Zabytki w powiecie monieckim
Zabytki w powiecie monieckim – mimo że ta jednostka administracyjna ma stosunkowo krótkie dzieje, obejmuje tereny mogące poszczycić się historycznymi obiektami. Na terenie powiatu monieckiego znajdują się m.in. dwa miasta o kilkusetletniej tradycji, Goniądz i Knyszyn. Stolica powiatu, Mońki, jest miastem od 1965 r.
Podany artykuł prezentuje zabytki wpisane do wojewódzkiego rejestru lub ewidencji zabytków. Niektóre z obiektów mogą już nie istnieć lub zatracić cechy swoiste.
Zabytki wpisane do wojewódzkiego rejestru zabytków edytuj
Gmina Knyszyn edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa | Nr i data w rejestrze |
---|---|---|---|
Kalinówka Kościelna | Kościół parafialny pw. św. Anny, 1776 | 188 (194) z 29.12.1964 | |
Kalinówka Kościelna | Cmentarz rzymskokatolicki, początek XIX w. | A-117 z 20.12.1995 | |
Kalinówka Kościelna | Lamus, początek XIX w. | 129 (135) z 22.11.1958 | |
Knyszyn | teren części miasta, XVI w. | 74 (80) z 10.01.1967 | |
Knyszyn | Kościół parafialny pw. św. Jana Ewangelisty, 1520, 1710 r. | 203 z 20.10.1966 | |
Knyszyn | Lamus plebański, początek XIX w. | : 17(23)z 22.01.1953 | |
Knyszyn | Budynek szpitalny, 1910 | A-225 z 19.03.2009 | |
Knyszyn | Dom drewniany, ul. Kościelna 6, 2. połowa XVIII w. | 389 z 14.02.1977 | |
Knyszyn | Pozostałości parku dworskiego, XVI w. | 637 z 25.11.1986 | |
Knyszyn | Cmentarz żydowski | A-629, z 19.11.2019 | |
Ogrodniki | Park, XIX w. | 635 z 25.11.1986 | |
Ogrodniki-Kolonia | Park dworski, XIX w. | 636 z 10.12.1986 |
Gmina Krypno edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa | Nr i data w rejestrze |
---|---|---|---|
Krypno Kościelne | Kościół parafialny pw. Narodzenia NMP, 2. połowa XIX w. | A-122 z 26.09.1988 | |
Krypno Kościelne | Cmentarz kościelny | A-122 z 26.09.1988 | |
Krypno Kościelne | Ogrodzenie z kaplicami | A-122 z 26.09.1988 | |
Morusy | Dom (chałupa), 2. połowa XIX w. | 46
5 z 28.08.1979 | |
Morusy | Stodoła, początek XX w. | 466 z 28.08.1979 |
Gmina Mońki edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa | Nr i data w rejestrze |
---|---|---|---|
Mońki | Kościół parafialny pw. MB Częstochowskiej i św. Kazimierza, 1921-1935, 1957-1958 r. | 819 z 30.09.1996 | |
Mońki | Dworzec kolejowy, ul. Dworcowa, mur., l.30. XX w.[1] | A-448 z 19.09.2012 | |
Mońki | Budynek kolejowy, mur., 1905 r. | A-618 z 29.01.2019 | |
Sikory | Dwór, XVIII w. | 388 z 12.02.1977 | |
Sikory | Teren d. ogrodu i sadu, XVIII w. | 388 z 12.02.1977 | |
Sikory | Młyn wodny, 1935 r. | 367 z 1.08.1975 |
Gmina Trzcianne edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa | Nr i data w rejestrze |
---|---|---|---|
Brzeziny | Kaplica cmentarna, 2. połowa XIX w. | A-118 z 31.08.1987 | |
Brzeziny | Ogrodzenie z bramą, połowa XIX w. | A-118 z 31.08.1987 | |
