Za wschodzącym słońcem
Za wschodzącym słońcem (org. Behind the Rising Sun) – amerykański dramat wojenny z 1942 roku w reż. Edwarda Dmytryka. Adaptacja powieści Jamesa R. Younga pod tym samym tytułem.
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Data premiery |
1 sierpnia 1943 |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
88 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Emmet Lavery |
| Główne role |
Margo, Tom Neal, |
| Muzyka |
Roy Webb |
| Zdjęcia |
Russell Metty |
| Scenografia |
Albert S. D'Agostino, |
| Kostiumy |
Edward Stevenson |
| Montaż |
Joseph Noriega |
| Produkcja |
Edward Dmytryk, |
| Wytwórnia | |
| Dystrybucja |
(kina) RKO Radio Pictures |
| Budżet |
239 000 $ |
| Przychody brutto |
1 500 000 $ |
Opis fabuły edytuj
Rok 1943 w Japonii podczas II wojny światowej. Wpływowy magnat prasowy Reo Seki otrzymuje urnę z prochami swojego syna Taro – pułkownika lotnictwa, który poległ na polu walki. Pełen bólu i rozpaczy ojciec pisze do swojego zmarłego syna list, w którym wspomina okres przedwojenny – bunt oficerów roku 1936, podczas którego został zamordowany ich liberalny przyjaciel Takahashi i w którym Taro powrócił ze studiów w Stanach Zjednoczonych, jako zamerykanizowany, młody człowiek, pełen demokratycznych ideałów. Taro podejmuje pracę dla amerykańskiego inżyniera i przedsiębiorcy Clancy O’Hary i wkrótce zakochuje się w jego sekretarce Tamie. Oboje młodzi planują ślub, jednak ojciec Taro nie akceptuje tego związku ze względu na pochodzenie Tamy. Wkrótce, Taro zostaje powołany do wojska, gdzie podczas wojny w Chinach, na skutek jej brutalizacji, staje się typowym japońskim militarystą, nie znającym litości mordercą cywilów. Wybucha wojna z Ameryką, Taro służy jako lotnik w Birmie. W tym samym czasie jego dziewczyna i kilkoro amerykańskich przyjaciół pracujących w Japonii zostaje aresztowanych pod zarzutem szpiegostwa i postawionych przed sądem. Taro świadczy przeciwko nim. Jednak dzięki staraniom Reo i dostarczonym przez niego dokumentom, przyjaciołom ostatecznie udaje się opuścić Japonię. W tym czasie Taro ginie w walce w starciu z amerykańskimi bombowcami. Jego ojciec, ponownie ukazany w początkowych scenach filmu, wyrzeka się cesarza i popełnia harakiri.
Obsada aktorska edytuj
- Margo – Tama
- Tom Neal – Taro Seki
- J. Carrol Naish – Reo Seki
- Robert Ryan – amerykański bokser Lefty O'Doyle (debiut filmowy)
- Gloria Holden – Sara Braden
- Donald Douglas – Clancy O’Hara
- George Givot – Boris
- Adeline De Walt Reynolds – babcia
- Leonard Strong – ojciec Tamy
- Iris Wong – sekretarka
- Wolfgang Zilzer – Max
- Mike Mazurki – japoński karateka
- Lee Tung Foo – gość na kolacji
- Benson Fong – japoński oficer
- Shirley Lew – służący
i inni.
Krytyka edytuj
Film w momencie wejścia na ekrany zyskał pochlebne recenzje krytyków. The New York Times pisał o filmie wyróżniającym się pośród innych propagandowych obrazów, przedstawiających Japończyków jako „małpie karykatury”; chwalił grę aktorską oraz podkreślał „szczerość i realizm” filmu[1]. Film cieszył się również stosunkowo dużą oglądalnością – zysk dla wytwórni wyniósł blisko 1,5 mln dolarów przy koszcie produkcji niecałych 240 tys. dolarów[2], co zapewniło mu miano kasowego sukcesu[3]. Po latach reżyser Edward Dmytryk wyznał, że wraz ze scenarzystą zainteresowali się książką Younga wyłącznie dla jej tytułu. „Potem dodaliśmy treść opartą na relacjach jakie docierały ze Wschodu. Na przykład: policzkowanie amerykańskiej kobiety, rozprowadzanie opium pośród chińskiej ludności aby zapewnić jej posłuszeństwo itp. W niezbyt oryginalną fabułę wpletliśmy dziesięć czy dwanaście scen obliczonych na wywołanie patriotycznych odczuć. To zadziałało[3]”. Publicysta kanału TCM Jeremy Arnold pisze, że oglądając film dzisiaj, należy oczywiście mieć na uwadze kontekst i powód dla jakiego został nakręcony – zjednoczenie społeczeństwa na rzecz wysiłku wojennego i zmobilizowanie widzów do zakupu obligacji wojennych[3].
Ciekawostki edytuj
W jednej ze scen filmu japoński karateka walczy w obecności japońskich oficerów i grupy amerykanów w wolnym pojedynku z amerykańskim bokserem. Jest to swoista, symboliczna konfrontacja świata Wschodu z Zachodem, którą ostatecznie wygrywa amerykański bokser. Scena oparta jest na autentycznym wydarzeniu. Spodobała się krytykom[4], a sam Dmytryk był z niej niezwykle zadowolony i uważał ją za najlepszą w swoim filmie[3].
Linki zewnętrzne edytuj
- Plakat do filmu
- Za wschodzącym słońcem w bazie IMDb (ang.)
- Za wschodzącym słońcem w bazie Filmweb
Przypisy edytuj
- ↑ T.S.: Behind the Rising Sun (1943). [w:] The Nw York Times [on-line]. 1942-10-14. [dostęp 2015-04-27]. (ang.).
- ↑ Richard Jewel, „RKO Film Grosses: 1931-1951”, Historical Journal of Film Radio and Television, t. 14, nr 1, rok 1994, s. 41
- ↑ a b c d Jeremy Arnold: Behind the Rising Sun. [w:] TCM. Film article [on-line]. [dostęp 2015-04-27]. (ang.).
- ↑ Franklin Jarlett: Robert Ryan. A Biography and Critical Filmography. Jefferson (NC): McFaland & Publishes, Inc., 1997, s. 182-183. ISBN 0-7864-0476-0.