Wikipedia

Zabytki w Milanówku

Zabytki Milanówka – to kilkaset willi i domów letniskowych powstałych na przełomie XIX i XX w.

Wille powstawały w największej liczbie w latach 1900-1930. Architektami wielu z nich byli znani przedwojenni projektanci m.in. Jan Heurich (willa Matulinek), Oskar Sosnowski (willa Sulima), Czesław Przybylski i Zdzisław Kalinowski (Mironówka, Halina), Władysław Kozłowski i Apoloniusz Nieniewski (willa Borówka), Piotr Janicki (willa Ostromir), Józef Sosnowski (willa Polanka i Sosnowica) i Bohdan Pniewski (Willa Jankota/Janrata)[1]. Styl architektoniczny Milanówka można określić jako tradycyjny historyzm i odmiany stylu narodowego. Mało obecna jest architektura drewniana i „zakopiańska”, a jeżeli to w formie drewnianych rzeźbionych werand, często wielokondygnacyjnych.

Kościół parafialny pw. św. Jadwigi Śląskiej powstał w latach 1910-1912 a wśród autorów wykończenia kościoła znalazł się malarz Piotr Hipolit Krasnodębski. Uwagę zwraca kilka przedwojennych witraży okiennych utrzymanych w stylu secesji[2].

Większość obszaru przedwojennego Milanówka wpisana jest do krajowego rejestru zabytków jako „zespół urbanistyczno-krajobrazowy” – liczy on około 400 willi i budynków o wartościach historycznych. 25 zabytków wpisanych jest do rejestru pod osobnymi numerami:[3]

Wykaz zabytków edytuj

nr ew. gminnej nazwa adres rok budowy nr. rej. WKZ data wpisu współrzędne
1. zespół urbanistyczno-krajobrazowy miasta ponad 300 willi z terenu całego miasta 1896 – 1945 nr rej.: 1319-A 1988-01-08 8 stycznia 1988(dts)
2. kościół pw. św. Jadwigi ul. Kościuszki 41 1910-1912 nr rej.: 1188-A 1981-08-13 13 sierpnia 1981(dts) 52°07′34″N 20°39′47″E/52,126111 20,663056
3. kwatera żołnierska 1939-1945 cmentarz parafialny ul. Wojska Polskiego 1939-1945 nr rej.: 1340 1988-12-27 27 grudnia 1988(dts) 52°08′12″N 20°38′51″E/52,136667 20,647500
4. willa z ogrodem ul. Brwinowska 14 ok. 1920 nr rej.: 1491-A 1991-05-28 28 maja 1991(dts) 52°07′26″N 20°41′55″E/52,123889 20,698611
5. willa Hygea z ogrodem ul. Graniczna 35 1910 nr rej.: 928 A 1978-10-16 16 października 1978(dts) 52°07′17″N 20°40′27″E/52,121389 20,674167
6. zespół willowy: willa Romin, budynek gospodarczy, ogród ul. Jadwigi 8 1928 nr rej.: 1438-A 1990-07-09 9 lipca 1990(dts) 52°07′37″N 20°39′35″E/52,126944 20,659722
7. willa Starodrzew z parkiem ul. Kaprys 2/4, 1 ćwierć XX wieku nr rej.: 1592-A 1995-06-12 12 czerwca 1995(dts) 52°07′45″N 20°40′35″E/52,129167 20,676389
8. willa Borówka z ogrodem ul. Kościelna 4 / Królowej Jadwigi 1 1904 nr rej.: 931 A 1978-10-21 21 października 1978(dts) 52°07′32″N 20°39′42″E/52,125556 20,661667
9. willa z ogrodem ul. Kościuszki 61 ok. 1926 nr rej.: 1527-A 1992-12-30 30 grudnia 1992(dts) 52°07′59″N 20°39′30″E/52,133056 20,658333
10. willa Leontynówka z ogrodem ul. Krakowska 13 1910 nr rej.: 929 A 1978-10-18 18 października 1978(dts)
11. willa Potęga z ogrodem ul. Królewska 5 1909 nr rej.: 930 A 1978-10-21 21 października 1978(dts) 52°07′16″N 20°40′47″E/52,121111 20,679722
12. willa z ogrodem ul. Piłsudskiego 12 (w wykazie dawna nazwa ul. 22 lipca) 1913 nr rej.: 1193 A 1981-08-20 20 sierpnia 1981(dts)
13. willa Emanów z ogrodem ul. Mickiewicza 4 1912 nr rej.: 932 A 1978-10-21 21 października 1978(dts)
14. willa Matulinek z ogrodem ul. Mickiewicza 8/10 pocz. XX wieku nr rej.: 1190 A 1981-08-13 13 sierpnia 1981(dts)
15. willa Irena z ogrodem ul. Mickiewicza 12 1907 nr rej.: 1485-A 1991-05-27 27 maja 1991(dts)
16. willa Lidia ul. Piasta 10 B 1911-22 nr rej.: A-757 2007-08-20 20 sierpnia 2007(dts)
17. willa Józefina z ogrodem ul. Piasta 13 1905 nr rej.: 1191-A 1981-08-13 13 sierpnia 1981(dts)
18. pensjonat, obecnie dom mieszkalny ul. Piłsudskiego 31 1896 nr rej.: 1531-A 1992-09-29 29 września 1992(dts)
19. willa Maćkowa z ogrodem ul. Podgórna 18 1920 nr rej.: 1192-A 1981-08-13 13 sierpnia 1981(dts)
20. willa Ostromir z ogrodem (zw. Pod Góralem) ul. Sienkiewicza 5 nr rej.: 933-A 1978-10-26 26 października 1978(dts)
21. willa Zacisze z ogrodem ul. Słowackiego 6 1932 nr rej.: 934-A 1978-10-26 26 października 1978(dts)
22. willa "Dalmacja" z ogrodem ul. Spacerowa 16 ok. 1934 nr rej.: 1487-A 1991-05-27 27 maja 1991(dts)
23. willa „Waleria” ul. Spacerowa 22 1912, 1920 nr rej.: 1202 1982-12-04 4 grudnia 1982(dts)
24. willa z ogrodem ul. Warszawska 11 ok. 1925 nr rej.: 1403-A 1989-12-06 6 grudnia 1989(dts)
25. willa Sosnowica ul. Wielki Kąt 2 1935 nr rej.: 935 A 1978-10-26 26 października 1978(dts)
26. zespół willowy Turczynek: willa I, willa II, park leśny, budynki mieszkalne Turczynek, Brwinowska 2, 4/8, 4, 6, 8 1904 nr rej.: 1181-A 1981-06-11 11 czerwca 1981(dts)
27. Willa Jolancin Charci Skok 6 po 1923 nr rej.: A-1318 2015-08-24 24 sierpnia 2015(dts) 52°07′35″N 20°40′25″E/52,126389 20,673611