Giełczyn | Kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP, 1777 r. | A-311z 11.10.1985 | |
Giełczyn | Cmentarz kościelny | A-311z 11.10.1985 | |
Mroczki | Aleja dojazdowa do dworu, 1. połowa XIX w. | 232 z 12.09.1986 | |
Giełczyn – Gać | Cmentarz rzymskokatolicki, | A-120 z 31.08.1987 | |
Trzcianne | Kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła, 1846, 1948 – 1949 | A-355 z 7.03.1988 | |
Trzcianne | Dzwonnica, 3. ćw. XIX w. | A-355 z 7.03.1988 | |
Trzcianne | Ogrodzenie z bramami, XIX w. | A-355 z 7.03.1988 | |
Trzcianne | Cmentarz rzymskokatolicki (część) | A-128 z 31.08.1987 | |
Trzcianne | Dwór, ul. 1 maja 1, 1924 r. | A-495 z 12.08.1993 |
Gmina Goniądz edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa | Nr i data w rejestrze |
---|---|---|---|
Downary | Kościół parafialny pw. MB Anielskiej, 1926-30 | A-16 z 19.12.2000 | |
Downary | Plebania | A-16 z 19.12.2000 | |
Goniądz | Układ przestrzenny miasta | A-411 z 18.07.1990 | |
Goniądz | Kościół parafialny pw. św. Agnieszki, 1924-31 | 94 z 23.04.1981 | |
Goniądz | Kaplica pw. św. Floriana, 1864 r. | 95 z 23.04.1981 | |
Goniądz | Cmentarz rzymskokatolicki (najstarsza część) | A-119 z 8.04.1988 | |
Goniądz | Mauzoleum | A-119 z 8.04.1988 | |
Goniądz | Kaplica pw. Świętego Ducha, 1907 r. | A-119 z 23.04.1981 | |
Osowiec-Twierdza | Twierdza Osowiec, 1882 – 92
|
A-551 z 9.10.1998 i z 23.11.2010 |
Gmina Jasionówka edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa | Nr i data w rejestrze |
---|---|---|---|
Jasionówka | Układ przestrzenny miejscowości z terenem zespołu dworskiego Wołłowiczów, XVI-XIX
|
531 z 23.06.1986 | |
Jasionówka | Kościół parafialny pw. Świętej Trójcy, 1553, 1870-1880 r. | 202 z 20.10.1986 | |
Jasionówka | Kaplica cmentarna, 1832-1833 | 713 z 28.10.1988 | |
Jasionówka | Cmentarz żydowski, 1800 r. | 749 z 31.12.1990 | |
Krzywa | Rządcówka, 1. połowa XIX w. | A-15 z 20.11.2000 |
Gmina Jaświły edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa | Nr i data w rejestrze |
---|---|---|---|
Brzozowa | Zespół kościoła parafialnego:
|
A-400 z 16.03.2012 (kościół – A-401 z 26.04.1988) | |
Dolistowo Stare | Kościół parafialny pw. św. Wawrzyńca, XVIII w. | 201 z 20.10.1966 | |
Dolistowo Stare | Kaplica cmentarna na cmentarzu rzymskokatolickim, 1820 r. | A-8 z 31.12.1999 | |
Dzięciołowo | Kaplica pw. św. Floriana, po 1830 r. | A-458 z 2.08.2012 | |
Mikicin | Dwór, 1847 r. | 103 (109) z 6.03.1958 | |
Mikicin | Park | 574 z 18.12.1986 |
Zabytki wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków[2] edytuj
Uwaga – część wpisów w ewidencji może powtarzać się z wpisami w rejestrze lub ewidencji. Poniższe tabele mogą różnić się od ewidencji w miejscach, gdzie wydają się powtórzeniami (także względem ewidencji).
