Zabawy dziecięce

obraz Pietera Bruegla (starszego)

Zabawy dziecięce (niderl. Kinderspelen) – obraz olejny na desce niderlandzkiego malarza Pietera Bruegla.

Zabawy dziecięce
Kinderspelen
Ilustracja
Autor

Pieter Bruegel

Data powstania

1560

Medium

olej na desce

Wymiary

118 cm × 161 cm

Miejsce przechowywania
Lokalizacja

Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu

Tło kulturowe edytuj

Tematyka obrazu stanowiła rzadkość w czasach, w których przypadło żyć Brueglowi. Dzieciństwo w sztuce było pomijane, w życiu codziennym stanowiło etap przejściowy do dorosłości. Świat dzieci był niezauważalny, a one same były traktowane jak mali dorośli. Takie podejście jest widoczne na obrazie, gdzie wszystkie postacie noszą szaty dorosłych – dziewczynki fartuchy i czepki swoich mam, a chłopcy – spodnie, kapoty i kubraki ojców. Na obrazie jest niewiele zabawek (kilka z nich można zobaczyć w lewym dolnym rogu obrazu), co nie jest problemem dla 250 przedstawionych dzieci. Do zabawy wykorzystują różne przedmioty: kawałki drewna, kości, obręcze, beczki, czyli wszystko, co poniewiera się po podwórzach. Twarze dzieci nie mają określonego wieku. Malarz, zgodnie ze swą manierą, nie upiększał ani nie idealizował postaci, tak jak czynili to późniejsi malarze; w atmosferze zabawy brak głębszych uczuć czy zainteresowania, co według jego biografa może wynikać z bardzo trudnego dzieciństwa Bruegla[1].

Historia sztuki nie zna drugiego dzieła, które by przedstawiało taką liczbę różnorodnych gier i zabaw najmłodszych. Uważny widz może tu rozpoznać 92 różne gry i zabawy. Wśród nich są i te zakazane dla dzieci, np. gra astragalami (kośćmi), w którą grało się na pieniądze.

Interpretacja edytuj

Obraz, prócz studium etnograficznego, stanowi ostrzeżenie dla dorosłych przed trwonieniem życia i traktowaniem go jak dziecięcą zabawkę. Na taką interpretację może wskazywać brak dziecięcych cech na obliczach dzieci. Obraz ogląda się z różnej odległości, co stanowi ciekawe połączenie dla widza, który angażuje się w akcję przedstawioną przez malarza. By ogarnąć całą scenę trzeba ją oglądać z odległości, ale by dojrzeć szczegóły należy przysunąć się bliżej. Również perspektywa, jaką obrał Bruegel, jest nietypowa, przesunięta na prawą stronę, co powoduje, iż budynki po lewej stronie łączą się pod kątem prostym z długą ulicą. Wzrok widza podąża wzdłuż niej, a budynki, dzięki ciemnej barwie, „wyróżniają się, tworzą równowagę i łącznik między pierwszym i dalszym, pełnym napięcia, planem”'[2]. Podobną perspektywę Bruegel stosował wielokrotnie, przykładem czego są np. Przysłowia niderlandzkie, Walka karnawału z postem czy Procesja na Kalwarię.

Przypisy edytuj

  1. Feliks Timmermans Piotr Brueghel Wydawnictwo Literackie, Kraków 1973
  2. Rose-Marie Bruegel – dzieła wszystkie s.33.

Bibliografia edytuj

  • Rose-Marie Hagen, Rainer Hageen: Bruegel. Dzieła wszystkie. Warszawa: Edipresse, 2001. ISBN 83-913311-5-6.