Pozostałe budynki i wille zabytkowe edytuj

(zbiorczy numer ewidencji 1319-A)[4]:

  • Charci Skok 1, 2, 3
  • Chopina 2A
  • Chrzanowska 3,4, 8
  • Dębowa 1, 3, 5, 6
  • Długa 3, 5, 10A, 15, 17, 17A, 22, 23, 25, 26, 32, 33,44
  • Fiderkiewicza 1, 3, 6, 11, 11A, 12A, 16, 17/19, 26
  • Głowackiego 19, 27, 29
  • Górnoleśna 11A
  • Grabowa 3,4 bud. gosp.3, 4,5
  • Graniczna 7, 9A, 11B, 15, 18, 19, 20A, 23, 28, 32, 33, 34, 37
  • Grodeckiego 3, 5, 8, 24/26
  • Grudowska 9, 12 (willa „Perełka”), 15, 16, 17, 19
  • Kościelna 1, 3, 5
  • Kościuszki 38, 42, 45, 48, 57, 60, 62, 63, 65, 66, 67, 68, 70
  • Krakowska 6, 15A-bud.gos., 19, 20A-oficyna, 22
  • Krasińskiego 1, domek dozorcy 1, 4, 8, 14, 20, 24, 49A
  • Królewska 71, 73, 75, 77/79, 83, 91, 100, 109
  • Królowej Jadwigi 5+bud.gos., 2, 11, 15, 16, 21, 23
  • Krótka 4
  • Krzywa 6, 10
  • Leśna 2, 3, oficyna 3A, 4, 5, 9
  • Leśny Ślad 1
  • Letnicza 2, bud,gosp, 2A, 3, 5
  • Literacka 3, 4/6 altana, 6, 11, 12A, 20, 22, 24, 26, 28, 30
  • Ludna 7, domek dozorcy-7,
  • Marszałkowska 1, 5, 11, 15, 18
  • Mickiewicza 4, 10, 11, 12,13
  • Niecała 2, 4
  • Nowowiejska 2
  • Okopy Górne 3, 8, 9
  • Okólna 8A, 10, 11, 14, 16, 20, 22, 29, 29A
  • Orzeszkowej 2,3,4, 5-domek dozorcy, 6 - altana
  • Parkowa 8, 8A - oficynka
  • Pasieczna 3, 4, 6, 8
  • Piasta 12, 15, 16, 17, 18
  • Piłsudskiego 8, 12 (willa „Zosinek”), 12A, 13, 20, 21, 22, 24, 26, 28, 30, 30A, 33
  • Podgórna 21, 23, 24, 26, 26-d.bud.gos., 31, 37, 66, 66-lamus, 70, 72, 84, 92
  • Podwiejska 3, 4, 5, 9
  • Prosta 2, 7, 16, 17, 18, 23, 25
  • Sienkiewicza 6, 7, 8, 9
  • Skargi Piotra 1/1A, 3, 5, 6, 8 (2 wille)
  • Słowackiego 1, 2, 3, 4A, 5, 8, 8-dom ogrodnika, 11, 11A, 14, 16, 17, 18, 19
  • Sosnowa 13, 16 25, domek letni-25
  • Spacerowa 3 (willa „Bożenka”)
  • Starodęby 5
  • Warszawska 1A, 3, 11, 14, 15, 21, 25, 28, 28A, 32, 35, 35A, 39B, 41, 43, 52
  • Wielki Kąt 6, 11
  • Wigury 1,3
  • Wojska Polskiego 12, 17, 19, 25, 31, 59, 73
  • Wójtowska 4, 6, 8
  • Wspólna 4, 8, 10, 16, 25
  • Zachodnia 2, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 22
  • Zaciszna 6, 10 (willa „Banczewianka”), 12, 14
  • Zawąska 6, 8
  • Żabie Oczko 1, domek dozorcy - 1
  • Żwirki 2, 40

Przypisy edytuj

  1. ↑ Portal „Zwiedzajmy”: Milanówek. Zabytki i muzea. [dostęp 2012-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-24)].
  2. ↑ Historia parafii. [dostęp 2012-07-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-10)].
  3. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków. aktualizacja 10-07-2009
  4. ↑ Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków – Milanówek. Urząd Gminy Milanówek. [dostęp 2009-10-08].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zabytki_w_Milanówku&oldid=73152648”