Gmina Knyszyn edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa |
---|---|---|
Chobotki | Dwór | |
Chobotki | Park we wsi | |
Chobotki | Park na kolonii | |
Kalinówka Kościelna | Brama – dzwonnica kościelna | |
Kalinówka Kościelna | Cmentarz przykościelny | |
Kalinówka Kościelna | Brama przejazdowa na cmentarz parafialny | |
Kalinówka Kościelna | Wiatrak paltrak | |
Knyszyn | Cmentarz rzymskokatolicki | |
Knyszyn | Cmentarz prawosławny | |
Knyszyn | Cmentarz ewangelicki | |
Knyszyn | Cmentarz żydowski | |
Knyszyn | Dom mieszkalny nr 89 ul. Grodzieńska nr 89 | |
Knyszyn | Dom mieszkalny nr 2 ul. Legionowa nr 2 | |
Knyszyn | Dom mieszkalny ul. Rynek nr 4 | |
Knyszyn | Dom mieszkalny ul. Rynek nr 3 | |
Knyszyn | Dom mieszkalny nr 69 ul. Tykocka nr 69 | |
Knyszyn | Manufaktura tkacka, ob. dom mieszkalny ul. Białostocka 38 | |
Knyszyn | Zespół dworsko-folwarczny (starostów knyszyńskich) |
Gmina Krypno edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa |
---|---|---|
Dębina | Park dworski | |
Długołęka | Chałupa nr 87 Długołęka 87 | |
Krypno Kościelne | Dawna kostnica przy kościele parafialnym pw. Narodzenia NMP | |
Rekle | Spichlerz w zagrodzie nr 6 Rekle nr 6 |
Gmina Mońki edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa |
---|---|---|
Hornostaje | Cmentarz wojskowy z II wojny św. | |
Hornostaje | Park dworski | |
Jaśki | Cmentarz wiejski rzymskokatolicki | |
Kosiorki | Dom mieszkalny Kosiorki nr 17 | |
Mońki | Plebania wraz z kaplicą Małynicza nr 1 | |
Mońki | Cmentarz przykościelny | |
Mońki | Cmentarz rzymskokatolicki | |
Mońki | Budynek kolejowy | |
Sikory | Park dworski | |
Waśki | Park dworski |
Gmina Trzcianne edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa |
---|---|---|
Brzeziny | Cmentarz rzymskokatolicki | |
Laskowiec | Kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszego Serca Jezusowego | |
Nowa Wieś | Zespół folwarczny | |
Trzcianne | Cmentarz przykościelny |
Gmina Goniądz edytuj
Uwaga – w wojewódzkiej ewidencji zabytków użyto nazyw Osowiec zarówno dla oznaczenia obiektów znajdujących się we wsi Osowcu – Twierdzy, jak i we wsi Osowiec. Tak więc np. stacja kolejowa znajduje się we wsi Osowiec – Twierdza, zaś kościół – Osowiec. Oczywiste pomyłki są naprawione.
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa |
---|---|---|
Downary | Cmentarz rzymskokatolicki | |
Goniądz | Młyn wodny „Dołek” ul. Jagiellońska nr 2 | |
Goniądz | Dom mieszkalny plac 11 Listopada 1 | |
Goniądz | Dom mieszkalny plac 11 Listopada 11 | |
Goniądz | Dom mieszkalny plac 11 Listopada 33 | |
Goniądz | Dom mieszkalny, ob. siedziba urzędu miasta plac 11 Listopada 38 | |
Goniądz | Dom mieszkalny ul. Mickiewicza 6 | |
Goniądz | Dom mieszkalny ul. Stary Rynek 1 | |
Osowiec-Twierdza | Cmentarz rzymskokatolicki | |
Osowiec-Twierdza | Dworzec kolejowy Osowiec nr 1 | |
Osowiec-Twierdza | Wieża ciśnień | |
Osowiec? | Ciężki schron bojowy z kopułą pancerną CKM sektora „Osowiec” odcinka „Osowiec” | |
Osowiec? | Brama północna w części północnej fortu | |
Osowiec | Kościół par. pw. Wniebowstąpienia Pańskiego ul. Kościelna | |
Osowiec-Twierdza | Cmentarz wojskowy | |
Wojtówstwo | Młyn wodno-motorowy (nr 2) | |
