich w lasach i na skalistych zboczach[7].

Złotlin japoński
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

złotlin

Gatunek

złotlin japoński

Nazwa systematyczna
Kerria japonica (L.) D.C
Trans. Linn. Soc. London 12:157. 1818
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiat złotlinu japońskiego

Do Europy gatunek został sprowadzony na początku XIX wieku[4]. Jest uprawiany w wielu krajach świata, również w Polsce, jako roślina ozdobna. W niektórych miejscach dziczeje z upraw i rośnie w środowisku naturalnym[8].

Morfologia edytuj

Pokrój
Krzew o początkowo wyprostowanych pędach, później rózgowato zwisających, dorasta od 1 do 3 metrów wysokości. Wytwarza odrosty korzeniowe[8]. Pędy są zielone, połyskujące[9] (nadają charakterystyczny wygląd krzewom zimą, w stanie bezlistnym)[7].
Liście
Opadające na zimę[9]. Intensywnie zielone latem, przebarwiające się na żółto jesienią[9], pojedyncze, podłużne, długości 4-7 cm z ostro ząbkowanymi brzegami[8], z wierzchołkiem wyciągniętym w długi, ostry koniec[9].
Kwiaty
Złocistożółte, pojedyncze, osadzone na długich szypułkach, o średnicy ok. 4,5 cm[9]. Rozwijają się na przełomie maja i czerwca (często powtarzają kwitnienie w końcu lata[9]). U form dziko rosnących są one pojedyncze, u odmian ozdobnych są to często kwiaty pełne[8]. Działek kielicha jest 5, zrośniętych u nasady. Płatków korony u form dzikich jest 5. Pręciki są liczne. Zalążnia jest górna, tworzona przez zrośnięcie 5–8 owocolistków zawierających po jednym zalążku. Szyjki słupka są cienkie, w liczbie odpowiadającej liczbie owocolistków[7].
Owoce
Zbiorowe, składające się zwykle z 5 brązowoczarnych niełupek[9] otoczonych trwałymi działkami[7]. W polskich warunkach owoce zwykle się nie zawiązują[8][9].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj należący do plemienia Kerrieae, podrodziny Spiraeoideae, rodziny różowatych (Rosaceae Juss.), rzędu różowców, kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[10][2].

Uprawa edytuj

Nadaje się do parków i ogródków przydomowych. Jego kwitnące pędy nadają się na kwiat cięty. Jest mrozoodporny (strefy mrozoodporności 5-10)[11]. Podczas bardzo surowych zim może przemarznąć, ale łatwo odrasta[8]. Nie ma specjalnych wymagań co do rodzaju gleby, ale powinna ona być stale wilgotna. Może rosnąć zarówno w słońcu, jak i w półcieniu, ale w pełnym słońcu ma kwiaty słabiej wybarwione[8]. Po przekwitnięciu krzew przycina się. Rozmnaża się go łatwo z sadzonek pędowych, lub jesienią z pędów odziomkowych. Obecnie rzadko uprawia się typową, dziko rosnącą formę, uprawiana jest głównie odmiana 'Pleniflora'[8]. Ma podwójne kwiaty. Odmianę tę sprowadzono do Europy o 50 lat wcześniej, niż botanicy opisali dziko rosnący gatunek[11]. Poza tym uprawiana jest odmiana 'Picta' – pstrolistna[9]. Odmiana o pojedynczym okwiecie – 'Simplex' – rośnie w formie niskiego i rozłożystego krzewu[7].

  •  
    Odmiana 'Pleniflora'
  •  
    Kwiat odmiany 'Pleniflora'
  •  
    Liście odmiany 'Picta'

Przypisy edytuj

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 104, ISBN 978-83-62975-45-7.
  4. ↑ a b c Włodzimierz Seneta, Jakub Dolatowski: Dendrologia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1997, s. 291-293. ISBN 83-01-12099-1.
  5. ↑ Kerria japonica (L.) DC.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-11-19].
  6. ↑ Taxon: Kerria japonica (L.) DC.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2021-11-19].
  7. ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Volume I. Trees and shrubs. London: MacMillan, 2002, s. 234. ISBN 0-333-73003-8.
  8. ↑ a b c d e f g h Joachim Mayer, Heinz-Werner Schwegler: Wielki atlas drzew i krzewów. Oficyna Wyd. „Delta W-Z”. ISBN 978-83-7175-627-6.
  9. ↑ a b c d e f g h i Alicja i Jerzy Szweykowscy (red.): Słownik botaniczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo "Wiedza Powszechna", 2003, s. 1040-1041. ISBN 83-214-1305-6.
  10. ↑ D. Potter i inni, Phylogeny and classification of Rosaceae, „Plant Systematics and Evolution”, 266, 2007, s. 5–43, DOI: 10.1007/s00606-007-0539-9.
  11. ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Złotlin_japoński&oldid=72986704”