Wojtówstwo | Młyn wodno- motorowy- elektryczny (nr 3) | |
Wólka Piaseczna | Lekki schron bojowy na CKM tradytorowy dwustronny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec” | |
Wólka Piaseczna | Lekki schron bojowy na CKM tradytorowy dwustronny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec” | |
Wólka Piaseczna | Lekki schron obserwacyjny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec” | |
Wólka Piaseczna | Lekki schron bojowy na CKM tradytorowy dwustronny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec” | |
Wólka Piaseczna | Lekki schron obserwacyjny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec” | |
Wólka Piaseczna | Lekki schron bojowy na CKM tradytorowy dwustronny pozycji wysuniętej „Wólka Piaseczna” sektora „Goniądz” odcinka „Osowiec” |
Gmina Jasionówka edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa |
---|---|---|
Jasionówka | Park dworski | |
Jasionówka | Stajnia, ob. nieużytkowana w zespole pałacowo – ogrodowym | |
Koziniec | Park dworski | |
Krzywa | Stodoła Krzywa nr 15 | |
Krzywa | Park dworski |
Gmina Jaświły edytuj
Zdjęcie | Miejscowość | Nazwa |
---|---|---|
Bobrówka | Wiatrak paltrak | |
Brzozowa | Cmentarz rzymskokatolicki | |
Brzozowa | Budynek mieszkalno-gospodarczy nr 55 Brzozowa nr 55 | |
Brzozowa | Budynek mieszkalno-gospodarczy nr 57 Brzozowa nr 57 | |
Brzozowa | Budynek mieszkalno-gospodarczy nr 89 Brzozowa nr 89 | |
Brzozowa | Budynek mieszkalno-gospodarczy nr 93 Brzozowa nr 93 | |
Brzozowa | Obora w zagrodzie 93 Brzozowa nr 93 | |
Brzozowa | Stodoła w zagrodzie 93 Brzozowa nr 93 | |
Dolistowo Nowe | Kapliczka pw. Najświętszej Marii Panny | |
Dolistowo Nowe | Kapliczka | |
Dolistowo Nowe | Kapliczka | |
Dolistowo Nowe | Piwnica nr 16 Dolistowo Nowe nr 16 | |
Dolistowo Nowe | Lamus w zagrodzie nr 43 Dolistowo Nowe nr 43 | |
Stare Dolistowo | Cmentarz przykościelny | |
Stare Dolistowo | Cmentarz rzymskokatolicki | |
Jadeszki | Dwór ob. budynek mieszkalny | |
Jadeszki | Obora dworska | |
Jaświły | Cmentarz rzymskokatolicki | |
Mikicin | Zespół folwarczny | |
Starowola | Kapliczka | |
Starowola | Zespół folwarczny | |
Starowola | Dwór | |
Starowola | Chlew, ob. magazyn nr 6 Starowola nr 6 | |
Starowola | Stajnia, ob. chlew w zespole folwarcznym | |
Starowola | Park dworski | |
Stożnowo | Park dworski | |
Szpakowo | Dom mieszkalny nr 20 Szpakowo nr 20 | |
Uroczysko Tołkarzewo | Cmentarz – mogiła żołnierska | |
Zabiele | Wiatrak holenderski | |
Zabiele | Wiatrak holenderski |
Przypisy edytuj
- ↑ Dworzec kolejowy w Mońkach wymienany jest w wojewódzkim rejestrze A zabytków nieruchomych na stronie Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Białymstoku (http://wosoz.pbip.pl/?event=informacja&id=563), brak go natomiast w plikach rejestru na stronie Narodowego Instytutu Dziedzictwa (http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/).
- ↑ Wojewódzka ewidencja zabytków, http://wosoz.pbip.pl/?event=informacja&id=553.
Bibliografia edytuj
- http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/PDL-rej.pdf – Rejestr zabytków nieruchomych
- http://www.archibial.pl/parafie.php – Parafie Archidiecezji Białostockiej